Yapay arı kolonisi (Artifical Bee Colony) isimli algoritma çalışmasıyla yapay zeka konusunda öncü olan ERÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Talim Üyesi Prof. Dr. Derviş Karaboğa’nın müdüriyetini yaptığı merkez, kısa müddet önce kuruldu.
Şimdi laboratuvar aşamasında olan merkezle ilgili açıklamada bulunan Prof. Dr. Karaboğa, araştırma merkezi için şu an bir laboratuvar oluşturmaya çalıştıklarını, çeşitli girişim destekleriyle daha kapasiteli hale getireceklerini belirtti.
Yapay zekanın son zamanlarda tanınan hale geldiğini ama dünyada bir geçmişi olduğunu anlatan Karaboğa, “Hacettepe ve TOBB’da geçen yıl yapay zeka mühendisliği diye lisans bölümü açıldı. Birtakım üniversitelerde yapay zeka bilgisayar mühendisliğinin altında ana bilim kısmı olarak açıldı. Yavaş yavaş araştırma merkezleri açılıyor. İTÜ’de oturmuş ve faal çalışan bir yapay zeka merkezi var. Bu sayı kısa vade içinde daha da artacak. İstanbul’da kişisel bir üniversite yapay zeka teknoparkı açmayı planlıyor.” diye konuştu.
Prof. Dr. Karaboğa, yapay zeka çalışmaları konusunda şu anda ABD ve Çin’in yarıştığını, bu ülkeleri Hindistan ve Almanya’nın izlediğini, Brezilya’nın Türkiye’den önde olduğunu aktardı.
ERÜ’nün yapay zeka alanında yaptığı çalışmaları da kıymetlendiren Prof. Dr. Karaboğa, şöyle konuştu:
“2017 yılında dünyada yapay zeka konusunda en etkili yayınların çıktığı kurumlar sıralamasında ERÜ 82. sıradaydı. Türkiye’de ilk 100’de yalnızca ERÜ vardı. ERÜ’de yapay zeka konusunda kurumsal bir ortamın oluşması ve bu meydanda çalışan kişilerin organize edilip altyapı imkanlarının sunulması gerekiyordu. Bu merkez de bunu sağladı. Yapay zeka konusunda gelişmiş insan muhtaçlığının karşılanması için bu tarz merkezlere, enstitülere muhtaçlık var. Bu gereksinim için bizler bir adım atmış olduk. Hem insan kaynağımız var hem bilimsel yayın yapıyoruz, yani bilgi üretebiliyoruz. Bunu bir merkez çatısı altında yürütmek daha verimli hale getirecek. Yapay zekayla ekonomik katma bedel üretecek eserler ortaya çıkarmak gerekiyor. Yani bilimsel yayınlarla her şey bitmiyor. Memlekete yararlılık açısından baktığımızda katiyetle ekonomik bir ek sağlayacak hale dönüştürmek gerekiyor.”
Prof. Dr. Karaboğa, yapay zeka bilimi meydanının genişliği dolayısıyla yönetim şurasını farklı branşlardan araştırmacılarla oluşturduklarını kaydetti.
ERÜ’nün sağlık konusunda hem tecrübeli hem de donanımlı olduğuna dikkati çeken Karaboğa, “Sağlık yerinde Erciyes Üniversitesi gelişmiş bir üniversite. Elimizdeki veriler çok fazla. ERÜ bünyesinde Genkök, Nanotekonoloji ve İlaç Araştırma merkezleri var. Bu ortamların hepsiyle alakalı yapay zeka çalışmaları yapılabilir ve şık şeyler üretilebilir.” diye konuştu.
Yapay zekaya dayanan eserler üretilecek
ABD ve Hollanda’dan bilim kişilerinin, bilimsel makalelerin sayısı, atıf sayısı, müellif sırası üzere değişkenlerden oluşan bilimsel tesir endeksini kullanarak 22 ana bilim kısmı ve 176 alt bilim kolunda oluşturduğu ve Plos Biology isimli bilimsel dergide yayımlan en etkili bilim kişileri listesinde 2 yıldır bölge alan ERÜ Bilgisayar Mühendisliği Talim Üyesi Prof. Dr. Bahriye Akay da merkezin en önemli gayelerinin birinin de bu yerdeki insan kaynağını tedarik etmek olduğunu dile getirdi.
Yapay zeka sahasında öğrencileri ilerletecek dersler vereceklerini anlatan Akay, “Bu öğrencileri girişimlerle destekleyeceğiz. Üniversite, kamu ve sanayi iş birliğiyle yapay zekaya dayanan eserler üretmeyi hedefliyoruz. Çok fazla yayın yapılıyor gelgelelim tatbike dökülmediği sürece katma kıymet oluşmuyor.” diye konuştu.
Yapay Zeka ve Büyük Data Araştırma Pratik Merkezi Yönetim Şurası Üyesi Dimağ ve Sinir Cerrahisi Hekim Talim Üyesi Halil Ulutabanca da yapay zekanın en çok ilgilendiği ortamın savunma ve sağlık olduğuna dikkati çekti.
Bu yerlerde dijital teknolojinin ağır kullanıldığını vurgulayan Ulutabanca, şunları kaydetti:
“Bu ortamlar yanlışın en aza indirilmesi gereken ortamlar. Gönderdiğiniz bir füzenin milimetrik olarak nasıl mahallini bulması gerekiyorsa dimağ cerrahisindeki bir ameliyatta da sıfır kusurla dimağ içindeki çekirdeği bulup yerleştireceğim şeyi gerçek yerleştirmem gerekiyor. Yapay zekanın kullanılmasının hedeflendiği en önemli meydanlardan biri tanı kısmı, radyolojik görüntülemeler, biyokimyasal çalışmalar stilinde. Dünyada bunlar yeni, şimdi emekleme aşamasında. Biz şu an yapay zekada dünyayla yarışma edebilir durumumuzu korumak istiyoruz. Bu merkezi kurmamızın amaçlarından biri de bu. Dünya bu işle uğraşıyor, bizim de onlarla aramızdaki makas çok açık değil.”
