Dizilerdeki kına gecesi sahneleri araştırma konusu oldu

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Yaşar Üniversitesi Bağlantı Fakültesi akademisyenleri Doç. Dr. Ebru Gökaliler ve Dr. Öğretim Üyesi Eser Yıldıran Önk, 2003-2019 yılları ortasında en yüksek izlenme oranlarına sahip 34 dizideki kına geceleri sahnelerinde toplumsal değişimin rahatlıkla gözlemleneceğini ve bilhassa 2013 sonrası dönemde dizilerde değişim görüldüğünü belirledi. Yapılan çalışmada son yıllarda dizilerdeki kına geceleri sahnelerinde klasiklikten uzaklaşmadan tüketim ekseninde daha abartılı bir sahneleme olduğu saptandı.

Yaşar Üniversitesi Irtibat Fakültesi akademisyenleri Doç. Dr. Ebru Gökaliler ve Dr. Öğretim Üyesi Eser Yıldıran Önk, evlilik merasimlerinin vazgeçilmezlerinden kına gecelerinin dizilere nasıl yansıdığını inceledi. Tüketim ve medya ilişkisi çerçevesinde 2003-2019 yılları ortasında yayınlanan 34 yerli dizideki kına gecesi sahneleri incelenirken, klasik ritüellerin korunduğu fakat son yıllardaki sahnelerde tüketim toplumunu yansıtan değişimler yaşandığı saptandı. Yaşar Üniversitesi Bağlantı Fakültesi Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölümünden Doç. Dr. Ebru Gökaliler ile Radyo Televizyon ve Sinema Bölümünden Dr. Öğretim Üyesi Eser Yıldıran Önk, yayınlandıkları dönemin en yüksek izlenme oranlarını yakalayan 34 yerli dizideki kına gecesi sahnelerini inceledi. Gökaliler ve Önk, evlilik merasimlerinin vazgeçilmez ögelerinden kına gecelerinin toplumsal değişimlerin rahatlıkla gözlemlenebileceği bir geçiş ritüeli olduğunu belirterek, tüketim ve medya ilişkisi de bulundurularak yerli dizilerdeki sahneleri araştırma konusu olarak ele aldıklarını dile getirdi. 2003-2019 ortasında kına gecesi sahnesine yer veren ilk iki, toplamda da 34 yerli dizinin kapsama alındığını belirten akademisyenler, “Sahnelerin dizinin geçtiği zaman dilimine göre tasarlandığı niyetiyle dönem dizileri çalışma kapsamı dışında bırakıldı. Konusu günümüzde geçen Kınalı Kar’dan Beyaz Gelincik’e, Aşk-ı Memnu’dan Geniş Aile’ye, Bir Erkek Bir Kadın’dan No: 309’a toplam 34 diziden kına gecesi sahneleri, geçiş ritüelinin klâsik ve çağdaş uygulamaları değerlendirilerek incelendi” dedi.

“Geleneksel ritüeller dizilerde de korunuyor”

Araştırma bulgularının yerli dizilerdeki kına gecesi ritüelinin yükle klasik stilde sürdürüldüğünü gösterdiğini tabir eden Doç. Dr. Gökaliler ve Dr. Önk, “Dizinin geçtiği yer olarak kent ve köy ortasında bir ayrıma rastlanmadı. Buna rağmen çeşitli değişkenlerde zaman içinde bir değişim söz konusu. Kına gecesi sahneleri klasiğe uygun olarak çoğunlukla gece ve evde gerçekleştirilmekte. Kına gecesine katılan davetlilere bakıldığında ise arkadaş ve aile bireylerinden oluşan kadınların tartıda olduğu, erkeklerin ise 10 dizide kına gecesine katıldığı belirlendi. Erkeklerin kınaya katılımınının 2011 sonrası arttığı da bulgular ortasında. Öte yandan yalnızca 3 dizide damada kına yakılıyor” diyerek bulgulardan örnekler verdi.

“Bindallı, kırmızı yazma ve kına türküleri vazgeçilmez”

Kıyafet ve kına yakma uygulamalarının detaylarının ise tekrar klâsik uygulamalarla paralellik gösterdiğini belirten Gökaliler ve Önk, “Gelinler büyük oranda bindallı giymekte, yüzleri kırmızı yazmayla örtülmekte ve kına yakılan ellerine kırmızı kına eldiveni geçirilmekte. Mum yakılarak gelinin etrafında dönme, altın koyma, gelin ağlatma ve kına öncesi/sonrası eğlenme üzere uygulamalara da sıklıkla rastlanmakta. Klâsik kına türküleri kına gecesi ritüelinin vazgeçilmezi olarak dikkat çekmekte, çünkü incelenen tüm sahnelerde yer aldığını gördük” diye konuştu.

“2013 sonrası dizilerde değişim görülüyor”

Klasikten uzaklaşılan uygulamanın ise el öpme olduğunu tabir eden akademisyenler, “Kına yakıldıktan sonra yaygın bir uygulama olmasına rağmen bu davranışa yalnızca 3 dizide yer verilmiş. Benzeri biçimde klasik ritüelde sık karşılaşılan bir öge olarak davetlilere kına paketi verilmesi ise 1 dizide görülmekte. Klâsik uygulamalar dışında rastlanan ögelerin en dikkat cazibeli olanı ise gelen konuklara dağıtılan ikramlık duvak, kına tefi, zilli kemer, ‘bride to be (gelin olacak)’ yazılı kurdeleler ve nedime taçları. 2014 sonrası arttığı gözlenen bu uygulama, kına gecesi ritüeline eklenen ve açıkça tüketim toplumu göstergesi olarak nitelenebilecek bir durumdur. Tekrar bu kapsamda değerlendirilebilecek bir öbür durum da geline özel yapılan taht ve bindallıya uygun olarak tasarlanmış taç. Klasik ritüelde bir yeri olmamasına rağmen gösterişin ve abartının bir simgesi olarak son dönemlerde sıkça rastlanan birer öge olarak 2013 sonrası yerli dizilerde kullanılmaya başlandığı görülmekte. Kimi uygulamaları, kına gecelerinin bir nevi bekarlığa veda partisi üzere düşünülmesi olarak da değerlendirebiliriz” dedi.

Ebru Gökaliler ve Eser Yıldıran Önk, genel olarak bakıldığında araştırma bulgularının çağdaş ögelerle birlikte klâsik kına gecesi ritüellerinin korunduğunu ortaya koyduğunu, lakin son yıllardaki dizilerin kına gecelerinde klasiklikten uzaklaşmadan tüketim ekseninde daha abartılı bir sahneleme olduğunu saptadıklarını söz etti.