Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği Başkanı Ziya Şahin, her propolisin tıpkı olmadığını, insan bedenine yararlı olabilmesi için kesinlikle saf Anadolu propolisinin tüketilmesi gerektiğini belirtti.
“Sahte propolis sağlık açısından beklentileri karşılamaz”
Piyasada çok sayıda düzmece Çin propolisinin bulunduğunu belirten Şahin, “Propolis, arıların bitkilerin çiçek, yaprak, sap ve reçinelerinden topladığı terpenoid, fenolik ve flavonoid yapılı bileşiklerden oluşan büsbütün doğal bir arı eseridir. Antioksidan, antibakteriyel, antifungal, antiviral, antienflamatuvar ve antitümör etkilerinin yanı sıra immün sistemini güçlendirici tesiri propolisin en karakteristik tıbbi özelliğidir. Lakin kovandan elde edildiği ham hali ile insan tüketimine uygun değildir ve sindirilemez. Bu nedenle propolisin insan sıhhatine faydalarından bahsedebilmek için kesinlikle yanlışsız bir şekilde özütlenmesi, biyoaktif unsurların ham propolisten özüte alınması gerekir. Bu teknik bir süreç olup, uzman besin ve kimya mühendislerinin denetiminde yapılmalıdır. Propolis, yüksek oranda fenolik ve flavonoidler içeren reçinimsi bir unsurdur ve kovanda arılar petek gözlerini propolis ile kaplayarak kovanlarını steril hale getirir. Propolisin içeriğindeki bileşikler, mum ve başka hususların polariteleri dikkate alındığında propolisin biyoaktif hususlarının tamamının yalnızca yağ yahut yalnızca su üzere bir çözgene geçmesi kimyasal olarak beklenemez. Özütleme süreci sırasında su ile birlikte kesinlikle etanol, glikol, gliserol üzere süreç yardımcıları kullanılmalıdır. Aksi taktirde propolisteki yararlı bileşenler (fenolik, flavonoidler) özüte geçmez ve sağlık açısından beklentileri karşılayamaz” dedi.
Uydurma eserlere dikkat
TAB Başkanı Şahin, son günlerde etanol, glikol, gliserol üzere hususları içermediği ve yalnızca su yahut zeytinyağı vb. bitkisel yağlar ile özütlenerek elde edildiği tezi ile ‘su bazlı, yağ bazlı’ üzere isimlerle bir grup geçersiz eserlerin piyasada yer aldığını gördüklerini söyledi.
Şahin, 2017-2019 yılları ortasında İstanbul Teknik Üniversitesi Besin Mühendisliği bölümünde yapılan bir araştırmayı aktarırken, “19 farklı ülkeden toplanan, 50’si Türkiye’den olmak üzere, 130 adet propolisli eserin, etken unsur ölçüsü ve etiketinde belirtilen ölçüde propolis içerip içermediği araştırıldı. Bu bilimsel çalışmalarda, yalnızca su yahut yağ ile özütlendiği savı ile satılan eserlerin, etiketinde belirtilen ölçüde propolis içermediği, propolise ilişkin etken unsurların bulunmadığı tespit edildi. Ayrıyeten eserlerin birçoğunun da gözetici ve katkı unsuru içerdiği halde, etiketinde beyan edilmediği görüldü. 130 eserin yüzde 91’inin, düzmece Çin propolisi (silikon dioksit, maltodekstrin, ağaçların yaprak, sap ve tomurcukları ve boyar husus katılarak üretilmiş toz ürün) içerdiğini lakin bu durumun etiketlerinde belirtilmediği tespit edildi. Etiketinde beyan edilen ölçüde propolis içeren eserlerin ise, yalnızca özütleme evresinde su ile birlikte etanol, glikol, gliserol üzere hususların kullanıldığı eserler olduğu görüldü. Dolayısıyla su yahut yağ bazlı savı ile satılan eserlerde, tüketicinin yanıltıldığını, bu eserlerin hiç propolis içermediği ya da eser ölçüde propolis içerdiği halde, etiketlerinin yüksek ölçüde propolis içeriyormuş üzere tüketiciyi yanıltmaya yönelik olduğu görüldü. İstanbul Teknik Üniversitesi’nin yapmış olduğu çalışma; yerli propolisimizin pahasını ve üretim açısından önemini ayrıyeten bizlere göstermiş oldu” dedi.
“Yerli propolis tercih edilmeli”
Şahin, tüketicilerin propolis alırken dikkatli olması gerektiğini belirterek, “Sözleşmeli Arıcılık Modeli ile izlenebilir kurallarda üretilmiş ham propolisten, besin ya da kimya mühendisleri üzere uzmanların denetiminde, GMP sertifikalı işletmelerde özütlenmiş olan sertifikalı yerli Anadolu propolisinden üretilen eserler tercih edilmelidir” diye tabir etti.
