Türkiye’de, Çin’in geliştirdiği Covid-19 aşısının Faz-3 çalışmaları başladı. Prof. Dr. Murat Akova, “Bu çalışmada son olarak Türkiye’de 13 bin kişiyi hedefliyoruz” dedi.
Çin’de geliştirilen Covid-19 aşısının Faz-3 çalışmaları yapılan anlaşmalar yeterince Türkiye’de de başladı. Birinci aşılamanın yapıldığı Hacettepe Üniversitesinde bir basın toplantısı düzenlendi. Aşı çalışmalarının ülkelerinde başlamasından duyduğu memnuniyeti dile getiren Hacettepe Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Cahit Güran, “Türkiye ve dünya için fevkalâde durumlar yaşıyoruz. Tahminen içinde yaşadığımız durumlarda bunu iyi hissedemiyoruz. Lakin zaman içerisinde bugünlerin önemi daha iyi anlaşılacaktır. Bir tarihe şahitlik ediyoruz. Bu süreçte üniversitemiz olarak verdiğimiz katkıdan dolayı da memnunluk duyuyoruz. Bu bir taraftan büyük bir sorumluluk, bir taraftan da bir gurur. Üniversitemizin akademik ve idari işçisi olarak bunu belirtmek isterim” sözlerini kullandı.
“Bizim de çalıştığımız yerli ilaçlar var ve çok da umutluyuz”
Bu aşı çalışmasının önemli bir adım olduğunu ancak hala en önemli önlemin maske, ara ve hijyen olduğunu belirten Bilim Şurası Üyesi Prof. Dr. Serhat Ünal ise, “Önemli olan yeni hadise sayısının azaltılması, bunun için de yapılacaklar muhakkak; maske, uzaklık ve el hijyeni. Ama yalnız Türkiye değil, bütün dünyada da başarılı olduğu söylenemez. Bize misal Avrupa ülkelerindeki sayıları da görüyorsunuz. O zaman ya kesin tedavi olacak bir ilaç geliştirilmeli ki, bununla ilgili çalışmalar doğal Türkiye’de de var. Bizim de çalıştığımız yerli ilaçlar var ve çok da umutluyuz bunlar hakkında. Ya virüs bir mutasyona uğrayacak, şu an için onula ilgili bir ipucu yok. Ya da aktif bir aşı geliştirilecek. Aşı deyince enfeksiyon hastalıkların engellenmesinde yüz yılı aşkın zamandır kullanılan çok önemli bir önleyici yöntemdir. İnsanlık tarihine pak suyun bulunması, bulaşıcı hastalıklar ve mikropların tespit edilebilmesi üzere çok önemli 5-6 olay ortasında sayılmaktadır” açıklamasında bulundu.
Ayrıyeten aşının etkilerinin bölgesel farklılıklar gösterip göstermediğinin tespiti için birçok ülkede birebir anda denenmeye başlandığını belirten Ünal, Faz-3 çalışmalarının alt yapısı olan ülkelerde gerçekleştirilebildiğini ve Türkiye’nin bu alt yapıya yıllardır sahip olduğunu söyledi. Türkiye’de bu çalışmaları yapma kapasitesi olan 25 merkez olduğunu dile getiren Ünal, ülke çapında 13 bin şahsa yönelik Faz-3 çalışması gerçekleştirileceğini açıkladı.
“Faz-3 çalışması yapılan aşı inaktive bir virüs aşısı”
Faz-3 çalışmasının ruhsatlama öncesi son evre olduğunu belirten Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Akova, “Faz-3 çalışması ruhsatlama öncesi yani toplumda yaygın bir şekilde kullanılması öncesi son evre. Şayet elinizdeki eser bu etapta başarılı olduğunu gösterirse bundan sonra evreli olarak ruhsatlanır ve toplum tarafından kullanılmaya başlanır. Bizim şu anda yaptığımız çalışma bu. Kullandığımız inaktive bir virüs aşısı. İnaktive terimi öldürülmüş, canlılığını yitirmiş virüs manasına geliyor. Yani bütün bir virüs öldürülüyor inaktive ediliyor, ondan sonra aşı olarak kullanılıyor. Tarihte baktığınız zaman bunun birçok örneği var. İşte çocuk felci aşısından tutun da pek çok aşı çeşidine kadar bugüne kadar kullanılagelmiş, dolayısıyla çok alışık olduğumuz aşılar. Bağışıklık sistemini ilk uyardığını bildiğimiz bir sistem” halinde konuştu.
“Türkiye’de 13 bin kişiyi hedefliyoruz”
Faz-3 çalışması kapsamında Türkiye’de 13 bin kişiyi hedeflediklerini belirten Prof. Dr. Murat Akova, “Türkiye’de 25 merkezde gerçekleştireceğiz ve ilkini Hacettepe’de yaptık. Çalışmayı şu şekilde planladık. Bu çalışmada en son olarak Türkiye’de 13 bin kişiyi hedefliyoruz. Bu 13 bin kişinin ilk evrede bin 200 şahsı hastalık açısından daha çok ön planda ve en yüksek risk kümesini teşkil eden sağlık çalışanı olacak. Zira sağlık çalışanı bildiğiniz üzere hasatlığa yakalanma riski açısından en yüksek risk altında olan küme. Bu bin 200 kişilik kümede kümesi ikiye böleceğiz ve bu küme tamamı ile kör ya da maskelenmiş şekilde olacak. Ne aşıyı uygulayan bizler ne de aşının uygulandığı gönüllüler bunu bilmeyecekler. Yani kümenin yarısına aşı, yarısına boş aşı yani plasebo vereceğiz. Zira gerçek manada bir molekülün etkili olup olmadığını gösterebilmenin yolu bu. Şu anda Covid-19’a karşı etkili olduğu bilinen bir aşı yok. O yüzden boş bir aşı ile karşılaştırıyoruz. Şayet bizim hakikaten aşı yaptığımız kümede hastalığa karşı müdafaa gösterecek olur isek o zaman bu aşının da etkili olduğunu göstermiş olacağız” sözlerini kullandı.
“Bizim denetim süremiz 210 gün, yani 7 ay”
Aşılamanın gönüllülük asıllı gerçekleştiğini ve öncesinde bilgilendirilmiş onam denen bir metni gönüllüye okutarak imzalattıklarını belirten Prof. Dr. Akova, “Aşı alan gönüllüleri izlemeye devam edeceğiz. Aşı yapılan gönüllülerde aşikâr sayıda hastalık ortaya çıkacak olursa ki biz bu hastalığı 20 ila 40 ortasında diye düşünüyoruz. O zaman yeniden bizim bir denetleme konseyimiz var. Bizden başka çalışan, onlar bu hastalık çıkan kümede kime gerçek kime boş aşı yapılmış ona bakacaklar. Şayet aşı yapılan kümede hastalık daha az yahut hiç görülmemiş ise o zaman aşının etkili olduğunu bir orta karar olarak oluşturacağız. Aşılama yapılan gönüllüleri periyodik olarak denetim edeceğiz. Bizim denetim süremiz 210 gün, yani 7 aylık bir müddette denetim edilecek. Hepsinin kanlarında antikor dediğimiz aşının ürettiği anti husus var mı onlara bakacağız. İkinci bir immün sisteminin ve en önemlisi bir yan tesirin çıkıp çıkmadığına bakacağız. O yüzden gönüllülerin hepsinin elinde bir kart var ve günlük olarak verilerini buraya işleyecekler. Bir rahatsızlık hissettikleri vakit de bizi arayacaklar” biçiminde konuştu.
Toplantıda gönüllüler için aranan kriterlerin 18-60 yaş ortasında daha önce Covid-19 geçirmemiş olmak, hamilelik yahut hamilelik planlaması olmaması, daha önceden bir aşıya alerjisi olmaması olduğu bildirildi. Ayrıyeten aşılanan kişilerde öngörülen yan etkilerin hafif kırgınlık, ateş, aşı yapılan yerde ağrı olduğu açıklandı. Önemli bir yan tesirin şu an için söz konusu olmadığı söz edildi.
