– İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) 1968 yılından bu yana aralıksız gerçekleştirdiği ve bölüm için en kıymetli verileri oluşturan “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” araştırmasının 2019 yılı sonuçları açıklandı. Odakule Fazıl Zobu Meclis Salonunda düzenlenen basın içtimasında İSO Yönetim Şurası Başkanı Erdal Bahçıvan tarafından açıklanan “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” araştırmasına nazaran, 2019 yılında endüstrinin tepesinde 87 milyar 949 milyon lira üretimden satışları ile yeniden TÜPRAŞ konum aldı.
Listede Ford Otomotiv 37 milyar 71 milyon lira üretimden satışlarıyla ikinciliğini, Toyota Otomotiv de 25 milyar 851 milyon lira üretimden satışlarıyla üçüncülüğünü korudu. Sıralamada Oyak Renault da 24 milyar 635 milyon lira üretimden satışlarıyla dördüncü oldu. Böylelikle ilk dört şirket, 2019 yılında bir önceki yılın sıralamasına nazaran değişmedi.
İSO 500 araştırmasına bu yıl ilk kere katılan Star Rafineri de 20 milyar 831 milyon liralık üretimden satışları ile listeye beşinci sıradan girdi. Endüstrinin check-up’ı olarak nitelenen, sanayi dalı başta olmak üzere Türkiye ekonomisinin büyümesinden ihracatına, finansmandan yatırım iklimine kadar birçok sahada detaylı bilgiler içeren ve araştırmaya nazaran, Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2018 yılında 878 milyar lira olan üretimden satışlarını 2019 yılında yüzde 16,4 nispetinde artırarak 1 trilyon liranın üzerine çıkardı.
2019 yılındaki artış, 2017’deki %33,2 ve 2018’deki %34,5’lik orantılar ile kıyaslandığında, son üç yılın en düşük artışı olarak dikkat çekti, büyüme performansı yavaşladı. İSO 500’ün ihracatı da yüzde 2,4 artışla 73,5 milyar dolar oldu. Listede 30 yıl önce ihracat yapan firma sayısı 409 iken, son yıllarda bu rakam 450’ler bandını aştı ve 2019 yılında 463’e çıktı. İSO 500’ün Türkiye sanayi ihracatı içindeki hissesi %42 oldu.
İSO 500’teki kuruluşların ihracatı %2,4 artarken, katma kıymetteki yüksek teknoloji yoğunluklu üleşi %6,9’a yükseldi. İstihdam %1, Ar-Ge harcamaları da %150’nin üzerinde arttı. Ama finansman masrafları karlılıkta belirleyici olmayı sürdürürken, kaynak yapısındaki bozulma da devam etti ve yekun borçların üleşi 1,4 puan yükseldi.
İSO 500’ün yıllara nazaran üretimden satışlar performansına baktığımızda, 2012-2016 döneminde görülen zayıf büyümenin, 2017 ve 2018 yıllarında alanını %19 ve %11,8 ile güçlü gerçek büyümelere bıraktığı görülmektedir. 2019 yılında da gerçek büyüme eğiliminin sürdüğü görülmektedir.
İSO Yönetim Heyeti Başkanı Erdal Bahçıvan, 2019 yılında görülen yavaşlamada birçok ögenin etkili olduğunu belirterek şu sözlere nokta verdi: “İlk olarak ekonomide uygulanan dengeleme siyasetleri sonucu, iç talep ve dolayısıyla iç satışlar yavaşlamıştır. Başka yandan enflasyondaki gerileme, nominal olarak hesaplanan satış büyüklüğünü sınırlamıştır. Ayrıyeten başta Euro Yeri olmak üzere dünya ticaretindeki daralmanın tesiriyle yaşanan ihracattaki durağanlık da satışlardaki artışın yavaşlamasında etkili olmuştur. Son olarak emtia fiyatlarındaki düşüş eğilimini de bu nedenler arasında gösterebiliriz.”
