AB ve İngiltere müzakereleri tıkanma noktasında

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Avrupa Birliği (AB) ve İngiltere ortasında ticaret ve gelecekteki ilişkileri şekillendirecek anlaşmaya ilişkin müzakerelerde ilerleme sağlanamaması ve Londra’nın Brexit ayrılık anlaşmasını ihlal etmeye yönelik teşebbüsü ilişkilerde tıkanmaya neden oldu.

AB’den 31 Ocak’ta ayrılan İngiltere ile gelecekteki ilişkileri belirleyecek ticaret anlaşmasına ilişkin müzakerelerde zamanın daralmasına karşın Londra ve Brüksel ortasında şimdi somut bir uzlaşı olmaması taraflar ortası gerilimi yükseltti.

İngiltere’nin geçen sene imzalanan ayrılık anlaşmasını ihlal edecek bir yasal düzenlemeyi parlamentoya sunmasıyla da zati gergin seyreden müzakereler çıkmaza girdi.

TARTIŞMALI YASA TASARISI

İngiliz hükümeti, geçen hafta parlamentoya sunduğu İç Piyasalar yasa tasarısı ile AB ile daha önce uzlaştığı Brexit ayrılık anlaşmasını “tek taraflı” olarak değiştirme yoluna gitti.

Birleşik Krallık’ı oluşturan İngiltere, Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda ortasındaki serbest ticaretin aksamadan sürdürülmesini öngören tasarı, İngiliz bakanlara Kuzey İrlanda ve Birleşik Krallık’ın geri kalanı ortasındaki ticaret konusunda daha fazla yetki veriyor.

Geçen sene varılan Brexit ayrılık anlaşmasına göre, İngiltere AB’den ayrılsa da Kuzey İrlanda AB’yle gümrük birliği içinde kalmayı sürdürecek.

İki taraf ortasında bir ticaret anlaşmasına varılamaması durumunda, AB, Kuzey İrlanda ve Birleşik Krallık’ın geri kalanı ortasındaki ticarete engel olabilecek.

AB REAKSIYONLU

AB tarafı, İngiltere’ye Kuzey İrlanda ile ticaret konusunda daha fazla yetki veren ve firmalara daha fazla kamu dayanağı verme imkanı da sağlayan söz konusu tasarıya sert tepki gösterdi.

AB, bu teşebbüsü, imzalanmış, onaylanmış ve yürürlükte olan Brexit ayrılık anlaşmasının ve İrlanda protokolünün “ihlali” olarak gördü.
Brexit ayrılık anlaşmasına ahengin “yasal yükümlülük” olduğuna dikkati çeken AB, İngiltere’nin son teşebbüsüyle memleketler arası hukuku ihlal ettiğini ve geri adım atılmazsa mevzuyu duruşmaya taşıyacağını bildirdi.

Brüksel, anlaşmaların Londra tarafından tek taraflı biçimde ihlalinin gelecekteki ilişkilere yönelik devam eden müzakereleri de riske soktuğunu, bu durumun Kuzey İrlanda’daki barışı tehlikeye attığını savundu.

İngiltere’nin Brexit ayrılık anlaşmasını ihlal eden teşebbüsü AB ile sürdürdüğü ticaret anlaşması sürecini daha da tahlilsiz bir hale soktu.

TİCARET MUAHEDESI

AB’den 31 Ocak’ta siyasi olarak ayrılmış olan İngiltere, 1 Ocak 2021’de Birlikten ekonomik ve ticari olarak da kopmuş olacak.

İngiltere, yıl sonuna kadar devam eden ve “geçiş süreci” olarak isimlendirilen mühlet zarfında ise AB ile ticaret anlaşması yapmaya çalışıyor.

İngiltere bu süreçte AB kurallarına bağlı kalmayı sürdürürken, tarafların, 2020 bitiminden önce bir anlaşma sağlaması için müzakerelerin ekim ayı sonuna kadar tamamlanması ve akabinde bunun resmi onay sürecine geçilmesi gerekiyor.

AB tarafının müzakerelerin geniş kapsamı ve zorluğu nedeniyle geçiş sürecini uzatma teklifine ise Londra yanaşmıyor.

AB ve İngiltere ortasındaki gelecekteki ilişkileri belirleyecek anlaşma müzakereleri yeni tip koronavirüse (Kovid-19) karşın aylardır kesintisiz devam ediyor.

MÜZAKERELERİN 9. TIPI

Bu hafta Brüksel’de 9’uncu tipi başlayan müzakerelerde taraflar, mal ve hizmet ticareti, yatırım, adil rekabet, ulaşım, güç, nükleer iş birliği, balıkçılık, toplumsal güvenlik, ortak programlar ve yasal iş birliği üzere çeşitli başlıkları görüşüyor.

Bir anlaşma sağlanabilmesi için bütün hususlarda uzlaşılması gereken müzakerelerde bilhassa ticaret, adil rekabet, balıkçılık ve uzlaşmazlıkların giderilmesi üzere temel alanlarda görüşmeler tıkanmış durumda bulunuyor.

ADİL TİCARET

AB, eşit koşullar altında, açık ve adil bir rekabet ortamı sağlanmadan ekonomik iştirak yahut ticaret anlaşması yapılamayacağını savunuyor.

İngiliz ekonomisinin görece büyük boyutu ve AB’ye coğrafik yakınlığı nedeniyle Brüksel, ticaretin ortak kurallar çerçevesinde yapılmasını istiyor.

AB, toplumsal haklar, çevre, vergi, kamu desteklemeleri, tüketici hakları üzere alanlarda İngiltere’nin AB mevzuatına uyumlu biçimde davranmasını talep ediyor.

Brüksel, İngiltere ile gümrük vergisi ve kota sınırlaması olmadan ticaretin yalnızca benzeri rekabet şartlarına sürdürülebileceği görüşünü taşıyor.

AB tarafı İngiltere’nin söz konusu uygulamalardaki farklılıkları kullanarak kendisine avantaj sağlayabileceğini ve çeşitli desteklemelerle
Avrupa’daki rakiplerini geride bırakabileceğini düşünüyor.

İngiltere ise ticari mevzularda ve kamu desteklemelerinde kararları AB’den bağımsız biçimde alabilmek istiyor.

BALIKÇILIK TARTIŞMASI

AB ile İngiltere ortasındaki uzlaşmazlıklarda öne çıkan bir öteki mevzuyu ise balıkçılık oluşturuyor. AB üyesi ülkeler, birbirlerinin münhasır ekonomik bölgelerinde serbestçe balık avlayabiliyor. Balıkçılık, İngiltere’nin AB ile ilişkilerinde her zaman dertli bir mevzu olarak öne çıkıyor. Londra, balıkçılık haklarının kazanılmasını AB’ye karşı sembolik bir zafer olarak görüyor. AB tarafı ise bilhassa Fransız balıkçıların baskısıyla bu alanda bir anlaşmayı yapılacak ticaret anlaşmasının “ön koşulu” olarak dayatıyor. Yıllık 1 milyar avronun altında bir mali karşılığı olan balıkçılık konusunda uzlaşı sağlamak bahsin İngiltere’de egemenlik hakkı olarak algılandığı için kolay olmuyor.

AB balıkçılık kotaları, ülkelerin uzun yıllara dayalı balık avlama ölçüsüne göre belirlenirken, İngiltere mevcut kotaların kendisi aleyhinde düşük ölçüde belirlendiği görüşünü de savunuyor.

Londra, AB’den çıkışla bu kotalarını yükseltmeyi hedefliyor. Mevcut durumda İngiltere’de kotaların yaklaşık yarısının öteki ülkelerin avcıları tarafından kullanılması ise durumu daha da karmaşık bir hale sokuyor.

Brüksel, Avrupalı balıkçıların mevcut durumlarını koruma etmelerini ve İngiltere sularında avlanmayı kademeli biçimde yavaşça azaltmayı istiyor fakat İngiltere buna karşı çıkıyor.

Bu durum mevcut müzakerelerdeki durumu hayli zorlaştırıyor.
Balıkçılık konusunda uzun vadeli, adil ve sürdürülebilir bir tahlil sağlanamaması ekonomik paydaşlığın önünde büyük bir engel olarak duruyor.

UZLAŞMAZLIKLARIN GİDERİLMESİ

AB tarafı İngiltere ile ticaret anlaşması yapması durumunda gelecekte yaşanabilecek çeşitli sıkıntıların nasıl çözüleceğine yönelik bir hukuksal sistem kurulmasını istiyor.
Bir yatırımın yahut kamu desteklemesinin adil olup olmadığı konusunda ortaya çıkabilecek bir anlaşmazlığın Avrupa Adalet Divanı’nda ele alınmasını talep eden Brüksel, İngiltere’nin bu duruşmada verilecek karalara uygun davranması gerektiğini düşünüyor.

İngiltere ise bunu iç işlerine müdahale olarak görüyor ve AB’den ayrılışın “çıkış” olduğunu, egemenlik hakkını oburuyla paylaşmayacağını belirtiyor.
Kendi kaynaklarını kısıtlama olmaksızın istediği biçimde harcama yetkisine sahip olmayı isteyen İngiltere, Avrupa’nın bu alanda söz sahibi olmaması gerektiğini savunuyor.

AB ise gelecekte yaşanacak mümkün uzlaşmazlıkların giderilmesine yönelik düzeneğin ticaret anlaşması içinde yer almasını kural koşuyor.

YASAL İŞ BİRLİKTELİĞİNE SON

AB üyesi ülkeler ortasında çeşitli şahsî verilerin paylaşımı ile birlikte çeşitli yasal iş birlikleri de yapılıyor.
Bilhassa hatalılara yönelik türel alanlarda yaşanabilecek meselelerin tahlilini amaçlayan AB kuralları ile üye ülkelerdeki polis ve öbür yasal merciler ortasında yakın çalışmalar gerçekleştiriliyor.

Böylelikle bir kişinin AB üyesi ülke sınırlarını geçerek işlediği hatadan muaf olmasının önlenmesi hedefleniyor. İngiltere’nin ayrılması ile bu alanda da meseleler ortaya çıkabileceği beklentisi AB tarafını kaygılandırıyor.  Londra, AB’den çıkışla bu alanlardaki iş birlikteliklerini sonlandırmayı planlıyor.

AB ise yasal iş birlikteliklerinin devamını istiyor. AB ve İngiltere ortasında devam eden ticaret anlaşması müzakereleri, adil rekabet, balıkçılık ve uzlaşmazlıkların giderilmesi alanındaki ihtilaflarla çıkmaza girdi. 

Londra ve Brüksel ortasındaki görüşmelerde yıl sonuna kadar bir anlaşma sağlanması kolay görünmüyor. Bu türlü bir durumda ise tek seçenek olarak anlaşmasız ayrılık olarak ortaya çıkıyor.

Anlaşmaya varılamaması halinde iki taraf ortasındaki ticari ilişkilerin, 31 Aralık 2020 sonrasında Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurallarına göre sürmesi gerekiyor.