“Minberdeki desenler geometrik bir yapıya uygun çizildi”

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Tarihi yapıtları ve mimarideki geometrik desenleri 15 yıldır inceleyerek tahlillerini yapan Ketebe Yayınları Müellifi Serap Ekizler Sönmez, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerif minberindeki desenleri inceledi.

Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerif’in açılmasıyla bir arada dikkatleri üzerine çeken desenler de gün yüzüne çıktı. Caminin birçok yerinde desen görülürken minberdeki motifler dikkat çekti. Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nin minberindeki desenleri inceleyen Sönmez, bu çizimlerin rastgele olmadığını hepsinin bir geometrik yapıya ve fizik kurallarına nazaran çizildiğini ve her birinin farklı manalar içerdiğini belirtti.

“Minber üstündeki desenler geometrik bir yapıyla hazırlandı”

Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerif minberinin üstüne yapılan desenlerin rastgele çizilmediğini, her birinin geometrik bir yapıya uygun olarak uygulandığını belirten Sönmez, “Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerif’ndeki minberin üstünde bulunan desenler bir alt yapı üzerinden giden uygulamalar ancak bunun tarihteki karşılığına baktığımızda bu uygulamaların tesadüf olmadığını görüyoruz. Yani minberde yer alan bir desen aslında klasik dönem minberleri ortasında tekil bir uygulama. Sinan yapıtlarında yer alan minberler yüklü olarak beşgen kurgulu geometrik sisteme sahipler. Buradaki geometrik desenler ise on iki köşeli yıldız içeriyor. Dört katlı simetrili dediğimiz bir geometrik yapıya sahip. Yani kare ünite hücreye sahip ancak kesimlerini tek tek açılımlarına ayırıp incelediğimizde bunun erken örneklerinin de Anadolu Selçuklu’da diğer varyasyonlarla uygulandığını görüyoruz. Tunceli Yelmaniye Camii’nde bulunan desen bunun altıgen kurgulu yani altı katlı simetrili bir geometrik sisteme sahip olan halidir” dedi.

“Farklı coğrafyalar farklı malzemeler”

Farklı coğrafyalarda olup tıpkı desenleri barındırmalarına karşın Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’ni özel kılan durumu açıklayan Serap Ekizler Sönmez, “Aslında ilginç olan şey farklı coğrafyalarda ve farklı yapı gereci olmasına karşın Ayasofya’yı özel kılan Memlük dönemine ilişkin Mısır, Kahire’de bulunan Salih Talai Camii£nin minberinde yer alıyor olması. Orada ahşap bir uygulamayla burada ise mermer bir yapıyla karşımıza çıkıyor. Tek fark Salih Talai Camii’ndeki geometrik desenlerde, on iki genlerin içi farklı geometrik sistemlerle doldurulmuş. Bu da güya farklı bir geometrik desen denenmiş üzere bir izlenim sunuyor. Aslında birebir desen on iki köşeli yıldızın içini doldurmak hedefiyle yapılmış uygulamalar” formunda konuştu.

“Yapılan desenler kesinlikle bir bildiri içeriyor”

Minber üstündeki desenlerin mutlak bir bildiri içerdiğini belirten Sönmez, “Desenlerin bir manası olup olmadığı soruluyor. Aslında bu desenin bu türlü bir manası vardır diyemeyiz. Ancak kesinlikle bir ileti içerdiği gerçeğinin altını burada çizmek istiyorum. Bu da aslında bilim dediğimiz şeyin duygusal-romantik yaklaşımlarla gelişemeyeceğine dair önemli bildiriler içeriyor. Geometri biliminin gelişmesiyle paralel olarak geometrik desenlerin yapılarının da karmaşıklaştığını düşünürsek bu geometrik desenlerinde bilimden önemli manada etkilenmiş olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla aklımızın galat-ı meşhur şeylerden ayrıyeten fikrimizin yanılgıdan uzaklaşması için geometrik desenleri hayatımıza daha çok dahil etmemiz gerekiyor” diyerek kelamlarını noktaladı.