Istek Sarraf’ın ‘İran yaptırımlarını delmek için’ kurduğu ağda, BAE Merkez Bankası ve yabancı bankalar nasıl rol aldı?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

FinCen belgeleri ismindeki araştırmacı gazetecilik çalışması kapsamında BBC’nin ulaştığı belgelere göre Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Merkez Bankası, ikazlara karşın Dubai merkezli Gunes General Trading şirketinin İran yaptırımlarının delinmesi kapsamında gerçekleştirdiği şüpheli süreçleri engellemedi.

Sarraf’ın kurduğu ağın bir modülü olan Gunes General Trading isimli şirket, sızdırılan belgelere göre 2011-2012 ortasında BAE finansal sisteminde 142 milyon dolar pahasında şüpheli sürecin gerçekleşmesinde rol aldı.
Standard Chartered bankasının ise 2007-2016 yılları ortasında Sarraf ve ağı için toplamda 5,8 milyar doları aşan 37.533 adet para transferi gerçekleştirilmesinde rol oynadığı ortaya çıktı.

Deutsche Bank‘ın da ABD’de faaliyet gösteren bir iştirakinin Mart 2017’de, Sarraf ile ilişkili olduğu 2013 yılında kamuoyuna yansıyan bir şirket için yaklaşık 29 milyon dolar para transferi gerçekleştirdiği belirtildi.

Istek Sarraf, ABD’de Halkbank’ın eski genel müdür yardımcısı Hakan Atilla‘ya karşı açılan dava kapsamında yargılama süreci başlamadan savcılıkla anlaşarak hatasını kabul etmişti. 2017 yılında sahtecilik ve kara para aklama suçlamalarını ABD’de kabul eden Sarraf’ın cezası şimdi kesinleşmedi.

Standard Chartered bankasına ise geçen yıl 2014 yılına kadar gerçekleşen süreçler kapsamında İran’a karşı yaptırımların delinmesinde rol aldığı için ABD tarafından 1,1 milyar dolar ceza verilmişti. Deutsche Bank da 2015 yılında ABD’nin İran’a uyguladığı yaptırımları ihlal ettiği için 258 milyon dolarlık para cezası ödemeyi kabul etti.

FinCEN belgeleri kapsamında ortaya çıktı

FinCEN belgeleri, ABD merkezli haber sitesi Buzzfeed’e sızdırılan belgelerin Memleketler arası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’yla (ICIJ) da paylaşılması sonucu Türkiye dahil 88 ülkeden 108 basın kuruluşunun yer aldığı bir araştırmacı gazetecilik evrakı. İçlerinde BBC’nin de olduğu basın kuruluşlarına sızan belgeler, dünyanın en büyük finansal kuruluşlarının kara para aklama operasyonlarına aracılık ettiğini ve 2 trilyon dolar bedelindeki şüpheli süreçlerde rol aldıklarını ortaya koydu.

FinCEN, ABD’deki Mali Cürümleri Araştırma Ağı’nın kısaltması. ABD doları cinsinden yapılan şüpheli finansal süreçlerin FinCEN’e bildirilmesi gerekiyor. Kuşkulu süreç raporları ise kısaca SAR olarak isimlendiriliyor.
Bu şüpheli süreçler ortasında ‘terörle ilişkili kişilerin ya da tertiplerin fonlanması’ ya da kara para aklama olabiliyor.

BAE merkezli iki bankada yer alan hesaplar

ABD’de yargı makamının oluşturduğu belgeye göre, Türkiye, İran ve Makedonya vatandaşı iş adamı Istek Sarraf’ın, İran’a yönelik yaptırımların delinmesi için kurduğu ağda Gunes General Trading de yer alıyordu.
Sarraf’ın milletlerarası finansal sisteme girmesi yasak olan İran hükümeti ve şirketlerinin ABD tarafından uygulanan yaptırımlardan kaçması için yüz milyonlarca dolarlık bir ağ kurduğu ortaya çıkmıştı.

FinCEN belgelerine göre İngiltere merkezli Standard Chartered bankasının New York şubesi, BAE Merkez Bankası’nı 2012 yılında Gunes General Trading’in gerçekleştirdiği yüzlerce şüpheli süreç hakkında uyardı. Fakat bu SAR ikazlarında bu süreçlerin yaptırımları delmek maksadıyla yapılmış olabileceği bilgisi yer almadı. BAE Merkez Bankası ise bu durumun yasal mercilere iletildiğini ve hesapların Eylül 2011’de kapatıldığı cevabını verdi.

Standard Chartered, şirketin şüpheli süreçlere öbür bankalarda yer alan hesapları üzerinden devam edebildiğini belirtti. Lakin FinCEN belgelerine göre BAE Merkez Bankası, Gunes General Trading şirketinin BAE merkezli Rakbank ve Dubai Ulusal Bankası’nda (NBD) yer alan öteki hesapları üzerinden gerçekleştirdiği şüpheli süreçleri durdurmak için harekete geçmedi. Bunun üzerine Gunes General Trading, çoğunluğu Rakbank olmak üzere Eylül 2012’ye kadar 108 milyon dolar pahasında şüpheli süreç gerçekleştirdi.

Rakbank, bu biçim hadiselerin gizliliği dolayısıyla bu bahiste yorum yapamayacağını, tıpkı zamanda kara para aklamaya karşı sıkı bir siyaset izlediklerini söylerken NBD ve BAE Merkez Bankası BBC’nin mevzuyla ilgili sorularına cevap vermedi.

Nisan 2013’te ise ABD merkezli New York Mellon bankası, ABD hükümetinin Gunes General Trading hakkında açtığı soruşturma ve yaptırımları delme kapsamında süreçler gerçekleştirdiğine inandıkları yönünde bir SAR geçti. Gunes General Trading şirketi ise son iki yıl içinde kapandığı için bahisle ilgili kimseye ulaşılamadı.

Standard Chartered, Sarraf tutuklandıktan sonra da süreçlere müsaade verdi

FinCEN belgeleri araştırmasına dahil olan Almanya merkezli Deutsche Welle isimli haber kurumuna göre ise Standard Chartered bankasının 2007-2016 yılları ortasında Istek Sarraf ve ağı için toplamda 5,8 milyar doları aşan 37.533 adet para transferi gerçekleştirilmesinde rol oynadığı ortaya çıktı.

Standard Chartered, 2013 yılında Türkiye’deki soruşturmaların başlaması, 2015’te ABD’de Sarraf aleyhine kara para aklama ve İran yaptırımlarından kaçınma suçlamasıyla iddianame hazırlanması, Sarrafb’ın Mart 2016’da ABD’de tutuklanmasından sonra da bu süreçlere bir son vermedi.

Muammer Güler de var

Banka, Ocak-Eylül 2016 ortasında Sarraf ile kontaklı olduğu belirlenen 24 şirket ve kişi için toplamda 133 milyon doları aşan 715 transfer yaptı.

FinCEN kayıtlarına göre bankanın Ocak-Eylül 2016 ortasında şüpheli para transferlerini aktardığı kişiler ortasında Istek Sarraf’ın kuryesi olmakla suçlanan Halil Akkaya, Murat Yılmaz, eski ekonomi bakanı Zafer Çağlayan’ın özel kalemi Onur Kaya ve eski içişleri bakanı Muammer Güler de yer alıyor.

Tıpkı rapora göre Standard Chartered, Istek Sarraf’ın kardeşi Mohammad Sarraf’ın sahibi olduğu Lord Metal İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Ltd Şti isimli şirket için de para transferi yaptı. FinCEN kayıtlarına göre Nargis Memleketler arası Dış Ticaret Ltd Şti de Sarraf ile ilişkili olduğu için para transferleri incelenen şirketler ortasında yer aldı.

Nargis Milletlerarası Dış Ticaret, 2013’te yürütülen soruşturma kapsamında Türkiye’de mal varlıklarına el koyulan şirketler ortasında yer alıyordu.

Deutsche Bank: Bu bilgiler yeni değil

Yeniden Deutsche Welle’nin haberine göre Deutsche Bank da Sarraf ile ilişkili şirketlerin gerçekleştirdiği şüpheli süreçlere müsaade verdi. Deutsche Bank’ın ABD’de faaliyet gösteren iştiraki Deutsche Bank TCA, Mart 2017’de Istek Sarraf ile ilişkili olduğu 2013 yılında kamuoyuna yansıyan Ender Döviz ve Değerli Maden Ticareti Yetkili Kuruluş AŞ için 29 milyon dolara yakın para transferi aktardı.

Deutsche Bank’ın müsaade verdiği transferler Mart 2016 ve Şubat 2017 ortasında gerçekleşti. Deutsche Bank TCA’nın bu süreçleri raporlamasının nedeni, Az Döviz’in o sırada bir kara para aklama operasyonuna karıştığı için soruşturulmasından kaynaklanıyordu.

Deutsche Bank hazırladığı raporda, şüpheli faaliyetlerin birkaç Türk bankası ortasında dağıtılan şirket içi ödemeler olduğunu belirtti: ”Bu SAR dosyalanmaktadır; zira süreçler yüksek riskli bir ülkeden (Türkiye) yapılmaktadır. Çok sayıda büyük, yuvarlak dolar süreci var ve süreç detaylarında hiçbir ticari amaç tespit edilmedi.”

Bahisle ilgili gazetecilerin sorularını yanıtlayan Deutsche Bank ise bu bilgilerin kendileri ve yetkililer için yeni olmadığını aktardı. Raporların 2016 öncesine dayandığını iddia eden banka sözcüsü, ”Deutsche Bank artık eskisi üzere değil. Sistemimizdeki geçmiş zaafları kabul ettik, bunun için özür diledik ve ilgili cezalarımızı kabul ettik” dedi.