Keto diyet: Yararlı mı, ziyanlı mı?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Ketojenik diyet ilk sefer 1924’de epilepsi hastalarında nöbetleri önlemek için geliştirildi ve 1970’lerden itibaren bir kilo verme metodu olarak popülerleşmeye başladı. Keto olarak da bilinen bu diyet hâlâ dünyada çok sayıda insan tarafından bir zayıflama metodu olarak kullanılıyor. Fakat New York’ta bir diyetisyen olan Sarah Hamdan hiç kimseye bu diyeti kilo vermek için tavsiye etmediğini söylüyor. Hamdan, “Ana önceliğim uzun vadeli aktiflik ve güvenliktir” diyor.

KETO DİYET NEDİR?

Keto diyet karbonhidrat yönünden zayıf ve yağ yönünden yüksek olan bir diyet. Mantığı epeyce kolay: Bedeninizin temel besin kaynağı olarak şeker yerine yağ kullanıyorsunuz. İnsan bedeni olağanda glikozu kullanarak güç üretiyor. Kan şekeri azaldığında, örneğin spordan, oruçtan yahut açlıktan sonra, beden güç üretmek için yağları kullanmaya başlıyor.

Uzun müddetli açlık diyetleri üzere keto diyet de bedenin ketosis ismi verilen bir evreye girmesi prensibi üzerine şurası bir diyet. Bedeniniz bu evredeyken yağ yakıyor. Örneğin şeker tüketiminizi çok önemli bir şekilde düşürürseniz, bedeninizi sahip olduğu tüm glikojeni, yani karaciğerde depoladığı bir tıp şekeri tüketmeye zorluyorsunuz. Ve bu şeker tükendiğinde, bedeniniz güç için yağ yakmaya başlıyor. Bir müddet sonra da “ketosis evresine” geçiyor. Bu evreye geçiş 2-4 gün ortasında değişiyor. 

Standart keto diyet en yaygın ketojenik diyet çeşidi ve günlük karbonhidrat ölçünüzü 50 gramla sınırlıyor. Bu aldığınız kalorinin yüzde 10’una tekabül ediyor. Geriye kalan günlük kalorilerinizin yüzde 20’si proteinden, yüzde 70’i de yağlardan sağlanıyor. Evet, yüzde 70’i yağlardan.

Keto diyetin başka çeşitleri daha da kısıtlayıcı. Örneğin karbonhidrat alımını yüzde 2’lerde, protein alımını da yüzde 8’de tutan, bedenin günlük kalori gereksiniminin yüzde 90’ını yağlardan karşılatan diyetler de var.

Sağlıklı bir yetişkin bireyin günde 225 ile 323 gram ortası karbonhidrat tüketmesi sağlıklı olarak görülüyor. Bu da günlük kalori gereksinimimizin yüzde 45 ila 60’ına tekabül ediyor.

Farkı görüyor musunuz? Daha açıklayıcı olması açısından; Küçük bir muz 24 gram karbonhidrat, bir su bardağı pişmiş pirinç ise 45 gram karbonhidrat içeriyor.

Keto diyette günlük karbonhidrat alımının üzerine çıkarsanız ketosis evresinden de çıkma riskiniz var. Bu durumda bedeniniz tekrardan güç için şeker yakımına geçecek ve diyeti kesintiye uğratacak.

YARARLARI VE RİSKLERİ

Şeker hastalarındaki kan şekeri ölçümleri dikkate alınıp diyetin trigliserit ve tansiyonu düşürdüğü hesaba katıldığında, keto diyetin kilo vermek için etkili bir yol olduğu belirtiliyor. Fakat bu kilo kaybının tümüyle ketosis evresinden mi, yoksa şeker alımını ve günlük kalori ölçüsünü düşürmekten mi, ya da yüksek ölçüde protein almaktan mı kaynaklandığı bilinmiyor.

Bedenin güç için şekerden yağa yönelmesi ayrıyeten grip gibisi semptomlara de sebebiyet verebiliyor. Buna “keto gribi” deniyor. Semptomlar ortasında baş ağrısı, mide bulantısı ve yorgunluk var. Keto gribi pek çok insan için zararsız ve beşerler genelde iki hafta içinde atlatabiliyor, kas krampları ve ağız kokusu üzere yan etkileri de olabiliyor.
 
Kabızlık da tekrar yan etkilerden biri çünkü bu diyet yüksek lifli besinler açısından güçlü değil. Bu besinlerden meyve ve zerzevat alımının düşmesi de örneğin, vitamin ve mineral eksikliklerine yol açabilir.

Diyetisyen Sarah Hamdan bu noktada uzun vadede sağlık sorunlarının ortaya çıkmasından tasa ettiğini belirtiyor. Diyetin karaciğer hastalıkları, böbrek hastalıkları, kemik erimesi ve gut üzere hastalıklara yakalanma riskini yükseltebileceğini kaydediyor. Yağ metabolizması sırasında karaciğer tarafından üretilen ketonların, karaciğere aslında ekstra yük yüklemiş olduğunu belirten Hamdan, “Bu, karaciğer hastalıklarına yol açabilir ve yüksek derecede protein alımı birtakım durumlarda böbreklerimizi etkileyebilir” diyor.

Araştırmalar, keto diyetlerin ayrıyeten kolestrolün yükselmesine ve bedende enfeksiyonlara karşı üretilen C-reaktif proteinin (CRP) artmasına neden olabileceğini gösteriyor. Hamdan, “Bu proteinlerin yükselmesi epey kaygı verici zira biliyoruz ki enfeksiyonlar bedene önemli bir baskı uyguluyor ve bu çoğunlukla kalp hastalığı, diyabet ve obezite üzere birçok hastalığa davetiye çıkarıyor” biçiminde konuşuyor.

Köln’deki Üniversite Hastanesi’nde ketojenik diyetlerin böbrek hastalıklarının tedavisine tesiri üzerine çalışan nefroloji profesörü Roman Müller’e göre tüm bu yan etkiler ne biçim bir keto diyet uyguladığınıza göre değişebilir. Müller, “Diyette bulunan yağ tipleri ve bunların kolestrol ve karaciğer üzerinde etkileri olabileceği üzere, yüksek protein alımının böbrek üzerinde de potansiyel olumsuz etkileri var” diyor.

KALP HASTALIKLARI RİSKİ

Diyetisyen Hamdan, yağlı etler, tereyağı ve şarküteri eserleri üzere yüksek dozda doymuş yağ tüketiminin kalp hastalıklarına yakalanma riskini artırdığının inkar edilemeyecek bir gerçek olduğuna dikkat çekiyor. “Yüksek yağlı yemek tüketimi ve meyve ve zerzevat üzere besin kıymeti yüksek besinlerin az tüketilmesi uzun vadede sağlıklı bir kalp için tehlikeli” derken Müller’e göre bu bahiste yeniden de güvenilir bir bilgi yok. Müller, “Yapılan araştırmalarda bulunan sonuçlar tümüyle tıpkı noktaya işaret etmiyor. Fakat her risk nasıl bir diyet uyguladığınız, diyetinizde hangi tip yağlara yer verdiğinize ve genetik faktörlere göre değişiklik gösterir” diyor.

SEVDİĞİNİZ YİYECEKLERDEN VAZGEÇMEYE PAHA Mİ?

Ketojenik diyetin gittikçe büyüyen bir şöhreti olsa da öbür kilo verme programlarından önemli manada farklı değil. Yapılan araştırmalara göre keto diyet yapanlar, diyetlerinin ilk başlarında süratli kilo verse de uzun vadede bu olağan bir kilo verme programı yapan şahısla eşitleniyor. Profesör Müller de kilo verme kelam konusu olduğunda hiçbir diyetin bir başkasından daha özel olmadığını belirtiyor.

Uzmanlar ayrıyeten kısıtlayıcı diyetlerin, kişi eski yeme alışkanlarına daha sonra tekrar dönse dahi metabolizmayı bozabileceğine işaret ediyor.

Ketojenik diyete gelince bilim insanlarının elinde çok az data var. Düzgün bir sonuca varılması için daha fazla araştırma yapılması gerektiğine işaret edenler var. Ne olursa olsun, kilo vermek isteyen birisi için her zaman en iyisi bir doktora yahut diyetisyene başvurup ferdî tavsiye almak. Bilhassa de keto üzere kısıtlayıcı bir diyet yapılacaksa.