Zaferin 3. Yılında Azerbaycan Hankendi’yi Alarak Toprak Bütünlüğünü Sağladı
Karabağ Zaferi’nin tescili hükmünde olan Rusya arabuluculuğunda imzalanan üçlü deklarasyonda yer alan yükümlülüklerini yerine getirmeyen hatta Karabağ Zaferi’nin sonucunu görmezden gelerek statükoyu devam etmek niyetinde olan Ermenistan önce siyasî alanda fiilî bir durum oluşturmak üzere Karabağ’da sözde cumhurbaşkanlığı seçimi yaptırdı. Bu sözde hükümetin başkenti de Hankendi olarak gösterildi.
Azerbaycan’ın bunu sineye çekmeyeceğini bilen Ermenistan bu adımla Azerbaycan’ı tahrik ederek yapacağı yanlış bir hamle ile uluslararası arenada zor durumda bırakmak istedi. Bununla da yetinmeyerek Azerbaycan’ın insani amaçla müdahaleye müsaade ettiği yollarda insani malzeme yerine silah ve mühimmat taşıyarak Azerbaycan’a devretmeleri gereken bölgeyi adeta silah deposu haline getirdi.
Daha ileri bir adım da atarak Fransa ile işbirliğine gidip on TIR’dan oluşan bir konvoyu insanî yardım gerekçesiyle Azerbaycan’a rağmen Hankendi’ne geçirmek istediler. Amaçları Hankendi ile Ermenistan arasında Azerbaycan’ın müdahale edemeyeceği kesintisiz bir hat inşa ederek sözde Handeki yönetimini meşrulaştırmak, Azerbaycan topraklarını müdahaleye açık hale getirmek ve Hankendi’de yaşayan Azerbaycan Ermenilerine insanî yardım kozunu ileri sürerek burada Fransa’yla birlikte yaptıkları gayrihukuki işlemleri perdelemekti.
Azerbaycan bu kurnazlığa dur deyince de bu sefer Azerbaycan’ın, Hankendi’de yaşayan sivil Ermenileri abluka altına aldıkları yalanını uydurdular. Buna karşın Azerbaycan Ağdam’dan Hankendi’ne giden yolun açık olduğunu ve bu yolu kullanarak gönderilecek tüm insani yardımın Hankendi’ne ulaştırılacağını dünya kamuoyuna deklare etti. Ayrıca Azerbaycan sınırları içinde yaşayan Ermenilere her türlü yardımı yapabilecek güçte olduklarını da gündeme getirdi. Azerbaycan’ı uluslararası arenada haksız duruma düşürmek üzere Ermenistan ile Fransa tarafından oynanan oyun bozulunca Ermenistan, bu sefer de ABD kartını oynadı.
Ermenistan, ABD ile bölgede askerî tatbikat düzenledi. Bu tatbikat ABD’nin Güney Kafkasya’da defakto bir durum oluşturacağı yönünde bir izlenim oluşturdu. Bu gelişme üzerine cesaretlenen Hankendi’ndeki Ermeni çeteler ya da Ermeni ayrılıkçılar terör faaliyetlerine giriştiler. Azerbaycan, ABD ve Fransa’nın desteğinde oldu bittilere meydan vermemek ve Karabağ’da Anayasal düzeni tesis etmek amacıyla 19 Eylül’de lokal antiterör operasyonu başlattı. 23 saat süren bu operasyon sonucunda Batılı emperyalist güçlerin elinde maşa olan Ermeni teröristler silah bırakarak bölgeyi terk ettiler. Azerbaycan üçlü deklarasyon gereğince Ermenistan’ın teslim etmesi gereken topraklarını bizzat teslim alarak sözde- gayrimeşru Ermeni yöneticileri derdest ederek Azerbaycan yargısı önüne çıkardı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 15 Ekim tarihinde Karabağ’daki işgalci rejimin bir zamanlar “başkent” olarak gördüğü Hankendi ile 1992’de 613 sivilin katledildiği Hocalı’da Azerbaycan bayrağını göndere çekti. Böylece işgal altındaki tüm topraklar azad edilerek Azerbaycan hem toprak bütünlüğünü sağladı hem de egemenliğini tam olarak tesis etti.
Bağımsızlığın yeniden ilanının yıldönümünden 3 gün önce işgal altındaki Hankend’inde Azerbaycan’ın bayrağının dalgalanması simgesel ve siyasal bakımdan çok fazla anlam ifade etmektedir. Hankendi’nin işgalden kurtarılması, Azerbaycan için bir dizi önemli sonucu beraberinde getirmiştir. Bunları şöyle sıralamak mümkündür:
Azerbaycan’ın Toprak Bütünlüğü Sağlanmıştır: Hankendi’nin kurtarılması, Azerbaycan’ın işgal altındaki Dağlık Karabağ bölgesinin toprak bütünlüğünü yeniden tesis etme çabasının önemli bir adımıdır.
Azerbaycan Halkı için Moral ve Ulusal Bir Gurur Kaynağı Olmuştur: Hankendi’nin kurtarılması, Azerbaycan halkı için büyük bir ulusal gurur kaynağı olmuştur. Uzun yıllar süren işgal sona ermiş ve Azerbaycan’ın bu önemli şehri kendi egemenliği altına almıştır. Bu, Azerbaycan halkının morali ve milli gururunu artırmıştır.
Güvenlik ve İstikrar Sağlanmıştır: Karabağ’daki çatışma ve işgal, bölgedeki güvenlik ve istikrarı tehdit etmekteydi. Hankendi’nin kurtarılması, bölgede barışın ve istikrarın yeniden sağlanmasına katkıda bulunmuştur. Bu durum sadece Azerbaycan için değil, aynı zamanda bölge ülkeleri ve uluslararası toplum için de olumlu bir gelişme olarak görmek gerekir.
Göçmenlerin Geri Dönüşüne Yol Açılmıştır: Karabağ’daki çatışma nedeniyle yüz binlerce Azerbaycanlı topraklarından göç etmek zorunda kalmıştı. Hankendi’nin kurtarılması, göçmenlerin geri dönüşü için bir fırsat yaratmıştır. Bu durum, göçmenlerin kendi topraklarına dönmesi ve evlerine geri dönme umuduyla dolu birçok insan için önemlidir. Sosyolojik açıdan da Azerbaycan toplumunda kaynaşmaya neden olması beklenmektedir.
Bölgesel İşbirliğinin Kuvvetlendirilmesinin Önü Açılmıştır: Hankendi’nin kurtarılmasıyla toprak bütünlüğünü sağlayan ve egemenliğini tam tesis eden Azerbaycan, bölgesel işbirliğine daha fazla önem verecektir. Azerbaycan, bölge ülkeleriyle daha güçlü ekonomik ve siyasi bağlar kuracak ve Karabağ’ın yeniden imarı ve canlandırılması bölge ülkeler için de yeni işbirliği fırsatları sunacaktır
Sözde Karabağ Yönetimi Lağvedilerek Yöneticiler Yargı Önüne Çıkartılmıştır: Karabağ’da Ermeni işgal güçleri tarafından hukuk dışı oluşturulan yönetimin kendini lağvetmek zorunda kalması Azerbaycan’ın kendi topraklarında tam olarak egemenliğini kurması sağlanmıştır. Ayrıca, Azerbaycan topraklarında hukuk dışı yönetim kurmak isteyenlerin Azerbaycan yargısı önüne çıkartılması hem Azerbaycan kamuoyunu rahatlatmış hem de Azerbaycan devleti dışında bölgede hiçbir faaliyetin başarıya ulaşamayacağı somut bir şekilde tescil edilmiştir.
Azerbaycan Halkının Milletleşme Sürecini Tahkim Etmiştir: İkinci Karabağ Savaşı’nın zaferle sonuçlanması Türk kimliğinin tekrardan canlanmasına yol açmıştır. Savaş boyunca Azerbaycan’da devlet ve millet iradesi aynı istikamette bütünleşerek 44 günlük savaşın zaferle sonuçlanmasının önünü açmıştır. Hankendi ve Hocalı’nın geri alınarak Azerbaycan toprak bütünlüğünün sağlanması sosyolojik açıdan Azerbaycan halkının bütünleşmesini sağlamış ve milletleşme sürecini tahkim etmiştir.
Sonuç olarak, Hankendi’nin kurtarılması, Azerbaycan için toprak bütünlüğünün yeniden sağlanması, ulusal gururun artırılması, güvenlik ve istikrarın sağlanması, göçmenlerin geri dönüşü ve bölgesel işbirliği fırsatlarının artırılması gibi bir çok önemli faydayı beraberinde getirmiştir. Bu da doğal olarak Azerbaycan’ı Güney Kafkasya’nın merkezi (aparıcı) ülkesi haline getirmiştir. Azerbaycan Hankendi ve Hocalı’yı alarak toprak bütünlüğü ve egemenliğini tam olarak kurması Azerbaycan’ın bölgenin hâkimi olduğu ve kendi iradesi olmadan bölgede herhangi bir oluşumun hayata geçmesinin mümkün olamayacağını, başta Ermenistan aracılığıyla nüfuz sağlamak peşinde olan Fransa ve diğer Batı ülkelerine somut bir şekilde göstermiştir. Belki bu sonuç kadar önemli bir sonuç da bu tarihi zaferle Azerbaycan Türk’ün toprağı asla işgal altında kalmayacağını dost ve düşmana bir kez daha göstermiştir. Ayrıca Hocali’nin geri alınması ise Karabağ Zaferi’nin nişanı olmuştur.
News