Unutkanlık nedenlerine dikkat

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Nöroloji Uzmanı Dr. Özge Altıntaş Kadırhan, ağır iş temposu sonucu, birçok kişinin unutkanlıktan yakındığına dikkat çekerek, ‘‘Kişi, aslında yoğunluktan dolayı kaydedemediği bilgiyi hatırlayamadığını zanneder ve unuttuğunu düşünür. Demans hastaları ise farklı olarak, kaydedilen bilgiyi geri dönüşümsüz olarak unutabilir’’ sözleriyle demans (bunama) hastalığının risklerine dikkat çekti.

Beykent Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Özge Altıntaş Kadırhan, günümüzde ağır iş temposu sonucu ortaya çıkan dikkat eksikliği ile ilişkili, kâfi ve aktif seviyede yeni bilginin kaydedilmesinde yetersizlik olabildiğini belirterek, ’’Bu nedenle, birden fazla bireyde ‘unutkanlık’ yakınması mevcuttur. Kişi bu şekilde aslında kaydedemediği bilgiyi hatırlayamadığı için unuttuğunu düşünür. Ama demans (bunama) hastalarında ise önceden kaydedilen bilginin geri dönüşümsüz olarak bellekten geri çağrılamaması mevcuttur’’ dedi.

Demans belirtileri nelerdir

Her unutkanlığın, alzheimer hastalığı olmadığını söyleyen Dr. Kadırhan, unutkanlık yakınması olan kişilerdeki kimi belirtilerin demansa işaret edebileceğini söz etti:

Nöroloji Uzmanı Dr. Özge Altıntaş Kadırhan, mümkün demans (bunama) belirtilerini şöyle sıraladı;

“Yakınlarının yaşadığı çevrenin ya da bulunduğu zamanın bilhassa hangi yılda olduğunun, mevsimsel özelliklerin hatırlanamaması, bulunduğu eve yabancılaşması, evde odaların, tuvaletin yerini bulamaması biçiminde yer-kişi -zaman dezoryantasyonu. Konuşma-dil-algı bozukluklarının gelişmesi. Bir sorun çözmedeki yargılama yeteneğinin yitirilmesi. Hesaplama yanlışlarının olması ya da yapılamaması. Zaman içerisinde kişinin öz bakımındaki yetersizliklerin eklenmesi. Agresif, depresif ya da gün içindeki olaylara donuk söz.”

Alzheimer hastalığının yüzde 60-80 oranında en sık neden olmakla birlikte; demansa yol açabildiğine dikkat çeken Kadırhan, demansın öteki nedenleri ortasında B12 vitamin eksikliği, şiddetli baş travması, beyin-omurilik sıvısının baş içinde artması, beyin dokusunun çeşitli iltihabi hastalıkların da ortasında yer aldığını söz etti.

En önemli öge: yaş

Kadırhan, açıklamasında alzheimer hastalığına ilişkin ayrıntılar aktararak, ’’Alzheimer, olağan yaşlanmanın doğal sonucu değildir. Alzheimer hastalığı, ilerleyici-süregiden, bilhassa bellek, dikkat, düşünme, yer-kişi-zaman oryantasyonun, dil-davranış işlevlerinin görevli olduğu beyin bölgelerinde başlayan nörodejeneratif bir tablodur. Ortalama başlangıç yaşı 80 yaş civarındadır. Toplumda 65 yaş üzerinde hastalık saptama oranı yüzde 10-30 aralığında değişmektedir. Bu oran, 85 yaş üzerinde yüzde 45 olarak belirtilmektedir. Yüzde 95 oranında 65 yaş üstü geç başlangıçlı Alzheimer hastalığı tanısı konulurken, yüzde 5 hastada 65 yaş öncesi erken başlangıçlı alzheimer hastalığı tanısı konulmaktadır. Genetik faktörler yüzde 1-2 oranında tesir etmektedir. Yaş, en önemli ve değiştirilmesi mümkün olmayan risk faktörüdür. Potansiyel değiştirilmesi mümkün olan risk faktörleri; şeker hastalığı, hipertansiyon, obezite, fizikî inaktivite, depresyon, sigara kullanımı, düşük eğitim seviyesi olarak sayılabilir’’ tabirlerini kullandı.

Alzheımer riskini azaltan önlemler

Dr. Özge Altıntaş Kadırhan, Alzheimer hastalığına karşı değiştirilmesi mümkün olan risk faktörlerine dair birtakım önerileri paylaştı:

’’Sağlıklı beslenme ve diyet, hobi kümelerine katılma, yeni yerler gezip görme ile toplumsal çevreyle ilişki içine olma, olumlu olma, hem tempolu yürüme, koşma, meditasyon-yoga biçiminde fizikî idman hem de kitap okuma, resim çizme-boyama, örgü örme, müzik dinleme-müzik aleti kullanmak ya da öğrenmeye başlama, yeni dil öğrenme, kelime- rakam-şekil bulma biçiminde olan bulmacalar çözme aktiviteleri ile mental antrenmana önem verilmesi ile risk faktörleri önlenmesi sağlanabilir.’’

Antioksidan etkili besinlerin tüketimi önemli

Kadırhan sözlerine şöyle devam etti; “Klinisyen hasta ve hasta bakımını üstlenen kişi ortasında oluşturulacak ahenk ile alzheimer hastalığı başarılı faal tedavisi mümkün olabilmektedir. Bu şekilde hastalarda sağ kalım müddeti uzamakta, bilişsel işlevlerdeki yıkım süreci suratı yavaşlatılmakta, fonksiyonel-günlük işlevlerdeki hastanın bağımlılık müddeti daha geç evrelere taşınmakta, hastalık sürecinde ortaya çıkan nöropsikiyatrik davranışsal problemler en aza indirgenmekte ve hasta ile hasta bakımını üstlenen kişinin ömür kalitesi arttırılmaktadır.’’

Kadırhan; alzheimer hastalığında günümüzde hastalık ilerleme suratını azaltan ve hastada ortaya çıkan depresyon, ajitasyon, görsel-duysal halüsinasyonların eşlik ettiği psikoz tablosu, uyku bozuklukları formunda olan nöropsikiyatrik tablolara yönelik farmakolojik tedavi seçenekler mevcut olduğunu söz ederek; ‘‘Yeni yapılan çalışmalarda ispat ve öneri seviyesi yeteri kadar iyi olmasa da bu süreçte beyin dokusundaki harabiyeti azaltığı önesürülen ‘antioksidan etkili’ E vitamini, omega-3 yaş asitleri, C vitamini, CoEnzimQ10, curcumin (zerdeçal) içeren vitamin dayanakları ya da bu unsurları içeren ceviz, badem, avokado, turunçgiller, yeşil yapraklı sebzeler, somon, sardalya, ton balığı (balıklar fırında ya da ızgara pişirilmiş özellikle) üzere besinler tüketilmesinin artırılması önerilir” diye konuştu.

Bunun yanında hastaya bakım veren kişinin eğitimi, hastave hastaya bakım veren kişi ortasındaki sosyal-davranışsal ahenge katkı sağladığının altını çizen Dr. Kadırhan, “İleri dönemde bilhassa; toplumsal izolasyona neden olabilecek görme-duyma kusurları, yatağa bağımlılık sürecinde meydana gelebilecek idrar yolu enfeksiyonu, akciğer enfeksiyonu, yatak bası yarası, hastanın beslenme hidrasyon problemlerine hastaya bakım veren kişiler dikkat etmesi gerektiğini ve nöroloji doktoru ile ilgili branş tabipleri tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir” dedi.