Aks nedir, ne işe yarar, nasıl kırılır?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Halk arasında dingil ismiyle da anılan aks, motorlu araçlarda diferansiyel sisteminden çıkan dönme hareketini tekerleklere ileten çelik mildir. Bir gayri deyişle motorun sağladığı gücü ve torku tekerleğe aktaran kesimdir. Bunu yaparken yolcular da dahil olmak üzere aracın tüm yükünü üstlenir. Ayrıyeten araç hızlanırken, viraj girişlerinde, viraj çıkışlarında ya da frene basıldığında güvenliği ve konforu sağlamakla yükümlüdür.

Sağ ve sol olmak üzere iki tane aks taraf alır. Aksları oluşturan genel aksamlar keçe, rulman ve körüklerdir. Aksların merkezlenmesini sağlayan aks rulmanları, aks kovanında yan alır. Aks keçeleri, aks kovanına monte edilir ve aks kovanı ile aks mili arasındaki yağın sızmasını handikaplar. Aks körükleri ise aksın iç ve dış kısmında konum alır. Dışarıdan gelebilecek yabancı unsurların rulmanlara girmemesini sağlar.

Araçların önden yahut geriden çekişli olmalarına nazaran akslar farklılık gösterir. Önden çekişli araçlarda sağ ve sol aksların uzunlukları ve ilişkileri farklıdır. Geriden çekişli araç modellerinde ise aks uzunlukları birebirdir. 

AKS ARIZASI NASIL OLUŞUR?

Akslar başkaca aracın, yolcularının ve genel yükünün ağırlığını taşımaya yarar. Akslar sert olacak biçimde üretilse de, ölçüsüz yüklenmiş bir araç bazen bir aksı kırabilir. Berbat taşıyıcı rulmanları yahut tehlikeli çukurlar aks meselelerinin gayrı yaygın nedenleridir.

RULMAN BOZULMASI

Genellikle dışarıdan gelen darbeler sonucunda oluşur. Bununla birlikte rulmanların üzerinde zamanla oluşabilecek aşınmalar da bozulmaya sebep olabilir.

Alışılmadık bir yüksek sesle zorlanma yahut takılma varsa yahut bir araç hareket etmeye başladığında güç almak için savaş ediyor üzere görünüyorsa, aks hasarı olabilir.

ŞIDDETLI YÜK

Akslar ayrıyeten aracın, yolcularının ve genel yükünün tartısını taşımaya yarar. Akslar sert olacak halde üretilse de, çok yüklenmiş bir araç bazen bir aksı kırabilir.

KEÇE DEFORMASYONU

Sıkça karşılaşılan meselelerden biri ise, aks keçesinin deforme olmasıdır. Her ne kadar büyük bir sorun üzere görülmese de yağ kaçaklarına sebep olabileceğinden frenlerin düzgün çalışmamasına neden olabilir.

DARBE

Sürüş esnasında tekerlekleri çevirdiğimiz yanda aks hizasına yahut o kısma gelebilecek kaya, odun vb. cisimlere çarpmaktan kaçınmalıyız. Bu türlü bir senaryoda aks kırılabilir. Yani büyük darbeler de aksın zarar görmesi muhtemel bir durumdur.

BOZULMA

Aks başı da sık bozulan modüllerden biridir. Aks arızası titreme yapar mı, sorusunun yanıtı budur. Direksiyonda olmaması gereken titremeler yaşanır; bu durum aracın ve sürücünün hareket kabiliyetini kısıtlar.

AKS ARIZASI NASIL ANLAŞILIR?

alışan bir aks olmadan tekerlekler hareket etmez. Aşağıdaki sorunlardan biriyle karşılaşırsanız, aracınızı servise götürmeniz gerekmektedir. 

Titreşimler aks hasarını gösterebilir. Aracın altında alışılmadık bir gürültü, garip lastik sallanması yahut bükülmüş bir aksı gösterebilecek yavaş sürüş ve direksiyon eşlik edebilir. Yavaş suratlardaki titreşimler genellikle aksta bir sorun olduğunu gösterir. Aks, titreşime neden olacak kadar hasar görürse, genellikle değiştirilmesi gerekir.

Alışılmadık bir yüksek sesle zorlanma yahut takılma varsa yahut bir araç hareket etmeye başladığında güç almak için uğraş ediyor üzere görünüyorsa, aks hasarı olabilir.

Aracın altında yahut iç lastik kenarında sızan gres yağı.Sızıntı yapan bir aks körüğü, aksın şimdi hasar gördüğü manasına gelmese de, sızıntı nedeniyle zayıf gres gelecekteki sıkıntılara neden olabilir. 

Vitese takıp gaza bastığınız halde kalkış yapmayan araçta mafsalda kırık bir aks var demektir. Gaza ne kadar basarsanız basın, motor yalnızca devir yapar ve araç hareket etmez. Araç tamir edilene kadar hareket etmeyecektir.

AKS ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Araç sınıflarına nazaran akslar farklılık gösterir. 

Yarım serbest aks nedir? 

Arabaların kimilerinde, kamyonet ve 4×4 araçların art akslarında kullanılmaktadır. Öteki aks tiplerine nazaran maliyeti düşük olduğu için araçlarda en sık kullanılan aks tipidir. 

Tam serbest yüzücü aks mili nedir?

Yük kısmıyla alakası olmayan yalnızca difiransiyelden aldığı dönüş hareketini tekerleklere iletmekle vazifeli akstır. Burada yük, koruma ve tekerlek göbeği tarafından halledilmektedir. Tam serbest yüzücü aks mili zarar görse (kırılsa) dahi tekerlek mahallinde kalır.

Üç çeyrek serbest aks mili

Uç kısmı konik olan bu aks tipi, tekerleğe cıvatalı olarak kullanılır.