Eksperlerden, sanal parada miras kaybı uyarısı

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Çin’de kripto para ünitelerinin miras hakkı kapsamına alınmasının akabinde Türkiye’de de sanal paraya ilişkin “miras ve veraset hukuku”, “kripto paraların haczedilmesi” ile “kripto paralara yasal olarak el konulabilmesi” üzere bahislerde birtakım merak edilen soruları tartışmaya açtı. 

Bilişim hukuku yerinde çalışmalar yapan Avukat Rıdvan Yıldız, “6493 Sayılı Yasa” kapsamında ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemlerine, ödeme hizmetlerine ve elektronik para kuruluşlarına ilişkin usul ile esasların düzenlendiğini söyledi.

Yıldız, laf konusu maddede elektronik paranın tarifinin yapıldığını tabir ederek, “Elektronik para ihraç eden kuruluş tarafından kabul edilen fon karşılığı ihraç edilen, elektronik olarak saklanan, kanunda tanımlanan ödeme süreçlerini gerçekleştirmek için kullanılan ve elektronik para ihraç eden kuruluş dışındaki gerçek ve hukukî insanlar tarafından da ödeme aracı olarak kabul edilen nakdî bedel söz edilir. Yani elektronik para, mevzuatımıza nazaran lakin yetkilendirilmiş kuruluşlarca hizmete sunulabilmektedir. Laf konusu yetkilendirilmiş kuruluşlar tarafından para aktarımlarında aracılık hizmeti yapılmaktadır.” dedi.

Kripto paraların Türkiye’de hukuk açısından şu an için geçerliliğinin olmadığına dikkati çeken Yıldız, kimi taraflarıyla ödeme ve yatırım aracı üzere görünen kripto paraların geleceğin ekonomisinde önemli tesiri olacağını belirtti.

“Sahibi açıklamazsa sanal para varlığının tespiti mümkün değil”

Avukat Rıdvan Yıldız, sanal paranın birçok ülkede makbul bir para ya da paha olarak tanınmadığını belirterek, şunları söyledi:

“Banka hesaplarında kaydi olarak görünen, havale, eft süreçlerine husus lira ya da dövizlerde dijital para olarak nitelendiriliyor. Bu paralar ilgili bankalar nezdinde haczedilebilir, bloke edilebilir. Bitcoin üzere kripto paralar da maddi bedel oluşturduğundan hukuken hacze mevzu olabilir. Lakin buradaki sorun merkezi olmayan, anonim süreçlere bahis, şahsi anahtarlarla süreç yapılan bir pahanın kelam konusu olmasıdır. Bu nedenle gerek duruşmaların gerekse icra dairelerinin bu paraları teknik olarak haczetmesi mümkün değildir. Yani Bitcoin üzere kripto paraların bloke edileceği, haczedileceği bir muhatap olmadığından haczin uygulanması şu anki kaidelerde mümkün görünmemektedir. Ayrıyeten sahibi açıklamadığı takdirde sanal para varlığının tespiti de mümkün değildir. Zira süreçler kimlik haberleriyle değil şahsi anahtarla ve anonim olarak yapılmaktadır. Bu bakımdan hukuken kripto paralar haczedilebilir gelgelelim teknik manada bu mümkün değildir.”

“Sanal para sahiplerinin vefatı halinde varislerine devredilebilir mi?” sorusunun karşılığının Türkiye’de çok merak edildiğini aktaran Yıldız, ölen kişinin hayattayken kazandığı her türlü mal varlığının mirasa bahis olduğunu, laf konusu varlığa “tereke” ismi verildiğini söyledi.

Avukat Yıldız, bir mal varlığı olan sanal para üzerinde mirasçıların hak sahibi olduğunu hukuken söylenebileceğini gelgelelim bu sistemin çalışmasının kimlik haberlerinin dışında şahsi anahtarlar üzerine olduğunu belirtti.

“Özel anahtarınızı kaybederseniz bir daha hesabınıza ulaşamazsınız”

Kişisel anahtarın banka şifrelerinden önemli bir farkı olduğunu anlatan Yıldız, “Banka şifrenizi kaybederseniz ya da unutursanız kimlik haberlerinizle tekrar şifre alabilirsiniz. Gelgelelim sanal parada süreç yapmak için kullandığınız şahsi anahtarınızı kaybederseniz bir daha hesabınıza ulaşamazsınız. Ayrıyeten kişi öldüğünde bu hususî anahtarı mirasçıları bilmiyorsa ölenin kelam konusu hesabına ulaşmak mümkün değildir. Merkezi olmadığı ve kimlik bilgileri ile çalışmadığından rastgele birinin sanal para hesabını, resmi merciler ya da ilgililer bir muhataba soramazlar. Örneğin hayattayken toprağa altın gömen ve bunu mirasçılarına söylemeyen kişi ölürse mirasçıları hukuken hak sahibi olsa da bu altınlara ulaşmaları mümkün olmayacaktır. Bu örnekte olduğu üzere Bitcoin hesabı sahibi hayattayken kişisel anahtarını mirasçılarıyla paylaşmadıysa mirasçıları o varlığa sahip olamazlar. Hususî anahtarın başkaları ile paylaşılması ya da çalınması durumunda ise bu şahıslar hesabı boşaltabilirler ve hak sahibi hukuken bir şey yapamaz. Özetle kripto paraların miras kalması hukuken mümkün. Gelgelelim teknik ve icra edilebilirlik açısından mevcut kurallarda mirasın geçişi mümkün görünmemektedir.” dedi.

Avukat Rıdvan Yıldız, Türkiye’deki maddelerde devletin cürüm gelirlerine el koyabileceğinin ilgili hususlarda düzenlendiğini belirtti.

Sanal para varlıklarının devletçe el koyulmasında ise birtakım zorluklar olduğuna değinen Yıldız şu değerlendirmeyi yaptı, “Sanal para için bir merkez olmadığı ve şahsi anahtar olmaksızın kimsenin süreç yapamayacağı düşünüldüğünde devletin el koyması teknik zorluklarla karşılaşacaktır. Ama Bitcoin süreçleri anonim olmakla tüm kullanıcılara açıktır. Bitcoin’in tüm geçmişi takip edilebilir. Bu bakımdan bilirkişiler hatalarda kullanılan sanal paralar tespit edebilir, teknik incelemelerle ve istihbaratla hatalılara ulaşabilirler. Her geçen gün hacmi artan ve suça da bahis olan bu sahada bizim de eksperlere muhtaçlığımız artacaktır.”

“Kripto para epey riskli bir enstrüman”

Okan Üniversitesi İşletme ve Idare Bilimleri Fakültesi Dr. Talim Üyesi Özgür Güngör ise blockchain zincirinin birçok manada yenilikçi bir teknoloji olduğunu, geleceğin dijitalleşme sürecinin artık Kovid-19 nedeniyle hızlandırılmış olarak yaşanacağını belirtti.

Inançlı paylaşımlar için blockchain teknolojisinin çok kritik rolde olacağını söz eden Güngör, “Blockchain teknolojinin en spekülatif tasarrufu olan kripto para epey riskli bir enstrüman. Beşerler bunu yatırım maksatlı kullanırken çok dikkatli olmalılar. Kripto paraların kıymet aktarımı için malûm odaklarda ve kontratları destekleyecek biçimde tasarrufu esas olmalıdır.” dedi.

Güngör, sanal paranın kripto paralardan çok daha eski olduğunu, kredi kartlarının somut bedele bağlı olmasından ötürü çok sağlıklı hale geldiğini belirtti.

Sanal para tasarrufunun süratle artacağını, bankada hesabı olmayan (unbanked) büyük kitleleri de buna yönlendireceğini lisana getiren Güngör, “Bu durum, bizim için finansal piyasalara dahil olma ve bunun sayısının artması demek. Bunun bir diğer önemi, finansal sistemi derinleştirmesi ve sağlamlaştırması.” dedi.

Güngör, Çin’de sanal varlıklarını varislerine aktarmalarına müsaade veren miras yasasının kabulünü kıymetlendirerek, “Çin’de olan gelişmelerin dünyanın geri kalanında kabulü, zannedildiği kadar süratli olmayabilir. Elbette ki yenilikler denenmeli ve bunlardan öğrenmeliyiz. Çin çok büyük bir yapı ve kendi hinterlandında da tesirli. Ama dünyanın geri kalanı için birebir kabullerin oluşması zaman alabilir.” diye konuştu.

Kaynak: AA