UV indeksi nedir, ultraviyole radyasyondan nasıl korunmalı?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Meteoroloji Genel Müdüriyeti’nin (MGM) web sahifesinde UV indeksi “gün içerisinde, güneş tam tepede iken nokta yüzeyine ulaşması beklenen ve insan sıhhatine zararlı olabilecek UV radyasyon ölçüsünün, 0’dan 15’e kadar uzanan bir ölçek üzerinde sınıflandırılması” biçiminde tanımlanıyor.

1992’de Kanadalı bilim kişileri tarafından geliştirilen indeks, daha sonra Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Dünya Meteoroloji Örgütü tarafından 1994’te standardize edilerek tatbike geçmiş.

Cep telefonlarındaki hava durumu aplikasyonlarında da UV indeksine bölge veriliyor.

UVI kıymeti ne kadar yüksekse güneş ışınlarının cilde ve gözlere vereceği zarar da o kadar büyüktür ve hasar daha kısa zamanda gerçekleşir.

Gün içinde UV radyasonu seviyesi değişkenlik gösterir. 12.00-14.00 saatleri arasında en yüksek seviyededir.

UV indeksi nerelerde hangi seviyelerde?

Ekvator çizgisine yakın ülkeler yıl boyunca gün ortasında çok yüksek UV kıymetlerine maruz kalabilir.

Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) nazaran, Kenya’nın başşehri Nairobi’de UV seviyesi yıl boyunca 10’un üzerindedir.

İspanya’nın Akdeniz’deki Mallorca adasında Haziran ve Temmuz aylarında UV indeksi 9’u bulur.

Akdeniz’de 9-10 aşaması sık görülür.

İngiltere’de yaz aylarında olağanda 6-7 seviyesinde seyreder. Gelgelelim şu günlerde İngiltere’nin güneyinde birtakım nahiyelerde UV indeksinin 9’a kadar çıkabileceği belirtiliyor.

UV indeksi neden yüksek?

BBC Hava Durumu’ndan Matt Taylor, bu durumun yalnızca havanın bulutsuz olmasından kaynaklanmadığını söylüyor.

Taylor öteki nedenleri şöyle sıralıyor: “Yaz gündönümünü (21 Haziran, en uzun gün) henüz geride bıraktık, yani Güneş tam tepede. Başkaca kuzey yarımkürede kış ve ilkbahardaki genel hava durumu nedeniyle ozon tabakasının haddinden fazla seviyede incelmesi kelam konusu. Bir de kuzey yarımkürede son periyotlardaki kısıtlamalar nedeniyle hava kirliliği hayli az. Bu da UV ışınlarının dağılmasını önlüyor.” 

UV indeks pahaları ve manaları

MGM sahifesinde, ultraviyole indeks kıymetinin 6-7 seviyesinde olması “yüksek” UV aşaması olarak bedellendiriliyor ve bunun meali ve alınması gereken önlemler şöyle sıralanıyor:

“İndeksin bu bedelleri orta şiddette ultraviyole radyasyonu temsil eder. Olağan cilde sahip beşerler 15 dakika kadar güneşte kalabilirler. Lakin şapka ve gözlük tasarrufu şiddetle önerilir. Başka taraftan, güneşe maruz kalacak olan burun ve kulaklar kesinlikle korunmalı, dudaklara esirgeyici kremler sürülmelidir.”

8-10 aralığı ise “çok yüksek” noktaya tekabül ediyor ve şu ikazlar yapılıyor:

“Oldukça yüksek ultraviyole radyasyonu temsil eder. Ultraviyole radyasyona maruz kalarak, mümkün beklenen zararlar için risk faktörü bu kıymetlerde fazladır. 10 dakikadan daha az bir mühlet güneşte kalınabilir. Şapka ve güneş gözlüğü üzere temel korunma araçlarının yanı sıra, dışarı çıkma zaruriliği olan beşerler kesinlikle gölgelerden yararlanmalı ve pantolon ile bir arada uzun kollu giyecekler tercih edilmelidir. İndeksin bu kıymetlerinde her türlü açık hava sporlarından uzak durulmalıdır.” 

UV neden tehlikeli?

Sağlıklı olmak için güneşe muhtaçlığımız var. Vücudumuzun gereksinimi olan D vitamininin büyük kısmı güneş ışınları vasıtasıyla deri tarafından karşılanır.

Fakat UV ışınlarına fazla maruz kalmak bilhassa açık tenlilerde güneş yanığına yol açar. Bu ise tek risk değildir. Bilirkişiler ölçüsüz UV radyasyonunun cilt kanseri ve göz kataraktına yol açtığını söylüyor.

Bu nedenle günün en sıcak saatlerinde vücudu ince giysiler, güneş kremi, şapka ve güneş gözlükleri ile korumak gerekiyor.

Ayrıyeten cilde ulaşan UV ölçüsünün günlük hava sıcaklığı ile pek ilgisi olmadığı, nisan ayında açık ve hafif rüzgarlı bir gündeki UV seviyesinin ağustostaki sıcak bir gündeki ile tıpkı seviyede olabileceğine dikkat çekiliyor.

BBC Hava Durumu’ndan Helen Willetts, “Cildiniz 30 kademede de 20 noktada de tıpkı süratle yanabilir. Bulutlu günlerde de UV ışınları ince bulutlardan nüfuz eder ve hava size güneşli gelmese de hala yanabilirsiniz” diye uyarıyor.

UV’den nasıl korunuruz?

Güneşin cilde zarar vermesini önlemek için yüksek faktörlü bir güneş kremini tertipli aralıklarla sürmek gerekir. Bilhassa açık tenliler için bu daha fazla muteberdir.

Ayrıyeten güneşin tam tepede olduğu öğlen saatlerinde dışarı çıkmak tercih edilmemelidir.

Güneş gözlüğü takmak da gözleri korumak açısından önem taşır. Eksperler, UV ışınlarına maruz kalmanın katarakt, kanser ve kar körlüğü üzere önemli rahatsızlıklarla ilişkisine dikkat çekiyor.