TBMM Genel Heyetinde, Yassıada yargılamalarının tüzel dayanağının kaldırılmasını içeren kanun teklifi kabul edilerek maddeleşti.
TBMM Başkanı Mustafa Şentop’un ilk imza sahibi olduğu, AK Parti ve MHP milletvekillerinin imasını taşıyan, 1924 Tarih ve 491 Sayılı Teşkilatı Esasiye Kanununun Kimi Kararlarının Kaldırılması ve Kimi Kararlarının Değiştirilmesi Hakkında Muvakkat Kanunun Birtakım Unsurlarının Yürürlükten Kaldırılması ve Neden Olunan Mağduriyetlerin Giderilmesi Hakkında Kanun Teklifi, Meclis’te oy birliğiyle kabul edildi.
Kanuna nazaran, Yüksek Adalet Divanı’nın kullandığı salahiyetlerin tüzel dayanağını oluşturan ve hala yürürlükte bulunan kanun kararları geçmişe dönük yürürlükten kaldırılacak.
Yeni dava yolu öngörülerek Yüksek Adalet Divanı’nın kuruluşuna ve yetkilerine ilişkin kanun kararlarının yürürlükten kaldırılmasıyla kararsız hale gelen kararlardan kaynaklanan zararların tazminine imkan sağlanacak.
Varlığı tüzel dayanaktan mahrum olacak Yüksek Adalet Divanı’nın kararsız hale gelen bütün kararlarının isimli sicil ve her türlü arşiv kayıtlarından silinmesi, Adalet Bakanlığınca resen mahalline getirilecek.
Yüksek Soruşturma Şurası ile Yüksek Adalet Divanı tarafından haklarında soruşturma ve kovuşturma yürütülenlerin uğradıkları manevi zararlar, kaynak tarafından karşılanacak. Bu şahısların mal varlığı kıymetlerinin müsadere edilmesinden kaynaklanan maddi zararları da giderilecek.
Zarar görenler ve mirasçıları tarafından zararlarının karşılanması istemiyle yapılacak müracaatları pahalandırmak ve karara bağlamak üzere Cumhurbaşkanı tarafından bir yarkurul kurulacak. Encümen çalışma metot ve esasları Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek. Zararlarının karşılanmasını isteyenler encümenin çalışma yordam ve esaslarının Resmi Gazete’de yayımlanmasını izleyen 3 ay içinde encümene başvurarak zararlarının tazminini isteyebilecek.
Yarkurul kararlarına karşı kararın bildirimini izleyen 15 gün içinde bir sefere mahsus olmak üzere encümene itirazda bulunulabilecek. İtiraz üzerine verilen kararlara karşı ilk radde duruşması sıfatıyla Danıştayda dava açılabilecek. Bu davalar ivedi işlerden sayılacak.
Yarkurula yapılacak müracaatlar için rastgele bir isim altında fiyat talep edilemeyecek. Komitenin itirazı üzerine verdiği kararlara karşı Danıştayda açılacak davalarda karar ve ilam harcı maktu alınacak ve dava ahir maktu vekalet fiyatına hükmedilecek.
Encümen tarafından müracaatlar değerlendirilirken gereksinim duyulan haber ve belgeler, ilgili gerçek yahut hükmî şahıslardan istenebilecek. Kamu kurum ve kuruluşları, bu husustaki talepleri belirlenen vade içinde bölgesine getirmek zorunda olacak.
Maddi zararların karşılanması talepleri karara bağlanırken uğranıldığı kesin olan ama aradan geçen zaman sebebiyle meblağ yanından tespiti teknik olarak mümkün olmayan zararlar açısından hakkaniyete müsait bir ölçünün ödenmesine karar verilecek.
Kamu kurum ve kuruluşları, Yüksek Soruşturma Konseyi ve Yüksek Adalet Divanı’na ilişkin her türlü arşivlik ve arşiv belgesini unsurun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 30 gün içinde TBMM Başkanlığına devredecek.
Düzenleme, 27 Mayıs 1960’tan itibaren makbul olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.
Görüşmelerden
Teklifin lehinde laf alan BBP Genel Başkanı Mustafa Destici, bu türlü bir teklifin TBMM Genel Heyetine getirilmesinden büyük bir memnuniyet duyduğunu söyledi.
Meclis’te temsil edilen bütün siyasi partilerin teklifin altında imzasının olmasını şahsen kendisinin de istek ettiğini lisana getiren Destici, “İşin esasına bakmak lazım. İşin esası şudur: 27 Mayıs 1960’da Türkiye Cumhuriyeti ilk kere bir darbeyle karşı zıdda kalmıştır. Milletin iradesiyle seçilmiş olan Demokrat Parti Genel Başkanı ve Başbakan ile iki bakanı haksız bir alana, düzmece duruşmalarda tiyatrocu yargıçların verdiği kararlarla idam edilmiştir. Yalnızca idamlar değil tekrar bu kürsüde farklı konuşmacılar tarafından lisana getirildi yüzlerce, binlerce mağduriyet yaşanmıştır. Artık bu mağduriyetlerin ortadan kaldırılması, daha evvel iade edilen itibarlarının tekrar daha güçlü bir halde iade edilmesi, hak kayıplarının telafi edilmesi sahiden çok değerlidir ve tarihi bir adımdır.” dedi.
Yıllar sonra bugünün manası ve kıymetinin daha güzel anlaşılacağını lisana getiren Destici, Türkiye’nin maatteessüf darbelerden çok çektiğini söyledi. Mahsusen kümesi olmayan partilerin hassasiyetlerinden birisini lisana getirmek istediğini belirten Destici, “1980 darbesi yapıldı 1982 Anayasası ve o anayasanın eseri olan Siyasi Partiler Yasası ve Seçim Kanunu’yla hala Türkiye yönetiliyor. Ben inanıyorum ki bugünkü mutabakat önümüzdeki günlerde bu hususta da sağlansın ve Türkiye artık tam demokratik bir Siyasi Partiler Yasası ve Seçim Kanunu’na kavuşsun.” dedi.
Anayasa Komisyonu Başkanvekili ve AK Parti Afyonkarahisar Milletvekili Ali Özkaya, teklifin kabul edilmesinin akabinde yaptığı konuşmada, “Beş partinin oy birliğiyle komitemizin raporunu kabul etmesinden ötürü minnet ve şükranlarımızı sunuyoruz. Tarihi bir sorumluluğumuzu konumuna getirdik.” sözünü kullandı.
Öte yandan teklifin aleyhinde ise milletvekilleri kelam almadı.
Teklifin kabul edilmesinin akabinde Meclis Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, birleşimi yarın saat 14.00’te toplanmak üzere kapattı.
Kaynak: AA
