Putin düğmeye bastı! Çin, Hindistan ve Türkiye için büyük avantaj

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Rusya-Ukrayna Savaşı ikinci yılını geride bırakmaya hazırlanırken, global ölçekte değerli ekonomik tesirlerin yaşandığı 2 yılda ülkelerin yeni ekonomik istikrarlara ahenk süreci aksaklıklara karşın devam ediyor.

Şubat 2022’de başlayan Ukrayna savaşının akabinde Batılı ülkeler Rusya’ya karşı çağdaş tarihin en kapsamlı yaptırımlarını uygulamaya başlarken, Rusya buna karşılık vermek için tüm kurumlarını harekete geçirdi.

Savaşın birinci günlerinde Rus rublesi dolar karşısında yaklaşık yüzde 30 bedel kaybederken, Rusya Merkez Bankası siyaset faiz oranını yüzde 9,5’ten yüzde 20’ye çıkardı.

Rusya Merkez Bankasına ilişkin yaklaşık 650 milyar dolarlık rezervin, Batılı ülkelerde bulunan 300 milyar dolarlık kısmı donduruldu, Rusya’nın en büyük bankaları da milletlerarası ödeme sistemi SWIFT’ten çıkarıldı, dolar ve avroyla süreç yapmaları yasaklandı.

Ülkede faaliyet gösteren McDonalds, IKEA, Coca-Cola, Mercedes ve Apple üzere yüzlerce Batılı şirket faaliyetlerini sonlandırırken, Batılı ülkelerden Rusya’ya başta teknoloji ve havacılık olmak üzere çok sayıda kesimden ihracat ve sevkiyat durduruldu.

Batılı ülkeler, Rusya’dan başta petrol ve doğal gaz olmak üzere güç ithalatını da durdurmak yahut azaltmak için adımlar attı. Kuzey Akım 1 ve Kuzey Akım 2 boru sınırları sabotaja uğradı ve G7 ülkeleri, Rus petrolüne yönelik varil başına 60 dolar düzeyinde tavan fiyat uygulamaya başladı.

TİCARET YOLLARI DEĞİŞİYOR

Kovid-19 salgını tesirlerini de atlatamayan Rus iktisadı için yaptırımlar başlangıçta şok dalgası tesiri yarattı. Bu durum Rusya Merkez Bankası ve hükümetin başta sübvansiyon olmak üzere aldığı tedbirler sayesinde kıymetli oranda denetim altına alındı.

Uluslararası tahlillerde 2022’de yaklaşık yüzde 10 küçülmesi beklenen Rus iktisadı yüzde 1,2 küçülürken, geçen yıl iktisadın yüzde 3,5 büyüdüğü varsayım ediliyor.

Rusya ihracatta değerli oranda kaybettiği Batılı pazarlar yerine yüzünü Asya ve Orta Doğu pazarlarına çevirdi. Dünyanın en kalabalık 2 ülkesi Hindistan ve Çin, başta güç olmak üzere ülkenin en kıymetli müşterileri pozisyonuna yükseldi.

Öte yandan, ucuz Rus kaynaklarını bırakan Avrupa’nın, bilhassa sanayi ve tarım kesimlerindeki sakinlik nedeniyle tedarik zincirlerinin tekrar şekillendirilmesine yönelik atılan adımlar sürat kazandı.

Avrupa, son periyotta çiftçi protestoları nedeniyle yeni zorluklarla baş etmeye çalışırken, savaş iktisadı sayesinde endüstrisinde üretimi kıymetli ölçüde artıran Rus iktisadının uzun vade görünümüne ait belirsizlikler ise soru işaretleri yaratıyor.

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan milletlerarası uzmanlar, yaşanan periyodun Rus ve dünya iktisadına tesirlerini ve gelecek periyotta neler yaşanabileceğini kıymetlendirdi.

ÇİN, HİNDİSTAN VE TÜRKİYE AVANTAJLI

Merkezi Moskova’da bulunan Yeni İktisat Okulundan Prof. Dr. Oleg Şibanov, Rus iktisadının beklentilerin üzerinde beklenmedik performans sergilediğini belirtti.

Şibanov, 2022’nin ilkbahar aylarında Rus iktisadının yüzde 10 küçülmesinin, enflasyonun da yüzde 20’ye çıkmasının beklendiğine işaret ederek, “Sonuç bundan çok daha başarılıydı, enflasyon yüzde 11,9, küçülme ise yüzde 1,2 düzeyinde gerçekleşti.” dedi.

Bunun değişen memleketler arası ticaret ve muhafazakar iç makro siyaset üzere iki değerli ögeden kaynaklandığını anlatan Şibanov, “Rusya’nın ihracatının birçoklarını satın alan yeni ortaklar Çin, Hindistan ve Türkiye’dir. İthalat ise birçok kaynaktan ve çoğunlukla Çin’den gelmektedir. Makro siyaset, Rusya Merkez Bankasının düzenlemeleri ve enflasyon hedeflemesini süreksiz olarak gevşetmesini ve ek hükümet harcamalarını içeriyordu. Hasebiyle hem milletlerarası ticaret hem de iç makro siyaset değişen şartlara ahenk sağladı.” sözlerini kullandı.

Şibanov, Rus hükümeti ve Rusya Merkez Bankasının süreci son derece yanlışsız adımlarla yürüttüğünü belirterek, “Hem hükümetin hem de Rusya Merkez Bankasının uyguladığı siyasetlerin harikaya yakın olduğunu düşünüyorum. Rusya Merkez Bankası, rublenin kıymet kaybetmesine süratli reaksiyon vererek faiz artırdı. Bu, paniği azaltmaya ve para ünitesini istikrara kavuşturmaya yardımcı oldu.” dedi.

Bankalara uygulanan düzenleyici önlemlerin finansal istikrarı artırdığını lisana getiren Şibanov, “Hükümet, 2022 ve 2023’te harcamaları artırdı, münasebetiyle talep de arttı. Memleketler arası ödemelere yapılan kimi yardımlar da ihracatı düzgünleştirdi. Genel olarak iktisat makro siyasetlerden olumlu etkilendi.” diye konuştu.

Şibanov, Rusya’nın Avrupa ile ticarete açık olduğuna işaret ederek, “Ancak Avrupa Birliği (AB), Rusya ile ilgileri önemli bir muhatap olarak pahalandırmıyor. Almanya Başbakanı Olaf Scholz, 2023 sonunda ‘Rusya Devlet Lideri, gaz vanalarını kapattı’ dedi. Emsal görüşler Davos’ta da lisana getirildi. O denli görünüyor ki AB siyasetçilerinin birden fazla Rusya ile bağları umursamıyor ve yeni gerçeklik uzun müddet bizimle kalacak.” sözlerini kullandı.

RUS YETKİLİLERİN ATTIĞI ADIMLAR BAŞARILI BULUNUYOR

Rusya merkezli kredi derecelendirme kuruluşu Expert RA Başekonomisti Anton Tabakh, son 2 yılda Rus iktisadı için en büyük zorlukların finans tarafından geldiğini söyledi.

Ülkenin finans sisteminden kısmen çıkarıldığını belirten Tabakh, “Hem ihracat hem de ithalatta süreç maliyetlerinde büyük artış yaşandı. Rusya duruma epey düzgün ahenk sağladı lakin işletmeler ve beşerler için maliyetler çok büyüdü.” dedi.

Rus yetkililerin zorluklara başarılı müdahalelerde bulunduğuna işaret eden Tabakh, “Tedbirlerin birçok yardımcı oldu. Hükümet ve Rusya Merkez Bankası, süratli hareket etme ve ahenk sağlama yeteneğini gösterdi. Lakin yaşanan şok, meselesiz formda yaşamak için çok büyüktü. Piyasalar çalışmaya devam etti lakin birkaç yıl evvel imkansız olan pek çok kural, kalıcı olarak uygulanmaya başlandı.” diye konuştu.

Tabakh, Rusya’nın ticarette Asya ve Orta Doğu’ya yönelmesinin şu an için “yeni gerçeklik” olduğunu anlatarak, “Durum sakinleştiğinde kimi yaptırımlar ve karşılıklı adımlar kaldırılacaktır. Uçak seyahatleri, süratle onarmanın mümkün olduğu aşikâr alanlar ortasında yer alıyor. Lakin kimi büyük pazarlar, her iki istikamette de uzun müddet boyunca artık kayıp. Global iktisat açısından maliyetler ve bölünme artıracaktır. Türkiye üzere bariz örnek olan ülkeler büyük yararlar elde edecek.” değerlendirmesinde bulundu.

TİCARETTE ESKİ MÜNASEBETLERE DÖNÜLME İHTİMALİ DÜŞÜK GÖRÜLÜYOR

Viyana Milletlerarası İktisat Çalışmaları Enstitüsü (wiiw) Kıdemli Ekonomisti Vasily Astrov ise Rusya’nın, Batılı ülkelerin başta mali olmak üzere birtakım yaptırımlarına güzel hazırlandığını söyledi.

Rus hükümetinin bütçe fazlası verdiğini, bunun da kamu ve dış borcu epey düşük düzeylere indirdiğini kaydeden Astrov, bu durumun da Rusya’yı Batı’nın mali baskılarına daha korunaklı hale getirdiğini tabir etti.

Rusya’nın, Çin, Japonya ve İsviçre’nin akabinde dünyanın en büyük 4. milletlerarası rezervine sahip olmasının da bu emele hizmet ettiğini belirten Astrov, “Ancak Rusya, Batılı ülkelerde tutulan rezervlerinin yarısını vaktinde geri çekmeme kusuru yapmış olsa da ve sonuç olarak bunlar dondurulsa da geriye kalan yarısı hala hayli fazla bir ölçü, yaklaşık 300 milyar dolar civarında.” diye konuştu.

Astrov, Rusya’nın SWIFT’e alternatif bir ödeme sistemini de yıllarca geliştirdiğini ve bunun da savaş başladıktan sonra bankaların yaşadığı şoku hafiflettiğini söyledi.

Çok sayıda ülkenin de Rusya aksisi yaptırımlara katılmadığına işaret eden Astrov, “Bu bakımdan Batı, açıkçası nüfuzunu olduğundan fazla abarttı ve Global Güney’deki pek çok ülke, Türkiye dahil, mevcut durumdan kıymetli ekonomik ve diplomatik yararlar elde ediyor.” sözünü kullandı.

Astrov, ülkelerin yaptırım altındaki Batılı eserlerin Rusya’ya tekrar ihraç edilmesine müsaade verdiklerini ve Rusya’nın ihracatında da müşteri haline geldiklerini belirterek, “Bu öge Rusya için çok değerli ancak bunun da bir bedeli var, Rusya bu ülkelerden kimilerine hayli bağımlı hale geliyor. Alışılmış ki başta Çin’e fakat birebir vakitte Türkiye’ye.” dedi.

Rusya ile Batı ortasındaki jeopolitik çatışma sona ermedikçe, Rusya ve Asya bağlarının gelişmeye devam edeceğini vurgulayan Astrov, “Bu Rusya için ülkü bir durum değil, ikinci en yeterli seçenek, fakat bir izolasyondan da daha yeterli bir durum. Savaş ve Batı ile çatışma sürdükçe de eski ‘olağan ticarete’ dönmek o kadar zorlaşacaktır.” diye konuştu.

Eski ABD Lideri Donald Trump’ın tekrar seçilmesi halinde dahi bu durumun kıymetli oranda değişmeyeceğini belirten Astrov, şunları kaydetti:

“Trump geçen sefer seçimleri kazandığında, Rusya ile ‘barış yapmaktan’ çok kelam etmişti fakat gerçekte ABD-Rusya bağları Trump idaresi altında epeyce süratli bir halde kötüleşmeye devam etti. Elbette teorik olarak, ABD’nin Çin ile çekişmesinin, ABD’nin Rusya’ya uzanarak ittifak arayışına girebileceği bir senaryo mümkün. Lakin bugünün perspektifinden bakıldığında bu o kadar gerçekçi görünmüyor ki, bu bahiste bahse girmemeyi tercih ederim. 1940’ların başlarında muhtemelen hiç kimse 10 yıldan kısa bir müddet içinde ABD ile Almanya’nın yakın müttefik olacağını da varsayım edemiyordu.”

KAYNAK: HABER7