TBMM Genel Kurulu’nda Önemli Gelişmeler
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), emeklilere bayram ikramiyesinin 4 bin liraya yükseltilmesini de içeren kanun teklifinin 27 Mart’ta yasalaşmasının ardından, bu hafta sona erecek olan tatil dönemine girdi. Genel Kurul, 8 Nisan Salı günü çalışmalarına yeniden başlayacak. Bu toplantılarda, iklim değişikliğiyle mücadele amacıyla hazırlanan İklim Kanunu Teklifi’nin Genel Kurul gündemine alınması bekleniyor.
İklim Kanunu Teklifi Üzerine
Teklif, iklim değişikliği ile mücadelede temel olan sera gazı emisyonlarının azaltılması ve iklim değişikliğine uyum faaliyetlerinin yanı sıra, bunların planlama ve uygulama araçlarını, gelirlerini, izin ve denetim ile ilgili yasal ve kurumsal çerçeveyi içermektedir. Teklifte “İklim Adaleti”, “İklim Finansmanı”, “Net Sıfır Emisyon”, “Adil Geçiş”, “Birincil Piyasa”, “Karbon Kredisi” gibi 39 terim tanımlanarak, iklim hukuku ile ilgili önemli kavramlar açıklığa kavuşturulmuştur.
Kamu kurumları ve gerçek veya tüzel kişiler, kamu yararını gözeterek alınacak tedbirlere zamanında uymakla yükümlü olacaklardır. Sera gazı emisyonlarının azaltımı ve iklim değişikliğine uyum faaliyetlerine ilişkin ilerlemeler, yıllık bazda İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından izlenecektir.
İklim Değişikliği Başkanlığı, gerekli gördüğü tedbirlerin alınması amacıyla kurumlar arası koordinasyonu sağlamak, faaliyetleri ve standartları belirlemek, gelişmeleri izlemek gibi yetkilere sahip olacaktır. Ayrıca, sera gazı emisyonlarını azaltıcı ve iklim değişikliğine uyum faaliyetleri, Ulusal Katkı Beyanı ve net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda gerçekleştirilecektir.
Yerel Eylem Planları ve Koordinasyon
Yerel iklim değişikliği eylem planları, her ilin bütüncül bir perspektifle hazırlanacak ve vali koordinasyonunda, büyükşehirlerde büyükşehir belediyesi ve diğer illerde il belediyesi ile il özel idaresi tarafından oluşturulacaktır. Bu süreçte, ilgili kurum ve kuruluşlar kendilerinden talep edilen belge, bilgi ve veriyi ilgili mevzuat çerçevesinde paylaşacaklardır.
Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması
Türkiye Gümrük Bölgesi’nde ithal edilen malların gömülü sera gazı emisyonlarını ele almak amacıyla Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) kurulması planlanmaktadır. SKDM’ye ilişkin raporlama ve usul esasları, ilgili bakanlıklarla koordineli bir şekilde Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenecektir.
İdari Yaptırımlar ve Cezalar
Kanun teklifinde, düzenleme kapsamında çeşitli idari yaptırımlar da belirlenmiştir. Örneğin, sera gazı emisyonlarının takibine ilişkin yasaklara veya sınırlamalara aykırı olanlara 500 bin lira ile 5 milyon lira arasında idari para cezası verilecektir. Ozon tabakasını incelten maddelerle ilgili olarak da çeşitli yaptırımlar öngörülmektedir.
Eleştiriler ve Beklentiler
İklim Kanunu Teklifi, birçok eleştiriye maruz kalmaktadır. Bazı muhalefet partisi temsilcileri, teklifin doğayı koruma amacı taşımadığını, aksine şirketlerin çıkarlarını ön plana çıkardığını belirtmişlerdir. CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, bu durumu şu şekilde ifade etmiştir:
- Fosil yakıtların kullanımının nasıl terk edileceğine dair net hükümler bulunmamaktadır.
- Ormanların kesilmesini yasaklayan düzenlemeler yer almamaktadır.
- Suyun verimli kullanımı için bütçe ayrılmamaktadır.
Bu bağlamda, doğayı ve toplumu önceleyen bir İklim Kanunu hazırlanması gerektiği vurgulanmaktadır.
Komisyon Çalışmaları
TBMM’de bu hafta, Kartalkaya’da meydana gelen yangınla ilgili Araştırma Komisyonu, 8 Nisan Salı günü İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa ile Sakarya Üniversitesi Yangın Uygulama ve Araştırma Merkezi akademisyenlerini dinleyecektir. Komisyonun 9 Nisan Çarşamba günü gerçekleştirilecek toplantısında ise yangınla ilgili bilirkişilerden bilgi alınacaktır.
Ayrıca, Yapay Zeka Araştırma Komisyonu’nun 8 Nisan Salı günkü toplantısında, Adalet Bakanlığı yetkilileri ile uzman akademisyenler sunum yapacaklardır. Siyasi partilerin grup toplantılarının salı ve çarşamba günlerinde yapılması planlanmaktadır.
