HÜSEYİN GÖKÇE
Mükelleflerin, sattıkları mal ve hizmetler için tahsil ettikleri KDV’nin, aldıkları mal ve hizmetler için ödedikleri KDV’den fazla olmasıyla oluşan devreden KDV sıkıntısının tahlili için öneri geldi. Yeni Ekonomi Danışmanlık AŞ Kurucu Ortağı Nazmi Karyağdı, meblağı 220 milyar lirayı aşan devreden KDV alacaklarının ödenmemesinin en önemli sebebinin, Maliye’nin oluşan alacağı şüpheyle bakması olduğunu söyledi. Bakanlığın elinde 8 bin 500 civarında vergi müfettişi bulunduğunu söz eden Nazmi Karyağdı, 2 bin 803 yeminli mali müşavirin (YMM) de sürece dahil edilerek, sahiden iade hakkı olan mükelleflerin daha fazla ziyan görmesini önlenmesi gerektiğini vurguladı.
Bilhassa COVID-19 döneminde ekonomide yaşanan sakinlik bir yandan mükellefin vergi yükümlülüklerini yerine getirme zaafına yol açarken, kamudan KDV alacağı olanlar da nakit muhtaçlıkları olmasına karşın, bunların tahsilatını yapamadılar. Yeni Ekonomi Danışmanlık AŞ Kurucu Ortağı, Gelir Yönetimi Başkanlığı eski bürokratlarından Nazmi Karyağdı, devreden KDV alacağı meselesinin tahlil önerilerini paylaştı.
Türkiye’nin Avrupa’nın bilakis devreden KDV’lerin iadesine müsaade vermediğini belirten Karyağdı, bunun tahlili için 2018 yılında TBMM’ye bir torba yasa sunulduğunu hatırlattı. Maddede devreden KDV’lerin bütçe imkanları göz önünde bulundurularak nakdi yahut DİBS olarak ödenmesinin öngörüldüğü kararın son anda tekliften çıkarıldığını dile getiren Karyağdı, bunun da büyük beklenti içindeki mükellefleri hayal kırıklığına uğrattığını söyledi.
Karyağdı, teklifin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmeleri sırasında Maliye’nin devreden KDV bakiyesinin bir kısmının düzmece ve muhteviyatı itibariyle aldatıcı belgelerden (İşletmelerin defterlerine kaydettiği naylon faturalardan) kaynaklandığına dikkat çektiğini vurguladı.
“Alacak, hayali süreçlerden de oluşabiliyor”
Burada Maliye’nin haklı korkular taşıdığına da değinen Karyağdı, “Zira haksız yere iade yapmak vicdanları yaralayacak, ileride de Sayıştay kontrollerinde bu iadelerin altında imzası olan Vergi Dairesi Müdürleri ve öbür yöneticiler soruşturma hatta zimmet argümanıyla karşı karşıya kalabileceklerdi” diye konuştu. KDV alacağının gerçek ticari süreçlerden oluşabileceği üzere, hayali süreçlerden de kaynaklanabildiğinin altını çizen Karyağdı, “Bir işletme, ziyanına mal yahut hizmet satılmışsa, ticari işlerden genel manada ziyan edilmişse, stoklar şişerken mal ve hizmet satışı mümkün olmamışsa, devreden KDV oluşabilir” dedi.
Karyağdı, işletmenin kayıtlı mal alıp, kayıt dışı satması sebebiyle stokların şişmesi yahut naylon fatura kullanımıyla da gerçek dışı şekilde devreden KDV oluşabileceğini aktardı.
“Gelir vergisinde beyannamenin yüzde 47.2’si ziyan gösteriyor”
“Gelir İdaresi’nin 2013’ten beri yayınlamayı durdurduğu, Beyanname Özetlerine baktığımızda ziyan beyan eden mükellef sayısının epey yüksek olduğunu görüyoruz” diyerek, “Gelir vergisi mükelleflerinin %47,2’si (toplam beyanın %17,8’i zarar), kurumlar vergisi mükelleflerinin ise %40,6’sı ziyan beyan ediyor (Toplam beyanın %31,1’i zarar). Ziyan eden mükelleflerde doğal olarak devreden KDV oluşacaktır ” diye konuştu.
“Alacağını tahsil edemeyen devleti finanse ediyor”
Gerçek ve haksız taleplerin ayırt edilebilmesi için sayıları 8 bin 500 civarında olan vergi müfettişleri yanı sıra 2 bin 803 mali müşavirin de sürece dahil edilebileceğini söyleyen Karyağdı, böylelikle halkın parasının çarçur edilmesine fırsat vermeden de sorunun çözülmüş olacağını anlattı.
Nurettin Özdebir / Ankara Sanayi Odası Başkanı
“Birkaç ahlaksız yüzünden güzel mükellefler cezalandırılmamalı”
Hazine ve Maliye Bakanlığımız ikame para çıkartsa, bu para elektronik olarak şirketlerin banka hesaplarına gönderilse, şirketler de bu sanal ikame parayı borç ödemede, mal ve hizmet alımlarında 3 ay vadeli çek olarak kullansa, bu süreç içinde firmaların düzenlediği bu üç ay vadeli çekler 5 kere el değiştirirse, çarpan tesiriyle devletimiz en az piyasaya sürdüğü ikame para kadar vergi geliri elde edebilecektir. Bu paranın dağıtım kriteri olarak yalnızca KDV iadesi alacağı olanlar değil, kamuyla iş yapan firmaların alacakları da belirlenebilir. Aslında Hazine ve Maliye Bakanlığı bilhassa son 10 yıldır naylon faturayı çok düzgün takip ediyor, en ufak bir kaçağı tespit edebiliyor. Devletin asli misyonu kontroldür. Bu parayı ödemesi kontrole mani değildir. Şayet haksız ödeme varsa, bunu misliyle geri alabilir. Yasak koymak kolaydır, ekonomi bu kadar sıkışıkken, beşerler zordayken, yalnızca birkaç ahlaksız yüzünden düzgün beşerler cezalandırılmaması gerekir.
Emre Kartaloğlu / TÜRMOB Başkanı
“Düzenleme can simidi olur”
Sonraki döneme devreden KDV meblağı ile iktisadi konjonktür ortasında yakın bir ilişki var. Bilhassa sakinlik dönemlerinde girdi ve çıktıların vergi oranları tıpkı dahi olsa stoklar arttığı için sonraki döneme devreden KDV meblağında artış meydana geliyor. Bilhassa son dönemlerde COVID-19 dolayısıyla piyasada yaşanan sakinlik, işletmelerin sonraki döneme devreden KDV meblağlarında artışa neden oldu. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca bu hususta yapılacak bir düzenleme mükelleflere can simidi olur. Uydurma fatura kullanımının önlenmesi için e-Fatura, e-irsaliye, e-bilet, e-SMM üzere uygulamalar yapıldı… 8 binden fazla vergi müfettişi ve ayrıyeten 2 bin 800 yeminli mali müşavir ile 116 bin SMMM düzmece fatura kullanımının önlenmesi konusunda önemli bir işgücünü oluşturuyor. Ayrıyeten bu bahiste Türkiye genelinde yaklaşık 116 bin SMMM’ye kanun düzenlemesi ile iade yetkisi verildi. YMM ve SMMM’ler devreden KDV’nin sağlıklı bir şekilde iadesi konusunda gerekli tüm çalışmaları yapar. Yalnızca bu mevzuda yasal düzenleme yapılması gerek.
