İran’ın ‘cinayet‘ ve ‘terör eylemi’ diye niteleyerek ABD Başkanı Donald Trump hakkında yakalama kararı çıkardığı Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Kumandanı Kasım Süleymani suikastına dair BM’den kritik bir rapor geldi.
BM’nin yargısız infaz, keyfi infaz, toplu infazlarla ilgili kişisel raportörü Agnes Callamard, Trump’ın buyruğuyla 3 Ocak’ta Bağdat’ta düzenlenen ve 5’i Iraklı sivil yekun 10 kişinin canını alan Süleymani suikastını ‘yasadışı öldürme’ diye tanımlayarak ‘uluslararası hukukun ihlal edildiğini’ belirtti.
ABD’nin güvenliğine acil tehdit teşkil ettiği savının kanıtı yok
Silahlı kişisiz hava araçlarının belirlenen maksatları öldürmesiyle ilgili hesap sorma ve silahlara çok geniş çaplı düzenleme getirilmesi daveti yapan bir rapor hazırlayan Callamard, ‘Trump ile Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun Süleymani’nin ABD’nin güvenliğine acil tehdit teşkil ettiği için öldürüldüğü münasebetini gösterdiğini, lakin buna dair milletlerarası topluluğa ehliyetli kanıt sunmayı başaramadığını’ vurguladı.
BM raportörü, ‘General Süleymani’nin İran’ın Suriye ve Irak’taki askeri strateji ve fiillerinden sorumlu olduğunu, ancak Bağdat ziyaretinde rastgele bir cana acil tehdit oluşturmadığından, ABD’nin aksiyonunun yasadışı olduğunu’ yazdı.
BM Kuralı’nın güç tasarrufuyla ilgili unsurunu ihlal eden bir emsal
Bağdat Havaalanı yakınında Süleymani’ye silahlı kişisiz hava aracıyla düzenlenen akın için “Bir ülkenin üçüncü bir ülkenin topraklarında 2. bir ülkenin devlet aktörüne saldırmasını haklı çıkarmak için meşru müdafaa münasebetini göstermesinin ilk örneği” saptamasını yapan Callamard, ‘dolayısıyla Süleymani suikastının BM Kaidesi’nin güç tasarrufuyla ilgili 2(4) unsurunun ihlali olduğuna’ dikkat çekti.
Irak’ın egemenliği ve toprak bütünlüğünün de ihlali
Raportör, ‘suikastın İran’ın yanısıra birebir zaman Irak’a yöneltildiğini ve Süleymani’nin Bağdat’ın isteği alınmaksızın Irak topraklarında öldürülmesinin Irak’ın egemenliği ve toprak bütünlüğünün ABD tarafından ihlali manasına geldiğini’ kaydederek şu eleştirileri sıraladı:
O zaman dünyanın rastgele bir yanındaki tüm askerler yasal gaye haline gelir
“Sınırların muğlaklaşmasına müsaade verilirse, devletler fiillerinin yasallığını desteklemek için çeşit çeşit yasal katmanlardan kendilerine mazeret beğenip seçer. ‘İlk vuran’ olma teorisinin bir devlet aktörünün maksat seçilerek öldürülmesine tatbik edilmesi, dünyanın rastgele bir alanındaki TÜM askerlerin yasal maksat teşkil etmesine dair gerçek yasal imkan manasına gelir.”
ABD’nin terörle savaşının dünyayı getirdiği uçurum
“Modern İHA’ların teknolojik becerilerinin ABD’nin son 20 yılda ‘terörle savaşta’ kullandığı mantıkla birleşmesi, ‘terörle savaş’ doktrinin yayılmasının milletlerarası barışa oluşturduğu gerçek tehditleri gözler önüne serdi.”
“Başka deyişle, milletlerarası hukukun 20 yıldır çarpıtılmasının ve kişisi hukukun tekrar tekrar devasa boyutta ihlal edilmesinin akabinde Süleymani’nin amaç seçilerek öldürülmesi, risk oluşturan kaygan yer değil, bir uçurumdur.”
İHA’yla güç tasarrufunda kaynama noktası
Callamard, perşembe günü BM İnsan Hakları Kurulu’na sunacağı raporla ilgili Reuters’e şöyle konuştu:
“İHA’yla güç tasarrufu sözkonusu olduğunda, dünya, kritik bir zamandan ve muhtemelen bardağın taşma noktasından geçiyoruz… BM Güvenlik Kurulu fiile geçmiyor, memleketler arası topluluğu isteyerek ya da istemeyerek sessiz kalıyor.”
İki yıl önce Başkan Donald Trump, ABD’yi BM İnsan Hakları Kurulu’ndan çekmişti.
Interpol Trump’a kırmızı bülten çıkarmayı reddetmişti
Haziran ahir İran’ın Süleymani suikastına karıştığını belirlediği Trump dahil 36 kişi için kırmızı bülten talebiyle kapısını çaldığı Interpol, kurumun kurallarının ABD Başkanı’nın yakalanmasına dair rastgele bir talebi değerlendirmeye almalarına müsaade vermediğini söylemişti:
“Interpol Anayasası 3. unsuruna nazaran kurumun siyasi, askeri, diyaneti ya da ırksal karakterde rastgele bir müdahale ya da faaliyette bulunması mutlaka yasaktır. Dolayısıyla bu türlü talepler Genel Sekreterliğe gönderildiğinde Interpol bu çeşitten talepleri değerlendirmeye almaz.”
