Koronavirüs salgınındaki korunma önlemleri nedeniyle hastaneye gidemeyen alzheimer hastaları kuvvetli bir süreçten geçiyor. Salgının olumsuz etkilerine karşı yaşayacakları kayıpların azaltılması için tedavilerin kesintiye uğramaması önemli. Hastalara bu güçlü süreçte çevrimiçi yöntemlerle uygulanan antrenman, dil ve konuşma terapileri ile takviye olunuyor.
Pandemi sürecinde alzheimer hastalarına hizmet veren merkezlerin salgın nedeniyle hizmetlerine orta vermesi ve hastanelere başvurma konusundaki çekinceler hastaların genel sıhhatiyle ilgili kaygılara neden oldu. 21 Eylül Dünya Alzheimer Günü dolayısıyla çağın hastalığına bir sefer daha dikkat çeken Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Nöroloji Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Nilgün Çınar, salgına karşı alınan önlemlerin Alzheimer hastalarında davranışsal sorunları artırabileceği, dikkat ve hafıza üzere becerilerinin beklenenden daha erken kaybına neden olabileceğini dikkat çekti.
Toplumsallaşmanın azalmasının yaşlı bireylerde depresyon ve telaş riskini artırdığını da vurgulayan Prof. Dr. Çınar, pandemi döneminde internetten online olarak hastalara bilişsel eğitim, fizikî idman, dil ve konuşma terapisi programlarının uygulanmasına önem verdiklerini söyledi.
Online alzheımer tedavisi
Prof. Dr. Çınar bilişsel işlevlerin korunması ve geliştirilmesinde bilgisayar temelli programlar kullandıklarını, bilişsel becerilere yönelik oyunlar içeren ve bu becerilerin takibini mümkün kılan internet üzerinden ulaşılabilen idman programlarıyla hastaları takip ettiklerini söyledi. Prof. Dr. Çınar, sözlerine şöyle devam etti:
“Bilgisayar temelli tedavi sisteminin bilişsel becerilere yönelik oyunların yanında bir başka bileşeni ise video temelli fizikî egzersizlerdir. Bu sayede sistem hem direkt olarak dikkat, hafıza, süreç ve sorun çözme hüneri gerektiren oyunlarla, hem de dolaylı olarak fizikî idmanların beyin sıhhati üzerine pozitif etkileri ile kullanıcıların bilişsel seviyelerinin korunmasını ve geliştirilmesini hedefliyoruz. Uygulamayla kullanıcıların bilişsel seviyelerini takip edebiliyoruz. Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde polikliniklerimizde yürütülen projelerde bilgisayar temelli bilişsel becerilere yönelik oyunlar ve fizikî antrenmanlar içeren programlar uygulanarak unutkanlık şikayeti olan lakin demans yahut gibisi rastgele bir teşhis konulmamış, hafif bilişsel hasarlı bireylere bilgisayar üzerinden bir rehabilitasyon sunulması da planlanıyor”.
“Fizyoterapistler antrenman yaptırıyor’’
Alzheimer hastalığından korunmada değiştirilebilir risk faktörlerine yönelik teşebbüslerin başında fizikî aktivitenin artırılması geliyor. Yüksek fizikî aktivite seviyesinin bilişsel seviyenin iyi olmasıyla ilişkili olduğunu belirten Prof. Dr. Çınar, Alzheimer hastalığında korunmada ön planda olan fizikî idman programlarının online olarak fizyoterapistler yardımıyla uygulandığını vurguladı. Fizikî antrenmanlar ile hafıza, dikkat üzere bilişsel işlevlerindeki gerilemenin ev ortamlarında yapılan uygulama ile önlenmeye çalışıldığını kaydeden Prof. Dr. Çınar, telefon ve video konferans aracılığıyla sistemli olarak hastaların evlerine konuk olduklarını söyledi. Iştirak ve memnuniyet oranı yüksek olan bu çalışma ile daha çok hastanın hayatına dokunulabileceği ve onlara gerekli sağlık hizmetlerinin ulaştırılabileceğine dikkat çekti.
“Hedef hayat kalitesini korumak’’
Online dil ve konuşma terapisi seanslarının da çok önemli olduğunu, dil ve konuşma terapisti tarafından yürütülen uygulama ile iletişimin güçlü yanlarını, iletişimi etkileyen zorlukları belirlemek, dilbilimsel ilerlemeyi sağlamak, alternatif-destekleyici iletişim becerileri öğretmeyi amaçladıklarını açıklayan Prof. Dr. Çınar, bu sayede hastaların hayat kalitesini olabildiğince uzun mühlet muhafazayı hedeflediklerini söyledi.
Prof. Dr. Çınar, sözlerini şöyle tamamladı: “Hasta yakınları ve hastalar ile yapılan ilk değerlendirmede hastanın yaşadığı dil ve iletişim meseleleri ve ailelerin terapiden beklentileri belirleniyor. Aileden alınan bilgiler ve hastanın iletişimsel özellikleri çerçevesinde bireye has online terapiler planlanıyor. Terapiler sayesinde günlük yaşama iştiraki artan hastaların ömür kalitesi olumlu şekilde etkileniyor. Daha önce hatırlayamadığı bir kelimeyi sohbet içinde kullanmak, hastalara ve hasta yakınlarına moral dayanağı sağlıyor ve hastalıkla savaşma gücü veriyor. Ayrıyeten, Alzheimer hastalarının yutmalarının değerlendirilmesi ve bakım verenlerin hastaların yaşayabileceği yutma sorunları konusunda farkındalıklarının arttırılması için bilgilendirme çalışmalarımız devam ediyor. Ailelerden aldığımız olumlu yorumlar çalışmalarımız için bizi motive etmeye devam ediyor”.
