Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Ali Zırh, “İstem dışı kasılmalar distoni hastalığının habercisi olabilir. Distonik kasılmalar genellikle hastalar hareket etmeye çalıştıklarında artar. Gerilim, ıstırap, yorgunluk distonik kasılmaları arttıran öbür faktörlerdir” dedi.
Medipol Üniversitesi Parkinson Hastalığı ve Hareket Bozuklukları Merkezi (PARMER), Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Ali Zırh, hayat kalitesini epey düşüren distoniye ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Ali Zırh, beyinde hareket denetim merkezlerinin düzgün çalışamaması sonucu bu hastalıkta bedenin değişik bölgelerinde kas kasılmalarının ortaya çıktığına dikkat çekerek “Distoniler ortaya çıkış sistemlerine nazaran Primer yahut öbür bir olaya ikincil (Sekonder); ya da bedende bulundukları bölgelere nazaran değişik isimler alırlar. Bedende yaygın olan formlarına ‘Generalize Distoni’ ismi verilir” dedi. Genetik faktörünün yüzde 10 civarında rol oynadığını belirten Dr. Zırh “Ancak birçok olayda neden aşikâr değildir. Yapılan araştırmalar primer distonilerde sıklıkla kimi genlerin mutasyonu ile bulguların ortaya çıktığını göstermiştir. Tıpkı zamanda beyin damarı tıkanıklıkları, doğum sırası olan travmalar, kazalar, trafik kazası ve gibisi travmaların, anti-psikotik ve antidepresan ilaçların etkileri sonrasında da sekonder distoniler görülebilir” sözlerini kullandı.
“Kasılmalar şahıstan bireye değişebilir”
Distonik kasılmaların bedenin birçok bölgesini etkileyebileceğini vurgulayan Dr. Zırh, “Hastalık yüz, boyun, ses telleri, kol ve bacaklarda ya da yaygın yerleşimli olabilir. Başlangıçta el yazısında bozulma, el yahut ayaklarda kramp, boynun kasılarak bir yana ya da geriye yanlışsız gitmesi, göz kapaklarında kasılma ve kapanma halinde olabilir. Bu bulgulara konuşma bozuklukları ya da göz kırpmaları eklenebilir. Bulgular uzun mühlet tıpkı kalabileceği üzere hızla ilerleyebilir. Distoni hastalarında görülen kas kasılmaları hastadan hastaya farklı şiddette görülür. Kimi hastalar ömürlerini bağımsız yaşayabilirlerken, birtakım hastaların yardımla yaşama ihtiyaçları olabilir” diye konuştu.
“Stres, hüzün ve yorgunluk belirtileri artırabilir”
Dr. Zırh, distoninin çabucak her yaştaki bireyleri etkileyebileceğine değinerek şu bilgileri paylaştı: “Distoni rastgele bir yaşta görülebilir. Hastalık kimi kişilerde, çocukluk yaşlarında ortalama 5 ila 16 yaş ortasında sıklıkla el ve ayaktan başlayabilir. 21 yaş altı başlayan distonilerse bedenin öbür kısımlarına yayılma eğilimlidir. Birtakım erişkinlerde geç adölesan yahut erişkinliğin başlangıcında ortaya çıkabilir. Bu olgularda kasılmalar genellikle bedenin daha üst kısımlarından başlar. Distonik kasılmalar genellikle hastalar hareket etmeye çalıştıklarında artar. Gerilim, keder, yorgunluk distonik kasılmaları arttıran başka faktörlerdir.”
“Medikal tedavi ve botoksun yetmediği durumda beyin pili devrede”
Hastalığın tedavisine ilişkin bilgiler veren Dr. Zırh, “Distoni hastalarında adale kasılmalarını azaltmaya yönelik farklı ilaçlar kullanılabilir. Tıbbi tedavinin yetersiz kaldığı hastalarda Botulinum toxini tedavisi uygulaması denenebilir. Botoks, adale ve hudut birleşim yerinde salgılanan unsurların hudut hücreleri ortasında iletim yapmasını engelleyerek kasılmalara faydalı olabilir. Botoks tesiri birkaç ay sonra ortadan kalkacağından tedavinin tekrarı gerekir. İlaç ve botoks tedavisinin yetersiz kaldığı durumlarda beyin pili tedavisi devreye giriyor. Bu yöntem sayesinde yardımsız kalkamayan, tek başına yürüyemeyen birçok hastanın yine bağımsız yaşama talihi doğabiliyor. Beyin pili ameliyatları hastanın tepkilerini ölçerek, daha yanlışsız noktaya ulaşmak ismine uyanık halde konuşa konuşa yapılıyor. Bu ameliyatlarda beynin içerisinde tespit edilen bölgelere iki adet elektrot yerleştiriliyor ve göğüste cilt altına kalp pili üzere bir pil takılıyor; cilt altından geçirilen uzatma temasları ile de elektrotlar pile bağlanıyor. Sonrasında bilgisayar aracılığı ile hastaya uygun gelecek frekanslar ve uygun parametreler ayarlanıyor. Beyin pili operasyonu sonrasında hastalar bir mühlet poliklinik denetimlerine gelmek sureti ile pil ayarlarını yaptırarak eski sağlıklı günlerine yakın şartlara geri dönmekte ve hayata ‘yeniden merhaba’ deme talihi bulabilmekteler” dedi.
Dr. Zırh, beyin pilinin ömrüne ilişkin ise şu bilgileri verdi: “Yakın zamana kadar dışarıdan şarj edilemeyen pilleri uyguluyorduk ve Parkinson hastalarında beyin pillerinin ömrü 4-6 yıl ortasında idi. Daha yüksek elektrik akımına muhtaçlık duyulan distoni hastalarında bu mühlet daha da kısa olabiliyordu. Son yıllarda gelişen teknoloji sayesinde hem dışarıdan şarj edilebilen ve 20-25 yıla kadar ömrü olan pilleri uygulamaya; hem de beyin içerisine verdiğimiz elektrik akımının yönünü ve şiddetini istediğimiz üzere ayarlayabilecek teknolojiye sahip aygıtları kullanmaya başladık. Bu gelişmeler sayesinde tedavideki muvaffakiyet oranlarımızın artmasının yanı sıra, uzunca bir mühlet pil değişimine muhtaçlık kalmamaktadır.”
