Büyüme için en önemli göstergelerden olan PMI Endeksinde yükseliş sürüyor. Nisan ayında 33,4 puan ile taban yaptıktan sonra ‘V’ biçiminde bir toparlanmaya imza atan Endeks, temmuz ayında da 56,9 puana çıktı. Böylelikle Endeks, Şubat 2011’den bu yana görülen en yüksek düzeye ulaşmış oldu.
10 daldan 8’inde üretim arttı
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI temmuz verilerine nazaran de imalat sanayi dallarında canlanma devam ederken birçok alt kesimin faaliyet şartlarında önceki aya nazaran güçlü iyileşme yaşandı. Bununla birlikte, kimi dalların koronavirüs salgını nedeniyle zorlanmayı sürdürmesi nedeniyle eğilimlerde besbelli ayrışma gözlendi. Takip edilen 10 daldan sekizi temmuzda üretim artışı kaydetti.
Şartların olağanlaşmaya devam etmesi ve müşterilerin faaliyetlerine yine başlaması, Türk imalatçılarının yeni siparişlerinde üst üste iki ay artış gerçekleşmesini sağladı. Ayrıyeten genişlemenin ivme kazandığı da gözlendi ve anketin başladığı Haziran 2005’ten beri en süratli büyüme oranlarından biri kaydedildi. Bu dönemde yeni ihracat siparişleri de toplam yeni siparişlere nazaran daha ölçülü olmakla birlikte artış gösterdi. Bir önceki ay olduğu üzere temmuzda da üretim büyüme kaydetti. Artış, Şubat 2011’den beri en yüksek oranda gerçekleşti ve firmaların yaklaşık yüzde 31’i üretiminin arttığını bildirdi.
Birikmiş işlerin Ağustos 2017’den beri ilk kere artması, yeni siparişlerdeki güçlenmenin kapasite üzerinde baskı oluşturmaya başladığına işaret etti. Firmalar siparişlerini karşılamak için stoklarını kullandı ve bu durum, en son eser stoklarında son dört ayın en bariz düşüşüne yol açtı. Üretim ihtiyaçlarındaki artış sonucu istihdam ve satın alma faaliyetleri de hızlandı. Her iki göstergede de önceki aya kıyasla daha yüksek oranlı genişleme kaydedildi. Covid-19 salgını, nakliyatta süregelen kısıtlamalar nedeniyle temmuz ayında da tedarik zincirlerini olumsuz etkilemeye devam etti. Bunun yanı sıra girdi talebindeki yükseliş de teslimat sürelerindeki artışın besbelli şekilde sürmesinde etkili oldu. Girdi fiyatları güçlü şekilde artmaya devam etti; lakin bu artış önceki aya nazaran daha düşük oranda gerçekleşti. Buna karşılık talepteki iyileşme, girdi maliyetlerindeki artışın müşterilere yansıtılmasına imkan sağladı. Böylelikle kesin eser fiyatları enflasyonu marttan beri en yüksek seviyede gerçekleşti.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI verileri hakkında değerlendirmede bulunan IHS Markit Ekonomi Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
“Yılın ikinci yarısının başlangıcına ilişkin PMI verileri, Covid-19 kaynaklı daralmanın akabinde toparlanmanın güçlendiği yönünde optimistlik sağladı. Faaliyet şartlarının kademeli olarak olağana dönmesiyle üretim ve yeni siparişlerde güçlü artışlar gözlendi ve hatta bölümde kapasite baskılarının oluştuğu yönünde sinyaller ortaya çıktı. Yaşanan büyüme, geçtiğimiz daralma dönemindeki üretim kaybının bir kısmının geri alınmasına yardım edecektir. Fakat tam manasıyla iyileşmenin sağlanabilmesi için bu büyümenin daha uzun bir mühlet devam ettirilmesi gerekecektir.”
Bölümlerde canlanma devam etti
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI temmuz ayı verilerine nazaran de Türk imalat dalındaki canlanma devam ederken birçok alt kesimin faaliyet şartlarında önceki aya nazaran güçlü iyileşme yaşandı. Bununla birlikte, kimi bölümlerin koronavirüs salgını nedeniyle zorlanmayı sürdürmesi nedeniyle eğilimlerde bariz ayrışma gözlendi. Takip edilen on bölümden sekizi temmuzda üretim artışı kaydetti. Böylelikle üretimde artış kaydeden dal sayısı Covid-19 sonrası toparlanma başladığından beri en yüksek seviyeye ulaştı. En güçlü genişleme kimyasal, plastik ve kauçuk eserleri bölümünde gerçekleşirken, metalik olmayan mineral eserler, ana metaller, makine ve metal eserler, ağaç ve kağıt eserleri üzere dallarda de üretim besbelli bir şekilde artış gösterdi.
Bununla birlikte birtakım kesimler zorlanmaya devam etti. Üretimde güçlü büyüme kaydedilen bölümlerde genellikle yeni siparişlerin tekrar artışa geçmesi etkili oldu. On kesimin yedisinde yeni siparişler, birçoklarında güçlü olmak üzere, artış kaydetti. Öte yandan, COVID-19 salgını yurt dışından gelen yeni siparişleri etkilemeye devam etti ve kesimlerin yalnızca yarısının yeni ihracat siparişleri arttı. Takip edilen on bölümün dokuzunda istihdam artışı kaydedildi. Bu eğilimin tek istisnası ağaç ve kağıt eserleri dalı oldu. En güçlü istihdam artışı elektrikli ve elektronik ekipman eserleri kesiminde gerçekleşti. On kesimin altısında girdi fiyatlarındaki artış hazirana kıyasla daha düşük oranda kaydedildi.
Temmuz ayı anketi sonuçlarını pahalandıran IHS Markit Ekonomi Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
“Temmuz ayı PMI verileri, Türk imalat kesiminin birçok alanda gözle görülür bir toparlanma içerisinde olduğuna işaret etti. Şartların kademeli bir şekilde olağana dönmesi ve firmaların operasyonlarını hızlandırması, birtakım bölümlerin üretim ve yeni siparişlerinde güçlü büyüme oranları kaydedilmesini sağladı. Üretim ihtiyaçlarındaki artış, çalışanlar için âlâ bir gelişme oldu ve takip edilen on daldan dokuzu temmuzda istihdam artırdı. Genel manada olumlu olan tabloya karşın, kesimlerin tamamı büyüme bölgesine geçemedi. Birtakım dallar geride kalırken oburlarının ilerleme kaydettiğini gösteren bu eğilimler, “iki hızlı” toparlanma riskini artırması açısından dert uyandırıyor. Tekrar de bütüne bakıldığında olumlu bir tablo kelam konusu. Birçok daldaki gelişme temposu, COVID-19 krizinin ekonomiyi ilk etkilediği zamanlarda korkulandan daha süratli bir toparlanmaya işaret ediyor.”
