İbrahim Turhan: Gönüllü olarak tuzağa düşürlü mü?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası eski Başkan Yardımcısı ve Gelecek Partisi Kurucu Üyesi İbrahim Turhan kredi derecelendirme şirketi Moody’s’in Türkiye’nin kredi notunu B1’den B2’ye düşürmesini Gazete Pencere’de yazdığı “Gönüllü olarak tuzağa düşülür mü?” başlıklı yazısında yorumladı.

Türkiye’nin notunun yatırım yapılabilir seviyenin beş kademe altına düşürülmesine “şaşırmadığını” söyleyen Turhan, ” Türkiye varlıklarının, finansal piyasaların terminolojisinde “çöp” kategorisi olarak nitelendirilen spekülatif seviyede olduğunu biliyorduk. Piyasa tesiri, bütün dünyada doların zayıfladığı bir ortamda TL’nin zayıflamaya devam etmesi oldu” dedi.

Turhan, Türkiye’deki ekonomi yönetiminin, gelinen noktayı, “Türkiye’nin ekonomik başarısını gölgeleme gayreti ve dış güçlerin oyunları, tuzak” üzere aldatıcı sözlerle geçiştirdiğini söyledi.

“SERMAYE DENETIMINE GİTMEKTEN ÖTEKI DEVA KALMADI”

“Moody’s raporunda Türkiye’nin bir ödemeler istikrarı krizine gerçek gittiği üzere iç karartıcı bir iddia var” diyen Turhan sözlerini şöyle sürdürdü:

 “Moody’s tahlilinde Türkiye’nin Merkez Bankasının 2020 başından beri zayıflayan TL’yi savunmak için sürdürdüğü başarısız uğraşlar sonucu iyice azaldı. Altın hariç rezervler yıl başından itibaren yüzde 40 gerileyerek 45 milyar doların altına düşmüş. Rapor iki konuya dikkat çekiyor. Birincisi bankaların alacakları ve swaplar çıktıktan sonra kalan bakiyenin, yani Merkez Bankasının kendisine ilişkin net rezerv durumunun eksi olması. İkincisi TL’nin paha kaybının ihracatın rekabetçiliği ve büyüme üzerindeki olumlu tesirinin sınırlı kaldığı” 

Turhan yazısında, önümüzdeki dönemde bankaların ve gerçek dalın borç ödemelirin sorun yaratabileceğine dikkat çekerek, Merkez Bankası’nın elindeki emanet döviz mevduatlarını kullanmak zorunda kalabileceğine ve sermaye denetimi yoluna gitmekten öbür deva kalamayabileceğine dikkat çekti. 

“VADESİ BİR YILDAN DAHA AZ BORÇ STOKU 155 MİLYAR DOLAR”

Moody’s’in raporunda yer alan analizlerin, daha önceden bilinen ayrıntılar olduğunu vurgulayan Turhan, yazısına şöyle devam etti:

“Döviz yükümlülükleri düşüldükten sonra Merkez Bankasının net durumunun 13,2 milyar dolar olduğunu ve bu bakiyenin fakat piyasadan swaplar yoluyla 41 milyar dolar sağlanarak oluştuğunu resmi istatistiklerden göremiyor muyuz zati? Yabancıların finansal piyasalardan 45 milyar dolara yakın çıkış kaydettikleri bir sır mı? Haziran sonu prestijiyle, vadesine 1 yıl yahut daha az kalmış dış borç stokunun, bankaların ve özel kesimin yurt dışı şubeleri ile iştiraklere olan borçları düşüldükten sonra bile 155 milyar dolar olduğu açıklanan resmi veriler ortasında yer almıyor mu? En iyimser kestirimle ve ilave dış açık olmayacağını bile varsaysak, ayda 10 milyar dolar finansman bulmak zorunda olduğumuz bir gerçek değil mi?”

“KURUMLAR GEREKLİ ÖNLEMLERİ ALMAKTA İSTEKSİZ VE YETERSİZ”

Not indirimine münasebet olarak sunulan ikinci konunun; siyasetlerin öngörülemezliği, tutarsızlığı, kurumların gerekli önlemleri almada isteksiz ya da yetersiz kalması ve bu durumun yol açtığı belirsizlik olduğunu vurgulayan ve Merkez Bankası’nın tutarsız ataklarından örnekler veren Turhan yazısını şöyle sürdürdü:

 “Sadece iki örnek verelim. Bugün hâlâ Merkez Bankasının siyaset faizi yüzde 8,25 ve hatta gecelik borç verme oranı bile 9,75 fakat yüklü ortalama fonlama maliyeti, yani gerçek faizi 10,32. Faizi artırmış ancak artırmamış üzere yapmayı sürdürüyor. Sanki neden? İkincisi; bankaları daha çok kredi vermeye teşvik etmek için zorlayıcı faal rasyosu getiren BDDK, iki bankaya bu rasyoyu tutturamadıkları gerekçesiyle, bir bankaya da kredi vermede yeteri kadar istekli davranmadığı için toplam 355 milyon TL ceza kestikten on gün sonra bu uygulamasını esnetti. Üç ay boyunca daha çok kredi verme baskısı yapıp, üzerinden daha bir ay bile geçmeden kredi şartlarını sıkılaştıracak adımlar atmayı nasıl açıklayalım?”

“HANGİ DIŞ MİHRAKIN KOMPOLUSUYDU?”

Ekonimi yönetiminin ‘Biz değil, dış mihraklar yaptı” komplosuna da tepki gösteren Turhan yazısını şöyle devam etti:

Artık soralım; bunları “dış güçler” ekonomi yönetimine zorla mı yaptırdı? Merkez Bankasını büsbütün komutla çalışan bir kurum haline getirmek, önce faizi ekonominin gerçeklerine karşıt biçimde düşürüp çok mali genişlemeye gitmek, bunun doğal sonucu kurda üst yönlü hareket olunca bunu “TL’ye saldırı” olarak tanımlayıp kuru muhakkak seviyelerde savunmaya kalkmak hangi üst akılın önerisiydi? Faizleri enflasyonun altında tutarak TL’ye olan inancı sarsmak, dövize yönelimi bastırmak için gevşek sermaye denetimleri ve vergiler kullanmak, yabancı yatırımcıyı kovmaktan beter etmek lakin bu ortada çıkarken ucuz fiyattan döviz almasına imkan sağlamak hangi dış mihrakın komplosuydu? İki yılda 100 milyardan fazla rezerv yakıp Türkiye’yi kısa vadeli döviz yükümlülüklerini karşılayamaz hale, Merkez Bankasını swaplarla kırmızı bakiyeye düşürdükten sonra, “eşekten düşmeseydim de aslında inecektim” diyen Nasrettin Hoca üzere “rekabetçi kur” söylemine sarılan sanki hangi karanlık odaklar? Ekonomiyi yönetirken üstte yalnızca iki örneğini verdiğimiz mantıksız ve tutarsız kararlara başvurmak, bir taraftan oluk oluk nakdî genişleme yaparken birebir anda dövize yönelimi kontrol ve zorlama ile önlemeye çalışmak, inancı iyice yok ederek altın talebini patlatmak, sonunda parayı sistem dışına çıkmaya, sermaye piyasasında irrasyonel yatırımlara yöneltmek hangi hain planın kesimiydi?

“DIŞ GÜÇLERE EN UYGUN KAIDELERI IKTISAT YÖNETİMİ SAĞLADI”

Türkiye’ye ziyan vermek isteyebilecek dış güçlere en uygun ortam şahsen ekonomi yönetimi tarafından sağlandı. İzlenen siyasetlerle; finansal sistem saldırıya açık, ekonomi kırılgan, TL zayıf hale getirildi. “Tuzak kuruldu” diye kıyameti koparanlar –şayet sahiden bir tuzak varsa– gönüllü olarak bu tuzağın ortasına atladılar. Artık, zamanında kusurlarını göstererek kendilerini uyaranları suçluyorlar. Hastalığa yol açan yanlış davranışlarda bütün ihtarlara karşın ısrar edip sonra teşhis eden hekimi, tahlil sonuçlarını ortaya koyan laboratuvarı suçlamak üzere bir şey bu. Bu yolla yarattıkları ağır tabloda kendi sorumluluklarını gizleyebileceklerini sanıyorlarsa kötü bir haber vereyim. 1928-1941 ortası İngiltere Merkez Bankasında da görev yapmış iktisatçı, teşebbüsçü, iş insanı ve müellif Josiah Stamp’ın sözleriyle:

“Sorumluluklarınızdan kaçınmanız mümkündür ancak sorumluluklarınızdan kaçınmanın sonuçlarından asla kurtulamazsınız”.