Dünyanın istikrarlarını alt üst eden Covid-19 salgını gündemdeki mekanını koruyor. Salgın şimdi bitmese de mevcut süreç dünyada ‘Yeni Normal’ olarak isimlendiriliyor. Laf konusu periyotta yeni dünya nizamı, global ekonomik sistemin geleceği ve salgın sonrasındaki çevre hayat Milletlerarası İşbirliği Platformu’nun (UİP) düzenlediği webinarda tartışıldı. Türkiye’nin Prag Büyükelçisi Hâkim Bağış ve Medeniyetler İttifakı Yüksek Temsilcisi Miguel Angel Moratinos, UİP İcra Şurası Lideri Prof. Dr. Kerem Alkin’in sorularını yanıtladı.
Yeni nizamın anahtar sözü: İşbirliği
Türkiye’nin Prag Büyükelçisi Hâkim Bağış, UİP’in webinarında salgın sonrası periyotla ilgili şunları söyledi: “Artık hiçbir şeyin birebir olamayacağı bir periyotta güçlü ve sağlam planlar gerekiyor. Asıl soru dünyanın nasıl yönetilmesi gerektiği. Nükleer güce, savaş ekipmanlarına ve her türlü zenginliğe sahip olan dünya, neredeyse en kıymetli öge olan sıhhatimizi elimizden almak üzere olan küçük bir virüse hazırlıksız yakalandı. Sağlık kesinlikle en öncelik haline gelmeli. Milletlerarası tertipler ve hükümetler metodolojilerini değiştirmeli. Bu süreçte zayıf kaldılar. Şayet hepimiz bir işbirliği içinde olamazsak dünya hala risk altında demektir. Avrupa Birliği (AB) maske, dezenfektan ve sair üye ülkelere yardımlar konusunda eksik ve ehliyetsiz kaldı. Birleşmiş Milletler (BM) sisteminin değişimi zaruri ama değişim için Güvenlik Kurulu üyelerinin oybirliği gerekiyor. Halihazırdaki sistem dünyanın meselelerine karşılık vermekte zayıf. Yardım etmesi gerekenler, yardıma muhtaç hale geldiler. Medeniyetler İttifakı yeni devirde büyük ehemmiyet arz edecek. İşbirliklerine ve ittifaklara gereksinimimiz var. Avrupa Birliği kendini revize etmeli ve dönüşmeli. Bence artık Martin Luther King’in düşü gerçekleştirilmeli. Fobilere ve ayrımcılığa karşı toplu savaş verilmeli.”
Global ölçekte ‘restart’a gereksinim var
Medeniyetler İttifakı Yüksek Temsilcisi Miguel Angel Moratinos ise, salgının dünyada yarattığı hasardan ders çıkarması için ‘Restart’a (yeniden başlamaya) muhtaçlığı olduğunu tabir etti ve şöyle devam etti: Covid-19 bize yapmakta olduklarımızı yapmaya devam edemeyeceğimizi gösterdi. Herkese yararlı ve işe yarayan bir strateji geliştirebilmek için bir tekrar başlamaya muhtaçlığımız var. Daha yeterli bir dünya için yeni formüller bulmamız lazım. Covid-19’un yarattığı global buhrana hazırlıksız yakalandık. Milletlerarası kuruluşlar bu süreçte başarısız kaldı. Dayanışmalarını ve sorumluluklarını paylaşmaya hazır değillerdi. Içtimaî ve ekonomik manilerin üstesinden gelebilmek için finansal paketler ve güzelleşme planları içeren müspet bir program lazım. Bir sonraki global bunalım siber olacak. Muhaberenin olmadığı bir sokağa çıkma yasağı devri düşünemiyorum. BM Güvenlik Konseyi’nin sorunu, bunalım sonrası kimin daha uygun bir konumda mekan alacağı lakin asıl soru beşerler için ne yapılacağı olmalı. Dünyanın yüzleştiği dertlere ama kapsamlı bir yaklaşımla tahlil üretilebilir. İnsanlığın artık ‘Küresel Şuuru’ oluşmalı. AB birtakım kısıtlamalarla yüzleşecek cüreti gösterirse geleceğinin parlak olabileceğini düşünüyorum. Üye ülkeler arasında ağır işbirlikleri zaruri. Avrupa’nın artık harekete geçme devranı.”
