Tüm dünyayı tesiri altına alan koronavirüs salgını ile önemi bir sefer daha anlaşılan ve stratejik bölüm olarak ilan edilen medikal eserler kolunda faaliyet gösteren 7 bin 500 civarında şirket, kamu ve üniversite hastanelerinden alacakları 16 milyar dolarlık tahsilat için feragat baskısı ile karşı zıdda. Yüzde 25’e varan orantılarda indirim talep eden Maliye Bakanlığı, bundan sonraki dönemde ise alımların Devlet Materyal Ofisi (DMO) tarafından yapılmasını istiyor. 30 aydır devam eden alacaklar ile ilgili ıstırapların kesimin ihracat performansına olumsuz yansıdığı, pazarda üstünlüğün Çin ve Hindistan üzere ülkelere kaptırıldığı belirtiliyor.
İhracat 5 yılda 20 kat artabilir
Haziran ayında Türkiye’nin tıbbi eser ihracatı, bir önceki yılın tıpkı döneminde nazaran yüzde 476 artarak 96 milyon dolar olarak gerçekleşti. Yılın ilk 6 ayında ise kelam konusu ihracat yaklaşık 3 kat artış ile 132 milyon dolardan 385 milyon dolara çıktı. Lakin kesim temsilcilerine nazaran badirelerin aşılması durumunda bu rakamlar 20 kata yakın artabilir.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Medikal Meclis Kolu Başkan Yardımcısı Erkin Delikanlı, Türk medikal kesiminin büyük bir ihracat potansiyeli olduğunu söyledi. Fakat pandemi döneminde uygulanmaya başlanan ve mayıs ayında kaldırılan ihracat yasaklarının kesimin potansiyelini yansıtmasına engel olduğunu belirten Delikanlı, “Kişisel kollayıcı ekipman üretiminde dünyada sayılı ülkeler arasında mekan almamıza ve gereğince eser olmasına karşın yanlış siyasetler nedeni ile laf konusu eserlere ulaşılamıyormuş üzere bir algı oluşturuldu. Stratejik bölümler arasında gösterildik. 10’uncu ve 11’inci kalkınma planında nokta aldık. Lakin tatbikte hiçbir şey o denli olmadı. Fiili destek, alım garantisi veren yok. Kesim üretimine yönelik ihracat kısıtlandı. Bu dönemde ihracat trenini de kaçırdık. Hindistan ve Çin bizim ihracat yapamadığımız dönemde piyasaya girdi. Yarışmada tekrar üstünlük sağladılar. Çok önemli kabiliyet varken, yurtdışı siparişler için avans almışken iade etmek zorunda kaldık. İhracatta 2-3 katına çıkabilecekken sonlu kaldık. Kahırların aşılması halinde dal ihracatı 5 yılda 20 kat artabilir” açıklamasında bulundu.
Yılan hikâyesine döndü
İhracat ile ilgili getirilen sonlandırmaların ve alacaklar ile ilgili tahsilat meselesinin bölümü çok sıkıntı durumda bıraktığını dile getiren bir öbür isim olan Türkiye Sağlık Sanayisi Patronları Sendikası (SEİS) Başkanı Metin Demir de münhasıran tahsilat probleminin yılan hikâyesine döndüğüne dikkat çekti. Şu anda 2016-2017 dönemine ilişkin alacakların bile tahsil edilemediğini vurgulayan Demir, bu mevzuları konuşmaktan üretim, ihracat, mahallileşme ve teknoloji aktarımı üzere bahislere geçemediklerini anlattı. Demir, “Biz mütemadi kamuya rapor hazırlamaktan yorulduk. Sonuç alamıyoruz. Anlaşamıyoruz” dedi. Demir’in verdiği bilgilere nazaran 2013’te 14 milyon dolar olan dal ihracatı 650 milyon dolara çıktı.
İhracat iki kat artabilirdi
2004’ten sonra yürürlüğe giren AB müktesebatıyla dal hem içerde hem de dışarda CE belgeli, AB standartlarına münasebetli eser satmaya başladı. Bunun ihracatta Türk eserlerine karşı kalite ve inanç algısını beraberinde getirdiğini söyleyen Demir, “Avrupa’da ABD malları ile fiyatta, Uzakdoğu ülkeleri ile de kalitede yarışma etme talihimiz var. Biz hem eser çeşitliliğini hem de pazar çeşitliliğini artırdık. Enjektörden gazlı beze, röntgen cihazından böbrek taşı kırma cihazına, robotik aletlerden biyoteknolojik eserlere, EKG cihazından ventilatöre kadar birçok sahada üretimimiz var. Bunun çok daha fazlasını yapabilecek insan kaynağı ve vizyona da sahibiz. Üniversitelerle entegre olmaya başladık. Teknokentlerde medikal firmalarımız var. İstanbul, Ankara, İzmir ve Samsun üzere nahiyelerde kümelenmelerimiz var. Bizim potansiyelimiz ve yapabileceklerimizi görüyoruz. Lakin içerdeki kolay kısır döngülerden daha büyük girişimlere imza atamıyoruz” dedi.
‘Feragat mümkün değil!’
Ege Tıbbi Medikalciler Derneği Yönetim Şurası Başkanı Onur Akgün, münhasıran kamu hastanelerinden alacakların 13 ay vadeye çıkmasının münferit bir dert yarattığını söyledi. Bakanlığın ise hususla ilgili net karşılık vermediğini dile getiren Onur, “Bizden feragat istiyorlar lakin bu mümkün değil. Bu ay içinde ödeme yapılmadığı takdirde dalın kamu ve üniversite hastanelerine mal verecek gücü kalmayacak” dedi. Öte yandan Maliye Bakanlığı, kamu ve üniversite hastane materyal alımlarını ihale ile değil, DMO sistemi üzerinden alınmasına yönelik harekete geçti. Tatbik nedeni ile dalın, 90 gün vade ile DMO’ya gereç vermesi lakin bunun için de alacakların sınırlı bir kısmından feragat edilmesini isteniyor. Akgün, bu noktada kesimin inancının bittiğini belirterek, “180 gün vadeyi 13-14 aya çıkaranlara itimadımız kalmadı” açıklamasında bulundu. DMO için ise Akgün, “Kamu İhale Kurumu’nun mevzuatı laf konusu. Bu hiçe sayılarak ‘ihale yapmayacaksınız’ dediler. Bu türlü bir şey laf konusu olmamalı. Yeniden tahsilat sorunu ortaya çıkar” diye konuştu.
Yılsonu ihracat beklentisi
700 milyon $ Diş Materyalleri Endüstrici ve İş Adamları Derneği (DİŞSİAD) Başkanı Erkan Uçar, geçtiğimiz yılın ilk altı ayına nazaran bu yıl tıpkı dönemde ihracatta yüzde 30 artış yaşadıklarını söyledi. Bu süreçte iç pazarda olumsuz etkilendikleri hususlar da olduğunu anlatan Uçar, “Kamu ve üniversite hastanelerinden doğan birtakım alacaklarımız mevcut. Devletimizden beklentimiz, dalımız hem ayakta kalabilmesi hem de üretime devam edebilmesi ismine bu alacaklarla ilgili bize destek olması” dedi. Sair yandan KDV iadesiyle ilgili süreçlerin uzun olmasından dolayı birtakım noktalarda nakit akışını yönetmekte zorluk çektiklerini söyleyen Uçar, KDV iadeleriyle ilgili sürecin tekrar düzenlenmesi ve iadelerle ilgili sürecin kısaltılması talebinde bulundu. Uçar, yılsonu ihracat beklentilerinin 700 milyon dolar olduğunu dile getirdi.
Alımlar DMO üzerinden yapılacak
Demir’in verdiği bilgilere nazaran, şu anda medikal eserlerin yurtiçi alım satımları ile ilgili farklı bir tatbike geçiliyor. Daha önce serbest piyasa ekonomisinin hakim olduğu ve isteyenin istediği kuruma eser satabildiği dalda bundan sonra yalnızca DMO devrede olacak. Demir, “Bundan sonraki süreçte üniversite ve öteki hastanelerin alımının DMO vasıtası ile yapılması öngörülüyor. Ödemeleri 90 gün üzerinden yapacağız ve alımları da DMO üzerinden yapacağız diyorlar. Bu da kolu negatif etkiliyor. Sonuçta tek alıcı olacak. Belirsizlik olacak. Serbest piyasa bitiyor” diye konuştu.
Kola polisiye önlemler uygulandı
Pandemi döneminde mart ayı ile birlikte maske, eldiven, dezenfektan üzere birçok medikal eserde alımlar Milletlerarası Sağlık Hizmetleri AŞ. (USHAŞ) üzerinden yapıldı, piyasaya eser verilmesi yasaklanırken, ihracat da ön müsaadeye bağlandı. Bu dönemde kesim oyuncularına yönelik polisiye önlemler uygulandığını dile getiren Erkin Delikanlı, “Piyasaya eser verilmemesi için polis zoru ile imzalar attırıldı. Bütün medikalcilerin kapısına polis konuldu. Çok çetin bir dönem geçirdik. Hepsi Sağlık Bakanlığı’nın tedarikçisiydi gelgelelim ayrım yapılmaksızın her firma ile polis nezaretinde imzalar attırıldı. Suiistimale karşı olduğumuzu, sorun yaşadığımızı ilettik ancak polisiye önlemler kaldırılmadı” açıklamasında bulundu.
News
Ekonomi
Ekonomi
Ekonomi
Ekonomi
Ekonomi
Ekonomi
EKONOMI
EKONOMI
EKONOMI
EKONOMI