Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev’in Azerbaycan Ziyareti

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Önceki yazılarımızda da belirtiğimiz üzere 44 günlük Vatan Muharebesi ardından gelen zaferle 30 yılık işgal altındaki topraklarını özgürlüğü kavuşturan Azerbaycan, bu zaferle birlikte dış politika önceliklerini yeniden şekillendirerek uluslararası ilişkilerde daha aktif rol olmaya başladı. Çok yönlü bir dış politika izleyen Azerbaycan bir taraftan bölgede inisiyatif alarak lider rolü üstlenirken, diğer taraftan hem Rusya hem de Batı ile iyi ilişkiler içinde olmayı ve uluslararası kuruluşlarda daha aktif rol üstlenmeyi hedeflemektedir. Ayrıca Türk Devletleri Teşkilatı içinde öncü rol oynayan Azerbaycan, Türk Devletleri Teşkilatı ülkelerle birebir ilişkilerini derinleştirip, stratejik iş birliğine doğru yapıcı adımlar atmaktadır. Önce Türkmenistan ile Hazar Denizi kaynaklı sorunu dostane bir şekilde çözmek üzere anlaşma sağlayan Cumhurbaşkanı Aliyev, ardından Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov’a ev sahipliği yapmış ve hemen ardında Özbekistan’a çok kapsamlı bir ziyarete bulunmuştur. Bu ziyaretlerin ardında Türkiye ve Kazakistan dışişleri ile ulaştırma bakanları üçlü bir zirve gerçekleştirmek üzere Bakü’de misafir eden Azerbaycan, 24 Ağustos’ta Kazakistan Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokayev’i ağırladı.

Azerbaycan yönetimi bu ziyarete oldukça önemsemiştir. Orta Asya’nın merkezi ülkesi olan Kazakistan aynı zamanda bölgenin lokomotif ülkesi konumundadır. Dünyanın enerji krizi yaşadığı bir konjonktürde bölgenin en güçlü ekonomisine ve zengin enerji kaynaklarına sahip olan Kazakistan ile Azerbaycan arasında enerji alanında tesis edilecek bir iş birliği bu krizin çözümlenmesine önemli katkı sağlayacaktır. Ayrıca Türk Devletleri Teşkilatının önemli ve öncü iki devletinin aralarında kuracakları stratejik derinliğe sahip bir iş birliği Teşkilatın çalışmalarına ivme kazandıracaktır.

Beklendiği üzere bu ziyaret oldukça yoğun ve dolu geçti. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokayev’in Bakü’ye ilk resmi ziyaretinin zamanlaması da oldukça manidardı. Ermenistan’ın 10 Kasım Mutabakatı yükümlülükleri yerine getirmemek üzere direndiği bir süreçte Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü üyesi bir ülkenin cumhurbaşkanının Azerbaycan’a ziyareti oldukça anlamlıydı. Ayrıca bu ziyarete Kazakistan’ın işgalden kurtulmuş topraklarda -Fuzuli’de- üstlenmiş olduğu Çocukların Yaratıcılığını Geliştirme Merkezi’nin sunumu yapılması da Kazakistan’ın Karabağ zaferine hediyesi şeklinde okundu. Tokayev, basın açıklamasında da “Bildiğiniz gibi Kazakistan, Azerbaycan ile ilgili olarak devletlerin toprak bütünlüğü ilkesini her zaman desteklemiştir” ifadesinde bulunarak Karabağ meselesinde Azerbaycan’ın yanında yer aldığı açıkça belirtmiştir. Görüşmenin sonunda Tokayev, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev’e, ikili dostluk ve iş birliğinin geliştirilmesine yaptığı önemli katkılardan dolayı Kazakistan’ın en yüksek devlet nişanı olan “Altın Kıran” (Altın Kartal) Nişanı’nı takdim etti. Ziyaretten iki gün önce de Sumgayıt’ın merkez caddelerinden birine Kazak Türklerinin ünlü Türkologu Ahmet Baytursunov’un adının verilmesi ise Azarbaycan’ın Tokayev’e yaptığı bir jest olarak ifade edildi. Bu gelişmeler sonrası Tokayev basına verdiği demeçte, Azerbaycan ve Kazakistan arasında güvene dayalı bir siyasi diyalog kurulduğunu ifade etti. Ayrıca Kazakistan ve Azerbaycan birbirine yakın ülkeler, stratejik ortak ve müttefik olduklarının altını çizdi.

Bu ziyaret iki ülke arasında başta stratejik ortaklık ve ittifak ilişkilerinin derinleştirilmesine ilişkin protokol olmak üzere 20’yi aşkın iş birliği protokolleri imzalandı. Ziyaretin dikkat çeken bir yönü de iki ülke arasında orta koridor konusunda işbirliği yönünde ortaya konula irade oldu. Basın açıklamasında Tokayev, Kazakistan’ın bu konudaki iradesini “Azerbaycan, ulaşım koridorlarının geliştirilmesi açısından Kazakistan’ın özel ilgisini çekiyor. Tabii ki Kazakistan’ın bir devlet olarak -aslında biz Hazar Denizi kıyısında yan yana bulunan komşu ülkeleriz- burada çok iyi umutları olduğunu düşünüyorum. Hükümeti ve ilgili birimleri, ulaştırma-lojistik ilişkilerinin geliştirilmesi açısından temsilcilerinizle yakın etkileşim ve ortak çalışmaya yönlendiriyorum” şeklinde ifade etmiştir. Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev de, “ulaşım ve lojistik altyapısının geliştirilmesi için büyük planlar var.” diyerek bu hususa dikkat çekmiştir (https://president.az/az/articles/view/57012). Tokayev’in ziyareti öncesinde Kazakistan Temir Zholy (KTZ) ulusal demiryolu şirketi ve Hazar Denizi’nin en büyük limanı olan Bakü Uluslararası Deniz Ticaret Limanı, ortak lojistik projeleri hayata geçirmek konusunda anlaşma sağlandı. Hazar Denizi kıyısında yan yana bulunan komşu ülke arasında orta koridor eksenli ortak yatırımlar bölgede yeni bir lojistik ağının kurulması yönünde önem arz etmektedir.

Sonuç olarak Hazar kıyıdaşı, zengin enerji kaynaklara sahip ve Türk Devletleri Teşkilatının önemli iki uzvu olan Kazakistan ile Azerbaycan arasındaki işbirliğinin gelişmesi, ilişkilerin stratejik müttefiklik düzeyine çıkarılması, uluslararası arenada aktif işbirliğinin sağlanması ve bölgesel oluşumlarda ortak hareket edilmesi hem bölge barışı ve istikrarı hem de Türk Devletleri Teşkilatının etkinliği yönünde ciddi katkı sağlayacaktır.