Doç. Dr. Serdar Epözdemir “Sigara mümkünse ameliyattan bir ay önce kesilmelidir. Yalnızca kalp değil beyin, böbrek üzere bedenin büyük organların damarları sigaranın bu etkilerinde oldukça ziyan görmektedir. Yürüme esnasında topallama, bacak ağrısı, ayak tırnak şekil bozuklukları parmak yaraları uyarıcı bulgulardır. Sigara içenlerde anestezik ilaçlar astım atağını tetikleyebilir. Anestezi başlarken ve uyanma sürecinde hava yolu spazmı sigara içenlerde çok daha fazladır” dedi.
Pendik Medipol Üniversitesi Hastanesi Anestezi ve Reanimasyon Bölümünden Doç. Dr. Serdar Epözdemir, ameliyat öncesi hastaların dikkat etmesi gereken konulara değinerek önemli açıklamalarda bulundu. Doç. Dr. Epözdemir, ameliyat öncesi hastaya muhakkak testlerin uygulandığına işaret ederek, “Hastanın primer ameliyat olacağı hastalığı dışında yandaş hastalığı yoksa değerlendirmede öncelikle istenen teşhis testleri farklıdır. Mesela çocuklarda tam kan sayımı (Hemogram), aPTT, Protrombin Zamanı (Kan pıhtılaşma testleri) ve kan kümesine bakılır. 40 yaş altı erişkin hastalarda ise tam kan sayımı, aPTT, Protrombin Zamanı, kan kümesi, Hepatit ve HIV markerleri (HbsAg, AntiHCV, HIV 1+2) incelenir. 40 yaş üstü erişkin hastalarda da yeniden tam kan sayımı, aPTT, Protrombin Zamanı, kan kümesi, Hepatit ve HIV markerleri (HbsAg, AntiHCV, HIV 1+2), akciğer filmi, elektrokardiyografi, biyokimyasal, karaciğer ve böbrek işlev testleri yapılır” dedi.
’’Ameliyat öncesi riski artıran faktörler düzeltilmeli’’
Anestezi hekiminin uygun görürse yandaş hastalık ile ilgili öteki tetkikler de isteyebileceğini tabir eden Doç. Dr. Epözdemir, ’’Ameliyat öncesi çekilen akciğer filmi ve elektrokardiyogram ile akciğer ve kalp hakkında kabaca bir fikir edinilir. Lakin hastada kronik bronşit, astım üzere bir akciğer hastalığı varsa teneffüs işlev testi üzere bir ek test ya da kalp ile ilgili bir bozukluk varsa ekokardiyografi üzere kalbin işlevlerini daha net gösteren ek testler gerekebilir. Kan sayımında hastada kansızlık olduğu tespit edilirse ameliyat öncesi düzeltilir, ameliyat sırasında muhtemel bir kanama söz konusu ise hasta için kan hazırlanır. Hastanın ameliyat öncesi kan kümesinin da biliniyor olması lazımdır. Anestezi ilaçlarının bir kısmının karaciğer ve böbreğe yan etkileri olabilir. Bu nedenle öncesinde karaciğer ve böbrek işlev testleri ile bu organlar değerlendirilmeli, rastgele bir bozukluk durumunda bununla ilgili önlemler alınmalıdır. Yapılan görüşme, fizik muayene ve testlerle her hasta için ameliyat riski belirlenir. Ameliyat ve hastanın güvenliği için riski artıran faktörler düzeltilir. Kesinlikle ameliyat öncesi hazırlık yeniden hastanın değerlendirilmesi ile başlatılarak, testler ile anestezi uygulama riskinin belirlenmesi ve anestezi yönteminin seçimi ile sonuçlandırılmalıdır’’ formunda konuştu.
’’Uygun anestezi ilacı ve tekniği seçilmeli’’
Doç. Dr. Epözdemir, sözlerine şöyle devam etti: ’’Günümüzdeki geliştirilmiş anestezi ilaçları, anestezi teknikleri ve hastaların yaşamsal işlevlerini izlemeye yarayan aygıtlar ve ameliyat sonrası ağır bakım üniteleri sayesinde daha önceleri anestezi uygulanamayan hastaların artık itimatla her türlü ameliyatı olabilmeleri mümkündür. Kalp hastalığı, uzun müddetten beri devam etmekte olan böbrek hastalığı ve ağır akciğer hastalığı olan hastaların da ameliyat geçirip iyileşme talihi vardır. Daha da ötesi bu hastalar mevcut bu hastalıklara yönelik ameliyatlarını da artık rahatlıkla olabiliyorlar. Bu çeşit hastalığı olan hastasını muayene eden anestezi tabibi, yapacağı tetkiklerle hastalığın derecesini saptayıp, ameliyat öncesi yapılacak tedaviyle hastalığın belirtilerinin azaltılması için efor sarf eder, şayet gerek duyarsa ilgili bölümlerden görüş ister. Bütün bu gayretin maksadı hasta için en az tehlike oluşturacak uygun anestezi ilaç ve tekniğini seçmektir. Bütün bu çalışmalar sonucu uygun şartlarda her hastaya itimatla anestezi uygulanabilir’’.
’’Hastanın midesi boş olmalı’’
Anestezi uygulanacak hastaların midesinin boş olması gerektiğine değinen Doç. Dr. Epözdemir, ’’Hasta anestezi altındayken, dolu midede bulunan besinler ve asitli mide sıvısı yemek borusundan geri gelerek, nefes borusuna kaçabilir bu da istenmeyen bir durumdur ve hayati tehlikeye neden olabilir. Yetişkin hastalara ameliyat öncesi gece 24.00’ten itibaren katı besin almamalıdır, ameliyat öğlenden sonra ise sabah 06.00’da iki dilim ekmek yahut 4 adet bisküvi ile istenilen sıvı alabilirler. Ameliyattan 2 saat öncesine kadar berrak sıvı (su, şekerli su, çay, ıhlamur, berrak meyve suları) alabilirler (süt, gazlı içecekler, çorba hariç). İlaçlar ameliyattan 1 saat öncesine kadar bir yudum su ile içilebilir’’ diye konuştu.
’’Sigara kullanımı durumu kötüleştirebilir’’
Sigara kullanan hastaların ameliyat öncesi en az 2 gün boyunca sigara içmemesi gerektiğini belirten Doç. Dr. Epözdemir, ’’Sigara 4 binden fazla ziyanlı unsur içeren sıhhati son derece ziyanlı bir tütün eseridir. Bir hastanın kendine yapabileceği en büyük kötülük ameliyattan önce sigara kullanmasıdır. Sigara mümkünse ameliyattan bir ay önce kesilmelidir. Lakin bağımlılık derecesinde tüketiliyorsa iki gün önceden kesilmelidir. Sigara içinde tansiyon yükseltici ve kalp krizini tetikleyici hususlar bulunduğundan bu şikâyetler, hastada daha önceden var ise tablo daha da ağırlaşmaktadır. Yalnızca kalp değil beyin, böbrek üzere bedenin büyük organların damarları sigaranın bu etkilerinde oldukça ziyan görmektedir. Bacak damarlarında epey etkilenen damarlardandır. Yürüme esnasında topallama, bacak ağrısı, ayak tırnak şekil bozuklukları parmak yaraları uyarıcı bulgulardır. Sigara kanda oksijen taşınmasını, doku oksijen kullanımını ve doku oksijenasyonunu bozmaktadır. Buna bağlı olarak hem kalp krizi riskleri artmakta hem de yaraların iyileşmesi gecikmektedir. Sigara içenlerde anestezik ilaçlar astım atağını tetikleyebilir. Hastalar da astım şikayetleri varsa anestezi tabibi ameliyattan önce kesinlikle bilgilendirilmelidir. Anestezi başlarken ve uyanma sürecinde hava yolu spazmı sigara içenlerde çok daha fazladır. Yaşlı hastalar akciğer hastası olmasa dahi yaşlanmaya bağlı olarak akciğerlerde gaz değişimi bozulduğundan sigaranın olumsuz etkileri daha fazla görülür. Sigara içen hastalarda uyanma sırasında bulantı kusma riski yüksektir. Kusmuk akciğere kaçarsa aspirasyon pnömonisi dediğimiz bir zatürre cinsi gelişir. Bu tablo da yüzde 10-20 ölümle sonuçlanabilir. İleri dönem bronşit ve astım hastalarında uyanık ve bölgesel anestezi tercih edilir. Genel anestezi mecburiyeti varsa gaz anestezisi tercih edilmemelidir’’ açıklamasında bulundu.
’’Antidepresanlar 1 hafta önce bırakılmalı’’
Doç. Dr. Epözdemir, ağır sakinleştirici ilaçların ameliyattan 1 hafta önce kesilmesi gerektiğine dikkati çekerek şu değerlendirmede bulundu: ’’Hastada antidepresan kullanımı ve sakinleştirici ilaçların kullanımı tespit edilirse 1 hafta önceden ilaçlar kesilmelidir. Bu ilaç kümesi ile anestezi uyguladığımız anestezik ilaçlar ortasında geçimsizlik ve olumsuz etkileşim sonucu hastanın anesteziden derlenmesinde sıkıntılar görülebilmektedir. Anestezik ilaç dozları bu durum göz önüne alınarak uygulanmalıdır.Anesteziden tam derlenme süreci tamamlandıktan sonra hastalar yemek yiyebilirler. Derlenmenin tam olmadığı durumda hastaların yemek yemeye çalışması, boğulmaya ve akciğerlerine besin kaçırmaya sebep olarak önemli sonuçlar ortaya çıkarabilmektedir. Bu mühlet hastaya ve yapılan ameliyata bağlı olarak farklılık gösterebilir. Genellikle şayet batın bölgesini ilgilendirmeyen bir operasyon ise 4-6 saat sonra hastaların besin alımına müsaade verilmektedir. Lakin her şartta bulunduğunuz servisteki görevli sağlık profesyonelinden müsaade alınması gereklidir. Öncelikle anestezi uygulaması sonrası 2 saat su içilmemesini önermekteyiz zira bu bulantı ve kusma riskini arttırmaktadır. Damar yolundan sıvı ihtiyacı tamamlanıp bulantı, kusma ve ağrı ortadan kaldırılıp, bağırsak hareketleri başladıktan 2 saat sonra su içilmesine müsaade verilmelidir’’
