Depresyondayım mı? Acaba?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Depresyonda olduğunuzu nasıl anlarsınız? Size en kestirme iki yolu söyleyeyim. 1. yol: internetten Beck depresyon envanteri’ni indirin. Çözün, skorunuzu hesaplayıp hangi grupta olduğunuza bakın. İkinci, ve bence daha sağlıklı olan yol ise, bir psikoloğa veya psikoterapiste görünün. Durumunuzu anlatın.

Çocuklarla ilgili, eşle ilgili evlilikle ilgili sorunlar yaşamak, gelecek kaygısı yaşamak, hayattan çok da zevk almamak bunlar tek başına bir depresyon tanısı oluşturmaz. Depresyonun tanısını çok çarpıttık. Yeterince mutlu olmayan veya öyle hissetmeyen insanlar hemen depresyondayım zannediyor, hemen elleri ayaklarına dolaşıp bir uygun, derde deva, çikolata hazzında antidepresan arayışına giriyorlar.

Oysa biyolojik silahları kullanmak nerede? Spor yapmak nerede? Rahatlama egzersizlerini öğrenmek nerede? Kaygılandığımız şeylerin düzelmesi için kutu kutu ilaçlar yutmak yerine o kaygının sebeplerini ortadan kaldırmak için çaba sarf etmek nerede? Belki de, depresyonda değilsiniz. Veya, antidepresan kullanacak düzeyde depresyonda değilsiniz, hafif seyirli bir depresyondasınız. Bu düzeyde bir insan için çok azını saydığım bu şeyler cidden yardımcı oluyor.

Diğer soruya gelelim. Mutsuz insanları birden bire mutlu edebilir mi bu sihirli kapsüller? Bilim her gün biraz daha kabulleniyor ki: Her insanın beyni kendine özeldir. Her insanın yaşadığı depresyon da kendisine özeldir. Bu yüzden, aynı semptomlarla gelen kişiler bile farklı tedavilere ihtiyaç duyabilirler. Hayattan tad alamama, uykusuzluk, aşırı yeme vs. vs. bunlar hep semptom örnekleri…

Aynı semptomları taşıyan bir yığın insan olabilir, ama her birinin yaşantısı, deneyimleri sonucunda farklıdır ihtiyaçları. Bu ihtiyaçtan kastım, özellikle hafif seyirde depresyon yaşayan kişiler için kişiye uygun psikoterapi, öncelikle. Kişinin geçmiş hikayesine, güncel stres kaynaklarına, güncel çevresel (pozitif) kaynaklarına (aile ve yakın arkadaşlar birer kaynaktır) göre değişir.

Ama yine de kişinin ciddi bir depresyonda olduğunu düğünecek olursak, antidepresan bir lüks ve kaçış değil, gereklilik halini almıştır. Ancak ne yazık ki, günümüz şartlarında insanlara hangi türdeki hangi spesifik antidepresanın iyi geleceği hakkında net bir bilgi yok. Korkunç bir şekilde, ”deneme yanılma senaryoları ile yürüyor kişiye iyi gelecek tedavi.

Maalesef, devlet hastanelerinde çalışan psikiyatr doktorlar kısıtlı zamanlarından dolayı doğal olarak yalnızca 5 dakika kadar ilgilendikleri insanlara antidepresan yazıyorlar. Sonuç?

Depresyon ağır bir seyirdeyse ilaç şarttır. Depresyonun majör depresyon denen düzeyinde kişi depresyona girmemiştir, depresyon kişiye girmiştir! Hayatının her alanına, her saniyesine, her salisesine…

Hayatın tadını almak, gelecekten ümitli olmak, güvende hissetmek ve bu gibi hisler majör depresyonda olan kişiler için tadını bilmedikleri bir yemeği hayal etmeye benzer. Yani, nörobiyolojik sistem için bu hisler o derece bünyeden uzaktır ve yabancılaşmıştır. Majör depresyonda olan birisi ne yaşar? Size kısaca bahsedeyim. Duygular anestezi altındadır. Elde avuçta var olanları ise en korkunçlarıdır: suçluluk, kendine güvenememe, değersizlik, hayattan zevk alamama, hissizleşme, mutsuzluk, huzursuzluk, kaygı…

Majör depresyonda olan bir insanın intihar etmesi neden çok kolaydır? Mutsuz olduğu için mi? Kötü hissettiği için mi? Size çok acı bir sır vereyim: anestezi altındaki bir kolu keserken insan nasıl acı hissetmezse, majör depresyondaki birisi için hayattan çekip gitmek öylece kolaydır. His yoktur, ızdırap bile yoktur.

Bu insan zaten hayatın içinde değildir, bir buz camın arkasında yaşayan diğer insanları seyretmektedir, yalnızca. Majör depresyon geçiren bir tanıdığınız okulu bırakırsa, işi bırakırsa, hatta sabah yataktan kalkmaya ve banyoya girmeye bile enerji bulamıyorsa onu suçlamak en büyük hata olur.

Asla! Hayatı bu bahsettiğim düzeyde yaşayan bir yakınınız varsa, hemen onu majör depresyon konusunda yetkinliği olan bir psikiyatra götürün. Psikoloğa değil. Psikolog ilaç yazamaz ve majör depresyondaki birisine sporu, yüzmeyi, çeşitli aktiviteler yapmayı, rahatlama egzersizlerini falan önererek, geçmişteki acılarını deşerek bu depresyondan çıkaramaz. Şöyle düşünün, ayağına 40 tonluk bir kütle bağlanıp okyanusun dibine atılmış bir insana palet vererek, dalış tüpü vererek çıkarmak mümkün.

müdür yukarıya? O 40 tonu, kişinin bünyesinde salınımı bozulmuş dopamin gibi hormonlar olarak düşünebilirsiniz. Her gün sizi yataktan kaldırıp mutfağa kahvaltı yapmaya, veya banyoya yüzünüzü yıkamaya, veya telefonunuzdaki mesajlara bakmaya yönlendiren itici güç: dopamin hormonudur. İnsan ATP, su, oksijen yiyecek ile değil, moral ve motivasyon ile ayakta durur. Dopamin motivasyondur. Dopamin mutluluk beklentisidir. Kahvaltıdaki sıcak tostun beklentisidir, her şeye rağmen iyi bir şeyler olabileceğinin hayalidir…

Ancak majör depresyondaki bir kişi için beklentisinde olacağı herhangi bir iyi şey yoktur ve olmayacaktır. Bütün duygulara yabancılaşmıştır. Kişinin psikolojisi abartısız bir söyleyişle felç geçirmektedir. Destek gerekir, ilaç desteği şarttır. Şaka yapmıyorum, majör depresyonun da şakası yoktur zaten. Yine söylemek zorunda olduğumu hissettiğim için söylüyorum: (Tedaviye başlandı, güzel.) Majör depresyonda olan bir yakınınız varsa, okulu bırakmasını, işi bırakmasını, hayata küsmesini falan kötü gelişmeler olarak görmeyin. Beklentiniz öyle düşsün ki, eğer bu insan majör depresyonu intihar etmeden atlatırsa kendinizi de onu da başarılı sayın.

Hayatınız bu derece anestezi altına girmediyse, bu derece felç geçirmiyorsa psikolojiniz, lütfen antidepresanlara biraz soğuk yaklaşın.