Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, AB Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Borrell ile Ankara’da gerçekleşen görüşmenin akabinde ortak açıklama yapıyor.
İşte Bakan Çavuşoğlu’nun ortak basın toplantısındaki açıklamalarından satırbaşları:
Türkiye ve AB arasındaki ilişki, Türkiye ile AB üyeleri arasındaki ilişkiler daha çok önem kazanıyor. Sayın Borrell’in de eforlarını görüyoruz ve teşekkür ediyoruz. Elbette AB’den beklentilerimiz var. Sayın Cumhurbaşkanımızın, sayın Şansölye Merkel ile bu yönde gerçekleştirdiği telekonferanslar hakkında malümatımız var. Son aşama verimli geçtiğini söyleyebiliriz. AB’nin taahhüdü olan gümrük birliğinin güncellenmesi, vize serbestisi ortak beklentimiz ve hepimizin yararınadır.Almanya dönem başkanlığını üstlendiği diye tüm meseleler çözülecek değildir. Şu anda aramızda istek etmediğimiz meseleler var. Ve üstesinden birlikte gelmemiz gerekir. Siyasi saiklerle değil objektif kriterler çerçevesinde Türkiye’ye yaklaşmasını istek ediyoruz. İlişkilerimizi rehin alan Rum kısmı ve Yunanistan var. Bu AB ve Türkiye için haksızlık. Son zamanlarda da açık söyleyeyim Fransa var. Bu siyasi bahislerle teknik hususları ayırt etmemiz lazım.
Şark Akdeniz ve Kıbrıs konusunda bir tıkanma görüyoruz. Bunun da sebebi biz değiliz. Türkiye bir garantör ülke olarak Kıbrıs Türk halkının haklarını korumakla mükellef. Biz daima başından beri diyoruz ki Türkiye olarak ve Kıbrıs Türkleri olarak, KKTC olarak paylaşmaya varız, diyalog başlatmaya hazırız.
Kâfi ki burada hakkaniyet ölçüsünde paylaşmayı bilelim, öğrenelim. Sair da bir derdimiz yok. Bu bahislerde neler yapabileceğimizi sayın Borrell ile konuştuk. Baştan dürüst açık konuşalım ki, birbirimizi aldatmış olmayalım. Problemleri da o zaman daha yeterli çözebiliriz. Bizim aramızda bir göç mutabakatı var. 2016’dan bu yana hangi taraf yükümlülüğünü mahalline getirmiş ya da getirememiş… Objektif bakan herkes bunu çok rahatlıkla söyler. Bugün farklı dinamiklerle karşı karşıyayız. Yarın pandeminin tesiriyle çok farklı sınamalarla karşı zıdda kalacağız. Münhasıran kaçak göçmen bakımından.
Yüz milyonlarca insan açlık sebebiyle ülkelerini terk etmek zorunda kalacak. Bunu milletlerarası kuruluşlar da BM de söylüyor. Bundan hepimiz etkileneceğiz. Pandemi gelir makbul lakin sorun biraz daha devam edecek önümüzdeki süreçte. Ortak hareket etmemiz lazım. Her şeyi Türkiye’den beklemek ve AB’ye gelince yükümlülüğü mahalline getirmemek sorunu çözmez, daha da derinleşir. Dolayısıyla Türkiye’ye verilen taahhütlerin de konumuna gelmesi lazım. Gümrük birliği anlaşmasının modernizasyonu önemli. AB pek hoşlanmıyor ancak vize serbestisi AB’nin bir kelamıdır. Hoşunuza gitse de gitmese de bu lafınızı mekanına getirmek zorundasınız. 67’sini mekanına getirmişiz. Bunu yapmayan ülkelere esneklik gösteriliyor, Türkiye’ye gelince daha fazla koşul akıllıca değil.
AB’nin kelamını bölgesine getirmemiz gerekiyor. Biz olumlu adımlar görmek istiyoruz.
Türkiye epeydir tepelere davet edilmiyor.
Aldığı kararları da bilakis çevirmesi lazım AB’nin. Önümüzdeki günlerde encümen içtimasında, Türkiye’nin yeniden malum ülkeler yüzünden Fransa dahil, yeniden gündemde olacağını görüyoruz. Biz gereken uygun niyeti gösteriyoruz. Lakin AB Türkiye’ye yönelik kararlar alırsa, bunun karşılığını vermek zorunda kalacağız.
AB’den beklentimiz sorunun tarafı olmak noktasına tahlilin tarafı olmasıdır. Gerek Akdeniz, gerekse Kıbrıs hususlarında üyelik dayanışması anlayışı alanına dürüst bir ara bulucu olarak yaklaşırsa AB, sıkıntıların tahliline ek sağlayabilir. Bu beklentimizi de Borrell’e samimi bir şekilde söyledik.
Memleketler arası hususlarda geldiğimiz zaman bugün Libya konusunda birtakım AB üyesi ülkeler, Hafter’i tutuyor. legal olmayan darbeci bir kişinin; Fransa çok açık net. Silah yardımı yapıyor, desteği veriyor. Artık meydanda kaybedince agresifleşerek bunun acısını da Türkiye’den çıkartmaya çalışıyor. En son Şark Akdeniz’de taciz argümanında bulundu. Bunun akıllıca olmadığını biz ispatladık. NATO ve AB bunu söyleyemez fakat biz çok açık söylüyoruz. Fransa burada dürüst davranmadı. Fransa’nın açık ve net şekilde Türkiye’den özür dilemesi gerekiyor. AB ve NATO’dan da özür dilemesi lazım onları da yanılttığı için.
AB’nin bir inançlı ülkeler listesi var.
AB, objektif kriterler çerçevesinde bir karar alsaydı buna büyük bir hürmet duyardık. Lakin AB, bu kriterlere hiç uymayan kimi üye ülkelerin bastırmasıyla Afrika ve ötesinde birtakım hiç şeffaf bilgiler gelmeyen ve korona bakımından durumu çok vahim ülkeleri inançlı listeye alıp Türkiye’yi almadıkları zaman adil davranmadıklarını söylemek bizim hakkımız. Almanya’da buranın öncülüğünde en azından aşamalı bir adım atacağınızı düşünüyoruz. Bu bahiste da AB’nin hakkaniyetli düşünmesini istiyoruz. Sonuç olarak biz bütün bu bahisleri samimi bir şekilde görüştük. Eforlarını takdirle karşılıyoruz. Bu nedenle Kıbrıs’a gitti, Yunanistan’a gitti, bize geldi. Türkiye olarak yapıcı yaklaşıma devam edeceğiz. Çalışmalarını kolaylaştırmak için de gerekli desteği vereceğiz.
İşte ortak basın içtimasında Joseph Borrell’in açıklamalarından satır başları;
Sıcak karşılama için teşekkür ederiz. Son dört ay içerisinde Türkiye’ye 2. kez geliyorum. Korona sebebiyle daha sık gelemedim. Umuyorum ki gelecekte bu pandemi bu kısıtlara sebep olmadığında bu konuşmaları daha çok yapacağız. Çözecek çok problemimiz var.
Bu karşılamanız için ve birçok hayati öneme sahip mevzuyu ele almamıza fırsat verdiğiniz için teşekkür ederiz. Şark Akdeniz’deki durum, Libya ve Suriye ve genel mealde AB-Türkiye ilişkilerinin durumu. En yeterli döneminden geçiyor bu ilişkiler diyemeyiz. Birlikte çalışmamız gerek.
Bugün burada Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’nin görüşlerini almak için bulunuyorum. Gelecek hafta önemli bir toplantımız olacak. İki önemli içtimadan önce bir araya gelmemiz önemli diye düşündüm. Hem her iki tarafın da konumunu daha düzgün öğrenebilmek ve yapılabilecekleri görebilmek için.
Türkiye AB için yakın bir komşu değil, kimi üye ülkelere; Yunanistan’a Portekiz’den daha yakın bir komşu. Kilit bir ortak Türkiye ve aday bir ülke. Sık sık çok kapsamlı bir şekilde Türkiye’yi tartışıyoruz. Bu da bu ilişkiye ne kadar önem verdiğimizin bir göstergesi.
Sayın Bakan ile çok açık yapıcı bir şekilde konuşabildik. Şu an mevcut durum ülkü olmaktan çok uzak. Önemli meseleler var ki bunları çabucak ele almamız gerekiyor.
Zira bu durumdan çıkmanın karşılıklı yararı olduğuna inanıyoruz. Avrupa için Şark Akdeniz kilit bir ortam.
Ve ileriye yönelik hareket edebilmek için, inanç oluşturabilmek için, âlâ komşuluk ilişkileri ve güvenlik açısından da sahiden çok önemli.
Tek taraflı yaklaşımla yapılamaz, işbirliği ve diyalog gerekir. Daha fazla işbirliğine gereksinimimiz var. Milli Savunma Bakanı ile de görüşeceğiz. Türkiye ve Libya’daki ihtilaf konusunu da ele aldık. Berlin Konferansına katılan tüm iştirakçilerin durumunu ele aldık.
Şunu söylemek isterim. Türkiye’nin seyahat kısıtlamaları konusundaki telaşlarını anlıyorum. Türkiye’nin bu listede olmadığını söylediniz ancak bilhassa gerekli olmayan seyahatlere yönelik bir ekip kısıtlarımız var. Encümenin bu bahislerle ilgili bilgileri bu kararları objektif kriterlere dayanarak alıyor. Tabi ki bu mekanik bir süreç değil. Niteliksel değerlendirmenin de yapılması gerekiyor. Hiçbir şey sonuncu değil. Her iki haftada bir bakılıyor, değişen sağlık durumu ele alınıyor. Büsbütün bir seyahat yasağı yok.
SORU: Birinci sorum Çavuşoğlu’na olacak. Türkiye ve AB arasında görüş farklılığı olduğunu biliyoruz. Şark Akdeniz, Kıbrıs ve sondaj çalışmalarıyla ilgili olarak. Bugün bu farklılıkların üstesinden gelmek için bir ilerleme kaydettiniz mi? 2. sorum da Borell’e olacak. Türkiye, mutabakatın mahalline getirilmediğinden şikayet ediyor. Itimadın tesis edilmesi için 3,6 milyon Suriyeli mülteci için finansman sağlanması ve vize serbestisi üzere adımları atacak mı?
Çavuşoğlu: Bugün bu hususları gündeme getirdik, konuştuk. Sorunun kaynağı nedir, bu noktaya nasıl geldik bir hatırlatmada bulundum. Bu sorunun temel kaynağı, bugüne kadar Rum kısmının, KKTC’nin ve Kıbrıs Türklerinin ihtarlarına uymadan ve Kıbrıs Türk halkının haklarını yok sayarak başlattığı tek taraflı sismik araştırma ve sondaj çalışmalarıdır. Bu bahiste da AB’yi geçmişte çok uyardık. Bu olmadığı için biz de sondaj gemilerimizi nahiyeye gönderdik. Bu mevzunun iki ögesi var. TPAO’nun burada sondaj faaliyetleri var. Buradaki faaliyetlerimizi KKTC’nin talebi üzerine yaptık. Burada bir esneklik gösterebilmemiz için KKTC ve Kıbrıslı Türklerin haklarının garanti altına alınması lazım. Gelir paylaşımının tesis edilmesi gerekiyor. İlla iki tarafta direkt anlaşma kelam konusu değil. AB mekanizması olabilir.Bu talep haklı bir talep. Evet konumuna getirmek niçin bu kadar güçlükle? Tek sorun var, Güney Kıbrıs kendilerini adanın sahibi olarak görüyor. Bugüne kadar sorun çözülmedi. O yüzden diyorum AB tahlilin tarafı olsun. Biz işbirliğine, diyaloğa hazırız. Geçmişte Ege’de Yunanistan ile müzakere ederek kararları almıştık. Şark Akdeniz hepimizin ortak denizi ise hepimizin nimetleri paylaşmamız lazım.
