İklim değişikliğinin tesiriyle giderek artan sıcaklıklar, konutlarda ve iş alanlarında klima tasarrufunun artmasına neden olurken klimanın sıhhate tesiri ve sahih tasarrufuna yönelik soru işaretlerini de beraberinde getiriyor. Doç. Dr Emin Maden, pandeminin etkili olduğu bu dönemde alınması gereken önlemleri anlattı.
Klimalardan mikrop bulaşabiliyor
Doç. Dr Emin Maden Legionella’yı su ve toprakta yaşayan, durgun su ortamında çoğalarak havayolu vasıtasıyla kişilere bulaşabilen ve teneffüs yolu enfeksiyonuna neden olan bir bakteri olarak tanımlıyor. Münhasıran bakımı yapılmamış ve su sistemi temizlenmemiş klimaların işyerlerinde, motorlu vasıtalarda ve konutlarda Legionella bakterilerinin üremesi için ortam oluşturabileceğini belirten Maden ”Legionella klimalar dışında ariliği düzgün yapılmamış havuzlarda, kaplıcalarda ve fıskiyeli havuzlarda da yaşayabilir ve çoğalabilir. Legionella bakterisinin oluşturduğu hastalık lejyoner marazı olarak da adlandırılmaktadır” diyor.
Klimadan Lejyoner marazı kapılabiliyor
Legionella bakterisinin neden olduğu Lejyoner marazının bakteri taşıyan su damlacıklarının nefes yoluyla kişilerin teneffüs sistemine girmesi ve teneffüs yolunda çoğalması ile ortaya çıktığını belirten Doç. Dr Emin Maden ”Akciğerlere bulaşan bakteriler bilhassa bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde zatürreye neden olur. Mahsusen sigara kullanan, şeker marazı, böbrek marazı, koah marazı ve bağışıklık sistemi illetine sahip kişilerde lejyoner illeti riski daha yüksektir” diyor.
Doç. Dr Emin Maden, Lejyoner marazının belirtilerinin öksürük, yüksek ateş, halsizlik, eklemlerde ağrı, baş ağrısı, bulantı, nefes darlığı ve daha ağır vakalarda bilinç bulanıklığı ve uykuya meyil formunda ortaya çıkabileceğini hatırlattı.
Klimalı ortamlarda çalışan, klimalı otel odasında kalan, klimalı araç ile uzun seyahat hikayesi olan, yakın zamanda meskeninde su tesisatında değişiklik yahut tamirat yaptırmış ve belirtilen şikayetleri ortaya çıkan kişilerin sağlık kuruluşlarına başvurmasının önemli olduğunu söylüyor. Doç. Dr Emin Maden ayrıyeten erken teşhis ile lejyoner illetinin tedavisinin mümkün olduğunun ve büsbütün iyileşme sağlandığının altını çiziyor.
Doç. Dr Emin Maden, terliyken klima havasına maruz kalmamaya dikkat edin. Münhasıran sıcak havalarda klima ve vantilatör tasarruf sıklığı artmaktadır. Klimalı ortamda uzun vade kalan kişilerde soğuk ortamdan sıcak ortama geçiş yahut sıcak ortamdan soğuk ortama geçiş üzere nedenlerle vücutta ani ısı değişikliği yaşandığını ve sıcak soğuk istikrarının bozulmasıyla kişilerde birtakım şikayetlerin ortaya çıkabileceğini belirtti.
Doç. Dr Emin Maden ortaya çıkabilecek şikayetleri halsizlik, baş ve eklem ağrıları, ateş, bulantı olarak sıralıyor. Mahsusen terli şekilde klimalı ortama girmenin bu şikayetleri arttırdığının altını çizen Maden, ”Klima maruziyetine bağlı bu sorunlar klima çarpması olarak değerlendirilebilir. Klima çarpmasından korunmak için mümkün olduğunca terli bir şekilde klima havasına maruz kalmamak, araçlarda ve gayri klimalı ortamlarda klima havasının paneller vasıtasıyla direkt vücuda vurmaması klima çarpmasını önleyecektir. Klima çarpması durumunda bol likit tüketmek, ılık duş almak şikayetleri azaltacaktır. Şikayetlerin devam etmesi durumunda sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır” diyor.
Pandemi döneminde doğal havalandırma yöntemleri tercih edilmelidir
Doç. Dr Emin Maden Koronavirüs’ün, virüsü taşıyan kişinin konuşması, öksürmesi, hapşırması üzere fiilleri ile ağzından havaya yayılan virüslü damlacıkların sair bir birey tarafından solunması yahut bu damlacıkların düştüğü, yapıştığı yüzeylere temas edilen elin ağız ve burna teması yoluyla bulaştığını hatırlatarak virüs taşıyan damlacıkların boyutunun büyük olması nedeniyle münhasıran virüs kaynak vakanın 1-1.5 metre civarında yoğunluk oluşturduğunu ve yana düştüğünü söylüyor.
Bu nedenle toplumsal uzaklık kuralına uyan bireylerin virüs bulaşma riski düştüğünün altını çizen Maden ”Sıcak ve kuru havalarda havada asılı duran damlacıkların boyutunda buharlaşmaya bağlı küçülme olacağından virüs daha uzun vadede havada asılı kalabilir. Klima ve vantilatör üzere havanın dolaşımını artıran ve daha uzak sahalara yayılımını artıran faktörler virüsün toplumsal aralığın dışında da yoğunluk oluşturmasına neden olabilir. Covid-19’un klima ile yayıldığına dair bilimsel kanıt yoktur, lakin daha önce SARS ve MERS Coronavirüs enfeksiyon süreçlerinde klima ile virüsün yayılımının arttığını bildiren araştırmalar mevcuttur” diyor. Bu nedenle Doç. Dr Emin Maden Covid-19 pandemisinin yaşandığı bu süreçte mümkün olduğunca doğal havalandırma yöntemlerinin kullanılmasının, bilhassa örtük ve kalabalık ortamlarda maske tasarrufuna dikkat edilmesinin önemini vurguluyor.
