Washington Üniversitesi’nin sağlık istatistikleri bölümünden eksperler (Institute for Health Metrics and Evaluation) bugün dünya çapında ortalama 2,4 civarında olan doğum nispetinin, 2100 yılına gelindiğinde 1,7’ye kadar düşeceğini, dünya nüfusunun da 2064’ten itibaren düşüşe geçeceğini öngörüyor.
1. Fakir ülkeler açısından olumlu olabilir
Gezegenin farklı yerlerinde farklı bölümler değişimden farklı etkilenecek.
Doğum nispetlerinin düşmesi aslında ekonomik gelişmişlikle yakından ilgili.
Fakir ülkelerde kadınların eğitim ve iş hayatına daha çok iştiraki, daha güzel iş imkanları bulmaları ve doğum denetimine erişimin artması, daha az doğum, daha az çocuk ölümü demek.
Dolayısıyla düşük gelirli ülkeler için doğum orantıları ömür standartlarının yükselmesi manasına gelebilir.
Her bir çocuğa gelirden düşen hissenin artması ile sağlık ve eğitim imkanlarının da gelişeceği söylenebilir.
Ancak doğum nispetleri aslında yıllardır düşmekte olan ülkeler açısından bu düşüşün devamı yeni problemler yaratacaktır.
Bu ülkelerin yaş ortalaması yükselirken, çalışabilir etkin nüfusun, vergilerin azalması ile birlikte, büyüyen yaşlı nüfusun bakımı için neler yapılabileceğini planlaması gerekiyor.
2. Emeklilik yaşının yükselmesi gerekebilir
Kişilerin emekli olmak için daha uzun mühletler çalışması gerekebilir.
Nüfusun yaşlanmasıyla ilgili en büyük telaşlardan biri, bu kişilerin yaşlandıklarında hasta ve sağlıksız olacağı öngörüsüne dayanıyor.
Fakat tıpta ve bilimde sağlanan ilerlemeler ile kişilerin ömür beklentisi yani ömrü giderek uzarken genel olarak “sağlıklı ömür beklentisi” de uzuyor.
Savaş üzere olağan dışı koşullar yaşayan Suriyecdışında dünyanın derhal her alanında yeni doğan bebeklerin, çok değil yirmi yıl önce, 2000 yılında doğan bebeklere kıyasla, sağlıklı ömrünün beş yıl daha uzun olacağı öngörülüyor.
Ruanda’da yeni doğan bir bebeğin sağlıklı ömür beklentisi, 2000 yılında doğan birine nazaran ortalama 22 yıl uzadı.
Birleşik Krallık, Almanya, ABD üzere kişi başına gelir seviyesi daha yüksek ülkelerde birebir dönem içinde sağlıklı ömür beklentisi bir ila üç yıl arasında artış gösterdi.
Bu nedenlerle Oxford Yaşlanan Nüfus Enstitüsü’nden profesör Sarah Harper yaşlanan nüfus konusundaki telaşları abartmamak gerektiğini söylüyor.
“Yaşlanan yetişkinlerin sıhhati 20-30 yıl öncekilere kıyaslandığında bile çok daha iyi” diyen Harper’a nazaran yaşlıların daha uzun müddetler sağlıklı bir şekilde yaşayıp çalışabilir ve çok etkin bir hayat sürebilirler.
Oxford Üniversitesi’nden Dr Hannah Ritchie de, buna ek olarak, 50 yıl sonra iş ömrünün, çalışma koşullarının büsbütün değişmiş olabileceğini de göz önüne almak gerektiğine dikkat çekiyor.
3. Hükümetler hudutları açmak zorunda kalabilir
Doğum nispetleri ve hayat beklentisi ülkeler bazında nüfusun artmasını ya da azalmasını belirleyen denklemin iki önemli ögesi ise, göç de üçüncüsü.
Nüfusu azalan ve yaşlanan ülkelerin gayrı ülkelerden genç nüfusu çekmeye çalışmaları gerekebilir.
Bunun sonucu olarak dünyanın göçün çok daha hızlandığı ve etnik ve kültürel olarak çok daha karışmış bir mekan olması beklenen.
4. Anne babalara destek artabilir
Geçmişte hükümetlerin nüfus artışını yavaşlatmak ya da artırmak için zorlayıcı önlemler aldığı vaki.
Örneğin anne babalara uzun ebeveynlik ve çocuk bakım olurları üzere destekler sağlayan İskandinav ülkelerinde doğum nispetlerinin yükseldiği görüldü.
Dolayısıyla gelecekte nüfusu en süratli azalan gelişmiş ülkeler, anne babalara daha cömertçe destek vererek doğum orantılarını artırmayı deneyebilir.
Hükümetler bunun yanında, emeklilik yaşını ileri çekip, çalışanlara çocuk yetiştirmek için bir dönem iş hayatından çekilip, bunu daha ileri yaşlarda çalışarak telafi etme imkanı da sağlayabilir.
5. Bakım işçileri tabipler kadar önemli olacak
Londra İktisat Fakültesi’nden (London School of Economics) Dr Tiziana Leone sağlıklı ömür ne kadar uzarsa uzasın yaşlı nüfusun artışıyla, bakım muhtaçlığının da büyüyeceğini öngörüyor.
Dr Leone nüfusu yaşlanmakta olan ülkelerin sağlık ve toplumsal bakım sestemlerinin bir bunalımla karşı zıdda kalabileceği ihtarında bulunuyor.
Bu çeşit ülkelerin giderek daha az çocuk ve doğum hekimine muhtaçlığı olacağını söylüyor, buna karşılık yaşlıların sağlık ve bakımını üstlenecek iş gücünün yetiştirilmesine şimdiden başlanması gerektiğine işaret ediyor.
6. Muhtemelen etraf açısından yeterli olacak
Profesör Harper insan nüfusunun azalmasının etraf ve doğal ömür açısından düzgün olacağını düşünüyor.
Lakin Dr Ritchie, iklim değişikliğinde insan nüfusundan çok ekonomik büyümenin rolü olduğuna dikkat çekiyor.
Uzun vadede ekonomik ömrün nasıl şekilleneceğini varsayım etmek güç.
Şayet nüfusun azalmasına karşın tüketim artarsa, etraf tahribatı da azalmayabilir.
Tıpkı şekilde teknolojideki gelişmelerin nereye gerçek evrileceği de önemli. Etrafa verilen zararı azaltacak teknolojilere yatırım yapılıp yapılmayacağı da nüfustan daha etkili bir faktör olabilir.
