Yarım asırdan fazla süren siyasi hayatında, parti genel başkanlığından bakanlığa, milletvekilliğinden süreksiz TBMM Başkanlığına kadar birçok misyonda bulunan eski CHP Genel Lideri Deniz Baykal, vefatının 1. yılında mezarı başında anılacak.
AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran, Deniz Baykal, siyasete 1960’lı yıllara hakikat Demokrat Parti iktidarına karşı gelişen öğrenci hareketlerine katılarak başladı.
CHP’nin 1965 genel seçimlerindeki mağlubiyetini tahlil ettiği ve daha sonra doçentlik tezine destek olan raporla CHP idaresinin dikkatini çekmeyi başaran Baykal, doçent olduğu 1968’de parti saflarına katıldı.
Baykal, 14 Ekim 1973’te yapılan genel seçimlerde 185 milletvekili kazanarak birinci olan CHP’den Antalya milletvekili seçildi ve yarım asırdan fazla sürecek siyasi yaşantısında birinci defa parlamentoya girmiş oldu.
3. ECEVİT HÜKÜMETİNDE GÜÇ VE NATÜREL KAYNAKLAR BAKANLIĞI
Siyasetteki yükselişi daha birinci yıllardan başlayan Baykal, 1974’te Bülent Ecevit’in Başbakanlığında kurulan CHP-MSP koalisyon hükümetinde Maliye Bakanlığı, 1978’de tekrar Ecevit Başbakanlığındaki hükümette Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığı yaptı.
Deniz Baykal bu devirde CHP Parti Meclisi ve Merkez İdare Şurası üyeliği, genel sekreter yardımcılığı vazifelerinde bulundu.
Baykal, 1979 Ekim orta seçimlerinden sonra toplanan inanılmaz CHP Kurultayı’nda parti idaresini ağır bir biçimde eleştirdi.
12 Eylül 1980 askeri müdahalesinden sonra ise bir müddet Ankara’da Ordu Lisan Okulu’nda nezaret altında tutuldu.
SOSYALDEMOKRAT HALKÇI PARTİ YILLARI
Deniz Baykal, 1982 Anayasası’nın 5 yıl müddetle siyasi yasak getirdiği siyasetçiler ortasında yer aldı.
Baykal, 1983’te siyasi partilerin kurulmasına müsaade verilmesinden sonra “yasaklı olmalarına karşın faaliyetlerini sürdürdüğü” gerekçesiyle bir küme önde gelen CHP’li ve AP’li siyasetçiyle Çanakkale Zincirbozan Askeri Tesisleri’nde ikinci sefer nezaret altına alındı.
Yasaklı olmasına rağmen 1984’te Toplumsal Demokrasi Partisine (SODEP) giren Baykal, bu partinin Sosyaldemokrat Halkçı Partiyle (SHP) birleşmesiyle SHP’li oldu.
Eylül 1987’deki genel seçimlerde SHP’den Antalya milletvekili seçilen Baykal, SHP’de evvel küme başkanvekilliği, akabinde genel sekreterlik misyonlarında bulundu, Haziran 1988’de misyona başladığı genel sekreterlik vazifesinden 10 Eylül 1990’da istifa etti.
Temmuz 1990’da demokratikleşme eforlarına ait bir rapor hazırlattı.
SHP’de bu devirden başlayarak olağan ve fevkalâde kurultaylarda Genel Lider Erdal İnönü’nün üç kere karşısına çıktı lakin başarılı olmadı. Genel sekreterlikten istifasından sonra SHP’de parti içi muhalefetin lideri oldu.
54 YAŞINDA GENEL BAŞKAN
Deniz Baykal, Antalya Milletvekili olarak Türkiye Avrupa Birliği Karma Parlamentolararası Komitesi Eş Başkanlığını yürüttü, Avrupa Kurulu Parlamenterler Meclisi üyeliğine seçildi.
TBMM Dışişleri Kurulu üyeliğinde bulunan Baykal, Temmuz 1992’de kapatılan siyasi partilerin açılmasına müsaade veren yasanın sağladığı imkanla 9 Eylül 1992’de toplanan CHP Kurultayı’nda Genel Başkanlığa seçildi ve 54 yaşında genel lider oldu.
KOALİSYON DEVİRLERİ VE BİRLEŞME
Türkiye, 1994’lü yıllarda sol partilerin birleşme arayışlarına sahne oldu.
1994’te yapılan mahallî seçimlere üç modül halinde (SHP, DSP, CHP) katılan sol partiler, birleşme arayışlarına başladı. DSP bu arayışlara baştan olumsuz cevap verirken, SHP olumlu yaklaştı.
SHP ve CHP, 18 Şubat 1995’te toplanan kurultayda birleşti. CHP Genel Lideri Deniz Baykal bu kurultayda genel başkanlığa aday olmadı.
Birleşmeden sonra 9 Eylül 1995’te yapılan CHP Olağan Kurultayı’nda Deniz Baykal, yine genel başkanlığa seçildi. Baykal, 30 Ekim 1995’te kurulan DYP-CHP koalisyon hükümetinde Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı misyonlarını üstlendi.
Deniz Baykal, bu koalisyonu “erken seçim” koşuluyla kabul etti ve Türkiye 24 Aralık 1995’te erken seçimlere gitti.
Baykal, 24 Aralık 1995 milletvekili genel seçimlerinde yine Antalya milletvekili oldu. Seçimleri takiben 53. Hükümetin (ANAP-DYP koalisyonu) kurulmasıyla Dışişleri Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığı vazifelerinden ayrıldı.
23 Mayıs 1998’de yapılan CHP’nin 27. Olağan Kurultayı’nda genel başkanlığa 3. sefer seçildi. 18 Nisan 1999 seçimlerinde CHP ve Deniz Baykal birinci kere seçim sonuçlarıyla parlamento dışında kaldı.
GENEL BAŞKANLIKTAN İSTİFA SÜRECİ
Seçim sonucu nedeniyle 22 Nisan 1999’da istifa eden Baykal, 30 Eylül 2000’de Ankara’da toplanan CHP 11. Harika Kurultayı’nda yine seçilerek CHP Genel Lideri oldu.
CHP, 3 Kasım 2002 genel seçimlerinde yüzde 19,4 oyla 177 milletvekili kazandı. Deniz Baykal da tekrar Antalya milletvekili seçildi. Baykal, 22. Devir’de ana muhalefet partisi genel lideri olarak vazife yaptı. 2003 Ekim ayında 30. Kurultay’da tekrar genel başkanlığa seçildi.
Baykal, 29 Ocak 2005’te yapılan CHP Harikulâde Kurultayı’nda, rakibi Mustafa Sarıgül’ü yenerek genel başkanlık vazifesine devam etti. Birebir yıl 19-20 Kasım’da toplanan 31. Olağan Kurultay’da tekrar genel başkanlığa seçildi.
CHP, 22 Temmuz 2007’de yapılan genel seçimlerde yüzde 20,8 oy alırken, Deniz Baykal 26 Nisan 2008’de yapılan CHP 32. Olağan Kurultayı’nda 1231 delegeden 1021’inin oyunu alarak yine genel lider seçildi.
Baykal, kesintilerle 15 yıl 8 ay süren genel başkanlık vazifesinden, 10 Mayıs 2010’da gündeme gelen saklı kamera görüntüleri nedeniyle istifa etti.
Baykal’ın özel hayatına ilişkin görüntülerin internette yayımlanmasıyla ilgili Fetullahçı Terör Örgütü elebaşı Fetullah Gülen’in de aralarında bulunduğu sanıklar hakkında dava açıldı.
Davada, FETÖ elebaşı Gülen’in aralarında bulunduğu firari sanıkların dosyası ayrılırken, diğer sanıklar 6 yıl 3 ay ile 92 yıl 10 ay arasında hapisle cezalandırıldı.
İstifası sonrası Antalya milletvekili olarak siyasi yaşamını sürdüren Baykal, hem partisi hem de ülke meseleleriyle ilgili gelişmelerde yaptığı açıklamalarla her zaman gündemde kalmayı sürdürdü.
GEÇİCİ MECLİS BAŞKANLIĞI YAPTI, ADAY OLDU
Baykal, 7 Haziran’da gerçekleştirilen 2015 genel seçimlerinden sonra Meclisin en yaşlı üyesi sıfatıyla 23 Haziran 2015 günü 25. dönemin ilk oturumunu açtı ve yeni TBMM Başkanı İsmet Yılmaz seçilene kadar Meclis Başkanlığına vekalet etti.
CHP, 30 Haziran 2015’te yapılan TBMM başkanlık seçimleri için Antalya Milletvekili Baykal’ı aday gösterdi. Baykal, seçimde 1. turda 125, 2. turda 128, 3. turda 129 ve 4. turda 182 oy aldı. Baykal’ın son turdaki rakibi İsmet Yılmaz 258 oy ile 26. TBMM Başkanı oldu.
Baykal, 1 Kasım 2015’te yapılan seçimlerde yeniden CHP’den Antalya Milletvekili seçildi. Yine bu seçimlerden sonra Meclisin en yaşlı üyesi sıfatıyla yeni başkan seçilene kadar geçici Meclis Başkanlığı yaptı.
SPOR TUTKUNU, YÜZME AŞIĞIYDI
Olcay Baykal ile 1963’te yaptığı evlilikten Aslı ve Ataç isimli iki çocuğu bulunan Baykal, üç de torun sahibiydi.
Baykal’ın siyasi yaşantısı kadar sosyal hayattaki renkli kişiliği de çok zaman gündemde kalmıştı.
Sabah yürüyüşlerini aksatmayan Baykal’ın, hem Antalya hem de Ankara’da zaman zaman kendisine ait otomobiliyle yaptığı gezintiler kameralara yansımıştı.
Baykal, sporun yanı sıra iyi bir yüzme tutkunuydu.
Deniz Baykal, 11 Şubat 2023’te Ankara Beysukent’teki evinde 84 yaşında yaşamını yitirdi. Baykal için yarın saat 11.00’de Devlet Mezarlığındaki kabri başında anma töreni düzenlenecek.
KAYNAK: HABER7
