Birçok kişi kafe, restoran ya da pub üzere mekanlara gitmeyi özlemiş durumda. Lakin kişilerin sokaklardan çekilmesiyle gürültü, trafik ve hava kirliliğinin azalmış olması da birçok şad ediyor.
Artık alınan önlemlerin gevşetilmeye başlanmasıyla hayat da sıradana dönmeye başlarken, bu dönemdeki deneyimin ileriye dönük kalıcı bir şekilde ömür koşullarının iyileştirilmesinde nasıl yardımcı olabileceği tartışılıyor.
Kentlerin daha akıllı hale getirilmesi gerektiğine dair görüşler de son dönem yaşananların ışığında yine şekilleniyor.
Robotlar ve kişisiz hava araçları (İHA), sokağa çıkma kısıtlamalarının uygulandığı dönemde kimi sahalarda önemli rol oynadı.
ABD’li mühendislik ve robot geliştirme şirketi Boston Dynamics’in Spot isimli robotu, Singapur’da toplumsal medya kurallarının uygulanmasında rol alırken, North Carolina eyaletinde Zipline isimli şirketin İHA’larla hastanelere tıbbi materyal taşımasının önünü açmak için yeni yasal düzenleme süratle geçirildi. Telebulunma robotları, karantina döneminde beşerler arasındaki temasın sürmesine yardımcı oldu.
Robotlar giderek daha fazla işte kullanılabilir
Massachusetts Institute of Technology’nin Bilgisayar Bilimi ve Yapay Zeka Laboratuvarı’nın Yöneticisi Daniela Rus, ekibiyle birlikte Boston’daki besin bankasının paklığında kullanılan bir dezenfeksiyon robotu geliştirdi.
Rus, BBC’ye yaptığı açıklamada, robotların pandemi sürecinde “olağanüstü katkılar” yaptığını belirterek, “İnsanların zarar görmesini engellediler ve bu çok etkileyici bir şey” dedi.
Rus, robotların giderek daha akıllı gelen kentlerde “hem fizikî hem de zihinsel işlerde yardımcı olarak” daha fazla rol üstleneceğini düşünüyor.
Kentler, halihazırda sokak lambaları üzere altyapıya eklenmiş olan sensorlar aracılığıyla hava kalitesi ve trafiğin durumundan insan kalabalığına kadar çok sayıda doneyi topluyor.
Muhtemelen ilk defa, sıradan beşerler da bu toplanan verileri merak etmeye başladı. Kent merkezine kaç aracın giriş yaptığı ya da parklardaki kalabalığın durumu üzere bahisler, ferdî olarak kişilerin sıhhatini direkt etkileyen meselelere dönüştü.
Kentlerde görülen “inanılmaz değişimler”
Newscastle Üniversitesi’nden Prof. Dr. Phil James, “Newcastle’ın nabzı” ismini verdiği bir sistemle kentteki gündelik hayatı ölçüyor ve son aylarca inanılmaz değişimler gördüğünü aktarıyor.
James, “Bir anda her şeyin tepetaklak olması üzere sert değişimler görüldü. Yayaların sayısı yüzde 95, trafik de yüzde 40’a kadar düşüş gösterdi” dedi.
James, toplanan verilerin en güçlü yanını “Belediye’nin ulus çapında alınan kararların gerçek zamanlı olarak kentteki ömrü nasıl etkilediğini görebilmesi” olaak tanımlıyor.
James, “Bahçe materyalleri satan dükkanlar açıldığında, trafiğin de arttığını gördük. Kişiler konutlarına bitki almak için sokağa çıktılar” dedi.
James, bu verilerin pandemi sonrası dönemde de hava kirliliği üzere “çözüm bekleyen acil sorunlar” için de daha kalıcı değişimleri beraberinde getirmesini umduğunu aktardı.
James, “Trafikte yüzde 50’lik bir düşüş olduğunda, azot dioksit seviyelerinde de yüzde 25’lik bir azalma görüldü. Ne yazık ki, bu kalıcı bir durum değil. Çünkü, trafik tekrar olağanın yüzde 80’i seviyesine yükseldi ve artışların yine başladığını görüyoruz. Ama kentlerdeki karbon emisyonu seviyeleri aşağı çekilmeye çalışırken, bu veriler de bu meselelerin boyutlarını anlamamıza yardımcı oluyor. Veriler, siyaset yapıcılara ve karar mercilerinin elini güçlendirebilir ve güçlendirmelidir” dedi.
Paris’te “15 dakikalık şehir” konsept
Geleceğin kentleriyle ilgili simülasyonlar yapan Immense isimli şirketin kurucusu Dr. Robin North da pandemi sonrası kentlerin, elektrikli araç ve bisiklet tasarrufunun yaygınlaştırılması üzere adımlarla ulaştırmada daha kalıcı değişimler yapmayı değerlendirmeleri gerektiğini söyledi.
Mevzuyla ilgili BBC’ye konuşan North, “Pandemi ve alınan önlemler nedeniyle ulaştırma sisteminin tekrar tasarlanması için önümüzde çok büyük bir fırsat var. Bunu avantaja çevirmek istiyorsak, ileriyi düşünerek planlama yapmamız gerekiyor” dedi.
Kimi kentler, pandemi döneminin akabinde nasıl değişimlerin hayata geçirilebileceği konusunu değerlendirmeye başlamış durumda.
Paris’te, muayyen bir merkezin olmadığı, kişilerin 15 dakika yürüme ya da bisiklet aralığında tüm muhtaçlıklarını karşılayabileceği mini merkezlerden oluşan “15 dakikalık şehir” konseptiyle ilgili denemelere başlandı.
Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo’nun tekrar seçilme kampanyasının merkezinde duran bu konsept, Paris’i ekolojik dönüşüme uğramış mahallelerden oluşan bir kente dönüştürmeyi amaçlıyor.
‘Gökdelenler dönemi sona ermiş olabilir’
Bütün bunlara ek olarak, şirketler de sokağa çıkma kısıtlamalarının uygulandığı dönemde konuttan çalışma denemesinin başarılı olduğunu görünce, büyük, pahalı ve kent merkezindeki ofislere ne kadar muhtaçlıkları olduğunu da sorgulamaya başladı.
New York’un 1980’lerde tekrar tasarlanmasına yardımcı olan ve şu anda Birleşmiş Milletler’in Kent Teşebbüsleri Kurulu’nun başkanklığını yapan kent plancısı Prof. Dr. Richard Sennett, “Gökdelenler dönemi sona ermiş olabilir. Pandeminin bir sonucu olarak, kent plancıları mekan olgusunu tekrar pahalandırmak zorunda kalacak. Bugüne kadar inşa ettiğimiz şeyler, tek bir maksada hizmet eden sabit, hareketsiz yapılar” dedi.
Sennett’e nazaran, kısa vadede toplumsal ara kurallarına koordinasyonlu hale gelebilecek ama ileriye dönük olarak, ofislerin perakende mağazalar ve velev konutlara dönüştürülebilmesine imkan sağlayacak şekilde değişen ekonomik faaliyetlere ayak uydurabilecek şekilde daha esnek tasarrufa iyi binaların inşa edilmesi gerekiyor.
Sennett, pandemi sürecinden çıkan en büyük dersin kentlerin toplumsallaşmaya imkan veren taraflar olması gerekliliği olduğunu söyledi. Sennett, kent merkezindeki bir barda oturup bira içmeyi özlediğini fakat bu dönemin teknolojinin kişiler arasındaki iletişime nasıl yardımcı olabileceğini de gösterdiğini tabir etti.
Hükümetlerin çıkardığı takip tatbiklerinin muvaffakiyet seviyelerinin farklılık gösterirken, daha önce çöplerin toplanma zamanlarını tartışmak ya da müşkül durumdaki komşulara yardım örgütlemek için kullanılan mahallî mahalle pratikleri ise giderek daha tanınan hale geldi.
Sennett, bunu “komşuların yabancılara karşı birbirine sorumlu olduğu” yeni bir dönem olarak nitelendiriyor.
Sennett, her ne kadar sensorlar kentle ilgili toplamakta önemli rol oynasa da akıllı telefonların daha etkili olduğunu söyledi.
Sennett, “İnsanlar arasında iletişimi sağlamak için pratik kullanılması inanılmaz raddede yararlı bir yöntem. Toplumsal tatbikler giderek daha çok kullanılıyor. Sensorler, size bir kalabalığın neden toplandığını söyleyemez. Bir yerin etrafına kamera koyabiliriz lakin gördüklerimiz aslında bize ne anlatmış olur?” dedi.
ABD’nin San Diego kentinde, Siyahların Ömrü Kıymetlidir protestoları sırasında akıllı sokak lambalarının kimlik tespiti üzere amaçlar için kullanıldığı öne sürülmüştü. Bu da sivil haklar ve ferdi özgürlükle ilgili birtakım soru işaretlerinin doğmasına yol açmıştı.
Prof. Dr. James, aslında elde edilen verilerin tek başına bir şey söz etmediğini söyledi.
James, “Size Newcastle kent merkezinde yürüyen kaç kişi olduğunu söyleyebilirim lakin bu kişilerin bugünkü programlarının ne olduğunu bilemem. Akıllı kentlerin vatandaşları, davranışsal bilim kişileri ve toplumsal siyaset yapıcılarla birlikte çalışması gerekiyor. Akıllı kentler, yalnızca olgu ve teknolojiden ibaret olmamalı” dedi.
News
Teknoloji
Bursa
Teknoloji
Teknoloji
Teknoloji
Teknoloji
TEKNOLOJI
TEKNOLOJI
TEKNOLOJI
TEKNOLOJI