İSO tarafından 52 yıldır hazırlanan ‘500 Büyük Sanayi Kuruluşu’ listesi açıklandı. 2019’un verilerine dayalı hazırlanan listenin ilk sırasında 87 milyar 949 milyon TL ile TÜPRAŞ mekan aldı. TÜPRAŞ’ı Ford, Toyota, Oyak-Renault, Star Rafineri takip etti. Bir önceki yıl 878 milyar lira olan üretimden satışlar, geçen yıl yüzde 16.4 artarak 1 trilyon 21 milyar lira oldu.
SIRA DIŞI BİR YIL OLDU
Koronavirüs nedeni ile İSO 500 araştırması sonuçlarının açıklanmasında gecikme yaşandığını hatırlatan İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, global ekonomide geçen yıl sıra dışı gelişmelerin yaşandığını kaydetti.
Bahçıvan, “Ticarette korumacılık yıl genelinde artarken, bu mealde ticari faaliyetler üzerinde en olumsuz etkiyi ABD-Çin ticaret savaşları gösterdi” dedi. Avrupa ekonomisinin ise bütün yıl boyunca Brexit’in olumsuz tesiri altında kaldığına dikkat çeken Bahçıvan, “Bu düğüm yılın son ayında çözülmüş olsa da süreç, Euro Nahiyesi ekonomik faaliyetlerine ağır bir damga vurdu” dedi. Siyasi meydanda yaşanan olumsuz gelişmelerin, gelişmiş ülke ekonomilerini de vurduğunu belirten Bahçıvan, “2019’da gelişmiş ülkelerde büyümenin yüzde 1.7 ile son yılların en düşük seviyesine indiğini gördük. ABD yüzde 2.3, Euro Ortamı ise yüzde 1.3 büyürken, dünya ekonomisindeki büyüme yüzde 2.9 seviyesinde gerçekleşti” dedi. Bahçıvan, Türkiye ekonomisinin ise, dünyada ivme kaybeden ekonomik aktivitenin tesiri ile geçen yıl yüzde 0.9 büyüyebildiğine dikkat çekti.
HAKKI YÜZDE 30’U GEÇTİ
İSO 500 araştırmasının ortaya koyduğu iki olumlu gelişmeye değinmek istediğini kaydeden Bahçıvan, “Son 3 yıldan beri istikrarlı bir şekilde gerek orta-yüksek gerekse yüksek teknoloji yoğunluklu sanayilerin yaratılan katma kıymet içindeki hakkı artış gösteriyor. 2017’de yüzde 20.2 olan orta-yüksek teknoloji üleşi, 2018’de yüzde 22.2’ye, 2019’da ise yüzde 23.5’e yükselmiştir. Tekrar 2017’de yüzde 3.6 olan yüksek teknoloji hissesi da 2018’de yüzde 5.3’e, 2019’da da yüzde 6.9’a çıkmıştır. 2019 yılında ilk sefer orta-yüksek ve yüksek teknolojinin yaratılan katma kıymetteki hakkı yüzde 30’u geçmiştir” diye konuştu.
İSO 500 NOTLAR
– Kâr eden sanayi kuruluşu sayısı 381’den 411’e yükseldi.
– AR-GE harcaması yapan kuruluş sayısı 262 oldu.
– 500 büyük kuruluşta çalışan sayısı 696.792 kişi oldu.
YÜKSELİŞİYLE DİKKAT ÇEKENLER
SOCAR Türkiye’nin İzmir Aliağa’da 6.3 milyar dolarlık yatırımla kurduğu STAR Rafineri, tam kapasite üretime geçtiği ilk yılda ‘Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’ listesine 5’inci sıradan adım attı. İSO 500 listesinde en fazla yükseliş kaydeden 2. şirket ise TMSF kontrolündeki istikbal Mobilya’da yaşandı. 2018’de 431’inci sırada konum alan şirket geçen yıl 147’nci sırada taraf aldı. 160 sıra birden yükselen Çin devletine ilişkin HT Solar Güç AŞ ise üçüncü en büyük yükselişi kaydeden şirket oldu. 2018’de 351’inci sırada mekan alan güneş paneli üreticisi HT Solar 191’inci sırada nokta aldı. Erikli Su ve Meşrubat AŞ ise önceki yıl 377’nci sırada konum alırken, 131 sıra yükselerek 246’ıncı sıraya yükseldi. 2018’de 326’ncı sırada mahal alan Astor Transformatör AŞ ise 111 sıra yükselerek 215’inci sırada konum aldı.
AR-GE YATIRIMLARI UMUT VERİCİ
Erdal Bahçıvan 2. olumlu gelişmeye ilişkin de şu sözleri kullandı. “Sanayimizin teknoloji yoğunluklu katma kıymet üretmesinin önünü açacak faktörlerden biri de şüphesiz, şirketlerin Ar-Ge’ye yaptıkları, yapacakları harcamalardır. 2019, 500 Büyük anket verileri bu hususta da optimist olmamızı sağlayacak sonuçlar sunuyor. Buna nazaran, 2019 yılında Ar-Ge harcamalarının 9.7 milyar TL olarak gerçekleştiğini görüyoruz. Bu bir önceki yıla nazaran yüzde 152 artışı tabir etmektedir. Birebir dönemde Ar-Ge harcamalarının üretimden satışlara nispetinin da yaklaşık binde 5’ten yüzde 1’e yükseldiğini bilhassa vurgulamak istiyorum.”
FİNANSMAN GİDERLERİ 63.8 MİLYAR TL
İSO Başkanı Bahçıvan, finansal göstergeler hakkında da değerlendirmelerde bulundu. Bahçıvan, “2019’da yaşanan tüm aksiliklere rağmen sanayi kuruluşlarımızın esas faaliyetlerinden elde ettikleri muvaffakiyetleri, finansman maliyetlerinin gölgesinde kaldı. 2019’da 500 büyük sanayi kuruluşunun finansman masrafları yüzde 33.4 düşüşle 63.8 milyar TL’ye inerken, finansman masraflarının faaliyet kârı içindeki behresi yüzde 88.9’dan yüzde 69.3’e gerilemiştir. Bu rakamlara bakarak 2019 yılında finansman masraflarının faaliyet kârı üzerindeki baskısının azaldığını söyleyebilsek dahi bu masraflar yeniden de yüksektir” dedi.
ENDÜSTRICI DÜŞÜK NEMAYA GEREKSINIM DUYUYOR
İSO 500’ün kaynak yapısındaki yekun borçların hakkı hakkında Erdal Bahçıvan, “Bu göstergede son beş yıldır dikkat çeken bozulma 2019’da devam etti. 2015 yılı ile birlikte ilk defa yüzde 60’ların üstüne çıkan yekun borçların behresi 1.4 puan daha artarak yüzde 68.4’e yükseldi. Öz kaynakların behresi ise yüzde 31.6’ya gerilemiştir. Endüstrici kazandıklarıyla borç kapatamıyor. Bu borcu çevirebilmek ismine düşük getirilere muhtaçlık duyuyor. Bu nedenle yüksek nemayla mücadeleyi hiç hafife almamalıyız” diye konuştu.?
