Prof. Dr. Mustafa Koç, “Tatil bir manada bir yıl boyunca birikmiş zehrin dışarı atılmasıdır. Bunun için de muhtaçlık duyduğumuz bizi anlayan, bizi bilen, bizi seven ve böylelikle bizi bize sevdiren kişilerle birlikte olmaktır” dedi.
Düzce Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Koç, münhasıran çocukların tatil dönemini nasıl geçirmeleri ve ailelerin bu mevzudaki sorumluluklarının neler olması gerektiği hakkında önemli açıklamalarda bulundu.
Tatilin; sınırlı bir müddetliğine diğer mekanlara gitmek, gezmek ve eğlenmek olarak algılandığını belirten Prof. Dr. Mustafa Koç, “Aslında tatil, faal dinlenme dönemidir. Tatile gidip dönen beşerlerle konuştuğunuzda, geçen vadeyi ne kadar ağır ve dolu dolu yaşadıklarını anlatırlar. Ancak ahir şunu söylerler ‘yorulduk lakin değdi’ Öteki mekanlara gitmediğimiz zaman, bulunduğunuz konumda zamanı dolu dolu yaşayabileceğimiz bir formatta değerlendirilmediğinde tatil, bizi dinlendirmek yanına yoran bir zaman dilimi haline gelmektedir. Günümüz ekonomik koşulları göz önüne alındığında, herkesin tatilde yeni bir noktalara gitmesi, daha önce görmediği mekanları görmesi ve böylelikle tatilini değerlendirmesi neredeyse imkansız hale gelmiştir. Bunun için biz o cennetlere gidemiyorsak, bulunduğumuz noktası cennete çevirmeye bakalım. Tatil bir mealde bir yıl boyunca birikmiş zehrin dışarı atılmasıdır. Bunun için de gereksinim duyduğumuz bizi anlayan, bizi bilen, bizi seven ve böylelikle bizi bize sevdiren kişilerle birlikte olmaktır. Zira insanın zehrini insan alır ve bunu lakin yukarıda bahsettiğim özelliklere sahip beşerler yapabilir” halinde konuştu.
“Tatilde en çok düşünceyi çekenler çocuklar”
Tatilde en çok badireyi çekenlerin çocuklar olduğunu dile getiren Prof. Dr. Koç, “Onlar gönüllerince bir şeyler yapmak isterler. Zira enerjilerinin boşalması gerekir. Şayet tatile de gidilemiyorsa alışılagelmiş etrafta alışılagelmiş işleri yapmaktan daha sıkıcı bir şey yoktur. Zira birebir şeyleri, birebir şekilde, tıpkı tarafta yapmak çok sıkıcıdır. Bu bağlamda çocukların tatildeki yaşantılarını zenginleştirerek enerjilerini boşaltmak ve birebir zamanda bu etkinliklerle de çocuğa toplumsal ömür için gerekli becerileri ve tavrı kazandırmak yetişkinlerin elindedir. Çocukların yapacağı etkinlikler mahallî yönetimler tarafından desteklenmeli ve velev organize edilmelidir. Zira genetik yeteneklerimiz gelgelelim akıllıca gelişimsel deneyimlerin tutarlı zamanda, müsait şekilde yaşanmasıyla orta çıkar” diyerek tatil döneminde yapılması gereken yararlı etkinlikler hakkında tavsiyelerde bulundu.
Birinci olarak ailelere çocuklarla birlikte kamp yapmalarını öneren Prof. Dr. Mustafa Koç, “Kamp çadırınızı, uyku tulumlarınızı hazırlayın ve kamp yapmaya çıkın. Gidecek bir mahal bulamazsanız bile konutunuzun bahçesinde bunu deneyin. Zeki çocukların en temel özelliği, çok fazla uyarıcıya muhtaçlık duymadan gerekli ilişkilendirmeleri yapabilmeleridir. Çadır ortamında dahi mesken omurundaki üzere gerekli olan davranışları ve sorumlulukları alanın getiren bir çocuk, yetişkin hayatta değişen kurallara ve ortamlara zorlamadan ahenk sağlayabilecektir. Kamp kaidelerinde beklenmeyen durumlarla başa çıkma becerisi, yetişkin hayatta buhrana müdahale edebilme becerisinin de temelini oluşturacaktır” dedi.
Bir canlının bakımını üstlenmenin ve onun yaşaması için gerekli olan işlerin yapılmasına ilişkin sorumluğu almanın, toplumsal ömür için gerekli olan birçok tavrın da temelini atmak olduğuna işaret eden Düzce Üniversitesi Tedrisat Üyesi Koç, bu türlü bir aktifliğin çocuğa; empati kurma, sorumluluk alma, planlı olma, haddini bile, dürtü denetimi ve paylaşma becerileri için harika bir temel oluşturduğuna dikkat çekti.
“Uçurtma uçursunlar”
Prof. Dr. Koç çocuklarla yapılacak etkinlikler ile ilgili bililer vererek “Öncelikle çocuğa nasıl uçurulacağını öğretin. Bunun için önce siz yapın. Öncesinde, anında ve sonrasında ne yapması gerektiğini model olarak ona gösterin. Bu aktiflik, çocuğun hem büyük hem de küçük kas kümelerini faal bir şekilde kullanmasına ek sağlayacaktır. Bu da çocuğun denetim algısını güçlendirecektir. Denetimin kendisinde olduğunu düşünen çocuklar, toplumsal ömür için olmazsa olma ‘bağımsızlık’ hissini kazanırlar. Müsaade verin ateşböceği yakalasınlar. Sonrasında tekrar tabiata bıraksınlar. Ateşböceğini tarafına kendilerini koysunlar. Yakalanınca neler hissettiklerini soralım. Daha sonra serbest kalınca neler hissettiklerini soralım. Bu iki aktiflik sonrası hissedilen hislerin bizi nasıl etkileyeceğini tartışalım. Bu aktiflik çocuğa hayat için el freni olan bitmemiş işlerini bitirmenin en işlevsel yolu olan affedicilik yönü kazandıracaktır“ dedi.
“Çocuklarla birlikte yürüyüş yapın”
Çocukların gelişim sürecinin kritik evrelerinde kazanmaları gereken birtakım gelişimsel özellikler olduğunu dillendiren Mustafa Koç, “Bu gelişimsel özelliklerin kazanılması, lakin sahih gelişimsel deneyimlerle olabilir. Yani çocuk yürümeyi öğrenmesi için muayyen bir zaman diliminde elinden tutmak gerekir. Şayet bu gelişimsel deyim olmaz ise çocuk hayata karşı makul duruş koymayı öğrenemez. Bu bağlamda çocuk konumunda, zamanında ve dozunda ertelemeyi, vazgeçmeyi ve savaşmayı öğrenmek zorundadır. Yürüyüş esnasında çocuk, bazen dinlenmeyi erteleyecek zira dinlenirse programın gerisinde kalacak. Bazen de bundan vazgeçecek zira vazgeçmezse zarar görecek ve bu kaidelere dayanmayı öğrenecek. İşte çocuk bu aktiflik sayesinde, yetişkin hayatta ruh sıhhatini koruyacak en temel iki anlayışın da temelini atmış olacaktır. Bunlardan birincisi sahip olduklarının farkında olarak ‘şükretmek’, ikincisi de gelecekte belirlemiş olduğu amaca ertelemeden ve vazgeçmeden ulaşmak için çalışmak ki bu da sabretmektir.”
“Çocuklar kendi aralarında su savaşı yapsınlar”
Suyun hem sesinin hem de kendisinin kişisi yeterli hissettiren ve iyileştiren bir yönü olduğunu belirten Düzce Üniversitesi Talim Üyesi Koç, “Su savaşı aktifliği suyun bu iki özelliği yanında, çocukların sahip oldukları negatif gücün mütenasip bir şekilde dışa vurumunu sağlayabilmesi açısından önemlidir. Mütenasip zaman diliminde çocuğun bu saldırganlıkla ilgili gücünü bu şekilde dışa vurması onun ileride iş birliğine, birlikte yaşama, paylaşma ve sorumluluk almak üzere olumlu özelliklerin kazanılmasına ek sağlayabilecektir” sözlerini kullandı.
“Limonata Satsınlar”
Koç paylaşma ve işbirliği öğrenmeleri için ise şunları tavsiye etti; “Aileler mahallî yönetimlerle iş birliği yaparak ‘Limonata Yapmak Bizden Satmak Çocuklardan’ ismi altında, münasip yanlarda çocukların sorumluluk almasını ve bunun sonuçlarına katlanmasını sağlamak maksadıyla bu türlü etkinlikler düzenleyebilirler. Yalnız bu aktifliği asla çocukların kendi aralarında yapacakları bir yarışa dönüşmemesi gerekiyor. Bunu önlemenin en temel yolu, limonata satma konusunda birbirilerine yardım etmeleri, birbirilerinin limonatalarını övmeleri ile mümkün olur. Bu aktiflik çocuğa ömrü bir yarış içinde değil, paylaşma ve iş birliği içinde yaşama anlayışı kazandırması açısından önemlidir. Görsel izlenimlerin fikir sürecini etkilemesini engellemenin en işlevsel yollarından biri de hayal kurmaktır. Çocuklara belli başlı hususlarda, belli başlı zaman diliminde hayal kurmaları, bu hayallerini yazmaları ve mütenasip bir zamanda da bir araya gelerek paylaşmaları istenebilir. Bu durum çocuğa bir başlatma, sürdürme ve sonlandırma fırsatı ve bunun sorumluluğunu alabilme yüreği verebilecektir. Bu tıpkı zamanda çocuğa yetişkin ömürde kendi sorumluluğunu alabilmek için korkunç bir hazır bulunuşluk sağlayacaktır. Kazandıkları paranın bir kısmını kendilerine, bir kısmını ailelerine ve bir kısmını da yardıma muhtaç çocuklara versinler. Bu aktiflik birebir zamanda çocuğun kişiselleşmesi ve toplumsallaşması için tutarlı gelişimsel yaşantı oluşturabilir. Gerçek dünyayı sanal bağlamda öğrenen çocukların ahenk meseleleri yanında, birçok gelişimsel meseleler da yaşayabilir. Otomobil yıkamanın ve bahçe sulamanın çocuğun ezberlenmiş olan bu ömür stiline ilişkin zinciri kırmak için münasebetli bir aktiflik olacak. Kuşların yemeleri için elverişli bölgelere kuşyemi koymanın ve onların gelip o yemi yemelerini beklemenin, çocuğa büyük bir huzur ve memnunluk verecektir. Çocuklara; hislerini hakikat bireye, gerçek şekilde, yanlışsız yanda ve gerçek zamanda dışa vurabilmeyi öğretmek ona verilebilecek armağanlardan en büyüğüdür denilebilir. Zira hislerini bu şekilde yaşayarak kendini düzenlemeyi öğrenebilen bir çocuk, kendini sevmeyi başarmış demektir.”
