Pamukkale Üniversitesi (PAÜ) Jeoloji Ana Bilim Kısmı Başkanı Prof. Dr. Halil Kumsar, Denizli’de en son gerçekleşen büyük sarsıntının 1717 yılında meydana geldiğini belirterek, “Geçmiş dönemlerde 6’nın üzerinde 7’ye yakın sarsıntı üreten bu fay, ova içerisinde yerleşim yerlerinde Pamukkale’de ve yakın yerlerde önemli hasarlar oluşturacaktır. Beklenen büyük sarsıntı Pamukkale Travertenleri’ne ziyan verecek” dedi.
Denizli’de geçmiş dönemlerde birçok sefer büyük zelzelelerin meydana geldiğini belirten Prof. Dr. Halil Kumsar, kentte büyük bir zelzelenin yaşanacağını öngördüklerini söyledi. İhlas Haber Ajansı muhabirlerine açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Kumsar, Denizli’de oluşacak zelzelenin 6.8 yahut 7,0 büyüklüğünde öngördüklerini söyledi. Geçmiş dönemlerde bölgede birçok sefer büyük zelzelenin yaşandığını belirten Prof. Dr. Kumsar, “Yaşadığımız bölgedeki antik kentlere baktığımız zaman gerek Hierapolis Antik Kenti’nde gerek Loadikya Antik Kentleri’nde bu zelzelenin izlerini günümüzde görmek mümkün. Hierapolis Antik Kenti’ni gezen vatandaşlar buradaki Pamukkale fayının antik dönemlerde kırıldığını ve onun yüzeyde oluşan açıklık çatlaklıklarını görebilirler. Şu anda 34-35 derece sıcaklıkta çıkan termal suların çıkış yerleri de bu çatlaklardır. Dolayısıyla geçmiş dönemlerde büyük sarsıntılar ile sarsılan bölge, yeniden bundan sonraki dönemlerde de sarsıntılar yaşayacaktır” dedi.
“En son gerçekleşen büyük sarsıntı 1717 yılında olmuştur”
Denizli’de en son zelzelenin kayıtlarda olduğunu belirten Prof. Dr. Kumsar, “En son gerçekleşen büyük zelzele 1717 yılında olmuştur. Bu sarsıntının Osmanlıca bir belgesi vardır. Denizli Belediyesinin arşivinde de vardır bu belge. Osmanlıca belgesinde bir Kasım ayında Cuma günü öğle saatlerinde meydana gelen büyük sarsıntıdır. Öğle vaktinde meydana gelen zelzelede şöyle der; ‘Ancak tarlada bağ, bahçede çalışanlar sağ kalabildi. Öbürleri ya ağır yaralandı ya da hayatını kaybetti’ der. O zaman ki nüfus 12 bindir. Bu 12 bin bireyden yaklaşık 6 bin kişinin hayatını kaybettiği bu belgelerde vardır. Bu bizim ilimiz için çok ağır bir sayı ve bundan sonra meydana gelebilecek olan sarsıntılarda önemli can kayıpları yaşayabilme ihtimalimiz var” sözlerini kullandı.
“Alüvyal yer üzerinde olan çok sayıda bölge var”
Yapıların inşa edilmeden önce jeolojik yapı ve detaylı taban çalışmalarının yapılması gerektiğini belirten Prof. Dr. Kumsar, Marmara ve Düzce sarsıntılarında yanlış tabana yapılan binaların yıkıldığını söyledi. Denizli’de çok sayıda alüvyal taban üzerine kurulmuş yapı olduğunu dile getiren Prof. Dr. Kumsar, “Denizli’de alüvyal taban üzerinde olan çok sayıda bölge var. 2019 yılında Acıpayam sarsıntısını yaşadık. Acıpayam Ovası alüvyal taban üzerindedir. 5,6 büyüklüğündeki zelzelede oradaki yapılarımız da yıkıldı. Oradaki yapılarımızda zayıf yapılarımızda çok ağır hasar gördü. Bununla bir arada Sarayköy, Denizli için Adapazarı üzere bir tabana sahiptir. Sarayköy’deki sanayi tesislerinin çok sağlam inşa edilmesi lazım. Hatta endüstrinin oraya çok gitmemesi lazım. Zira çok yumuşak taban Büyük Menderes Nehri’nin alüvyalları ile dolu” diye konuştu.
“Denizli bizim beklediğimiz bu zelzelesi yaşayacaktır”
Büyük zelzelelerin 300 ve ya 400 yıl mühletle kendini tekrarladığını dile getiren Prof. Dr. Kumsar, “Uzun vadede baktığımız zaman Denizli, bizim beklediğimiz bu zelzelesi yaşayacaktır. En son 1717 yılında oldu. Bu çeşit zelzelelerin tekrarlama dönemi 300-350 yıl bazen 400 yıla yakındır. 6,8’den daha küçük olan zelzele daha önce meydana gelir. 2019 yılında 6,0 büyüklüğünde Bozkurt zelzelesini yaşadık” biçiminde konuştu.
“Pamukkale’de ve yakın yerlerde önemli hasarlar oluşturacaktır”
Öngörülen zelzelenin Pamukkale Travertenleri’ne ziyan vereceğinin altını çizen Prof. Dr. Kumar, “Bizim öngördüğümüz zelzele şayet Pamukkale fayı üzerinde meydana gelirse bu sarsıntı 6’nın üzerinde olacaktır. Geçmiş dönemlerde 6’nın üzerinde 7’ye yakın sarsıntı üreten bu fay, ova içerisinde yerleşim yerlerinde Pamukkale’de ve yakın yerlerde önemli hasarlar oluşturacaktır. Bu türlü bir zelzelenin yaşanması durumunda bölgenin UNESCO tarafında korunan en önemli kıymetlerinden olan Pamukkale’de kesinlikle hasarlar olacaktır. Antik kentte yapılan kazılardan sonra ayağa kaldırılan sütunlarda devrilmeler olacaktır. Bu türlü dinamik tesir meydana gelmesi durumunda travertenlerde düşmeler olacaktır” dedi.
