Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ziraat Fakültesi Ziraî Yapılar ve Sulama Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yusuf Demir, “Türk tarımı klasik telaffuzlardan kurtarılarak kendi kendine yeten ülke pozisyonundan, hitap ettiği bölgesel coğrafyada etkili olan, yönlendiren ve bölgesini besleyen ülke haline dönüştürülmelidir. Türkiye’nin geleceği tarım ve tarıma dayalı sanayidedir” dedi.
Türkiye tarımında yeni eğilimler hakkında değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Yusuf Demir, “Yirmi birinci yüzyılın ilk çeyreğini yaşadığımız günümüzde besin güvenliği beslenme ve ziraî üretimin önemi dünyada tartışılmaz bir gerçek olarak gündemdeki yerini almıştır. Dünyada insanların temel muhtaçlığı olan sürdürülebilir hayat, sağlıklı beslenme, nesillerin devamı üzere bahisler ana gündem unsurlarını oluşturmakta, araştırmalar ve ülke stratejileri buna göre planlanmaktadır. Bilhassa son dönemde yaşadığımız pandemi süreci bunu daha önemli hale getirmiştir. Ülkemizde ise tarım hala ülke stratejimiz içerisinde kâfi bedelini bulamamıştır” diye konuştu.
“Profesyonel tarıma geçilmeli”
Hususun önemini anlayan ülkelerin tarıma profesyonel bir bakış açısı oluşturduğunu, hem gen kaynaklarının korunumu ve geliştirilmesini hem de ziraî üretim ve işletmeciliğinde profesyonel işletmecilik ve yönetim mantığını mecburî hale getirdiğini belirten Demir, şöyle devam etti:
“Ülkemizde ise son yıllarda alınan kimi önlemler bu mevzulardaki duyarlılığımızı geliştirmekte, lakin yapılması gereken çok iş ve alınması gereken çok yol bulunmaktadır. Bilhassa profesyonel işletmeler ve işletmecilik, eser planlama, ülke kaynaklarının korunumu, geliştirilmesi ve uygulamaya aktarılması mevzularında yeni yaklaşım ve stratejiler geliştirilerek uygulamaya konulmalı, profesyonel tarım yönetimi anlayışına geçilmesi çalışmaları yapılmalıdır. Bu bağlamda son dönemde çıkarılan maddelerin uygun yönetmelikler ile desteklenmesi, yeni yasalar ile köylü ile çiftçi ayırımın yapılarak profesyonel tarıma geçilmesi, mevcut büyükşehir yasasının kırsalda ortaya çıkardığı sıkıntıların tahliline yönelik tez çalışmaların yapılması acil aksiyon planı içerisinde uygulamaya konulması gereken mevzulardır.”
“Dünyadaki nüfus artışı, çağın teknolojik gelişmeleri ve endüstrinin insanı yönlendirme süreci, insanın tarım bölümüne yönelik yeni yaklaşım ve trenler oluşturmasını mecburî hale getirmektedir” diyen Prof. Dr. Yusuf Demir, “Tarımdaki trendlere global iklim kurallarındaki değişim, ekonomik ve toplumsal yapıdaki dönüşüm ve teknoloji şekil vermektedir. Dünyada tarım kesimi süratli bir değişim ve etkileşim içindedir. Günden güne azalan ekilebilir tarım arazileri, değişen iklim şartları, su başta olmak üzere doğal kaynaklardaki kirlenme ve azalış bu değişimin ana etkenlerindendir. Buna, bozulan ekolojik istikrar ile birçok alt etken kümelerini da eklemek mümkün. Yaşadığımız çağda, tarım kesiminde bilinen klasik uygulamaların dışına çıkılan ya da biraz daha farklı yaklaşımların yaşandığı bir süreç geleceğe dair yol haritasını belirler niteliktedir” halinde konuştu.
Prof. Dr. Demir, tarımdaki değişimleri şöyle sıraladı:
“-Son yıllarda global ısınma ve iklim şartlarındaki değişimin faturasını en acı şekilde yaşayan ülkelerin başında Türkiye gelmektedir. İnsanoğlunun tabiata verdiği tahribatın da tesiriyle kuraklık, don, dolu ve sel üzere problemler üreticiden tüketiciye kadar herkesi olumsuz etkilemektedir. Önümüzdeki dönemde kuraklık, don, dolu üzere afetleri daha sık yaşamak tarım kesimi açısından ’yeni normal’ olarak nitelenebilecek bir risk haline dönüşmüştür. Üretici bundan bu türlü kendisi açısından en büyük risklerin başında gelen olumsuz hava şartlarını göz arkası edemez. Bu çeşit afet ve risklere karşı devlet takviyesinin artması, sigorta sisteminin tarımda güçlendirilerek desteklenmesi bir mecburilik haline gelmektedir. Kısaca çiftçilerimiz olumsuz iklim şartlarının tesirine hazır hale getirilmelidir.
– Gelecek yıllarda yaşanacak global iklim etkileri ve kuraklık, üretici açısından tercihlerin değişimine sebep olacaktır. Günümüz kaidelerinde bu değişime karşı alınacak önlemler ve kuraklığa sağlam yeni ziraî eser çeşitlerinin geliştirilmesi çalışmalarına devam edilmekte ve bu bahisteki çalışmalar daha da önem kazanacaktır. Ülkemizin pek çok yerinde, araştırma enstitüleri ve üniversitelerinde bu alandaki çalışmaların artması ve öncelikli mevzular ortasına alınması, TÜBİTAK üzere kuruluşların bu çeşit çalışmaları destekleme eğiliminin artması önemlidir. Ülkemizin ziraî üretim tercihleri ve üretim planlamamız mümkün değişimlere uyumlu hale getirilmelidir.
– Tarım kesimi açısından yabanî sulama olarak da isimlendirilen salma sulama yöntemi ekonomik açıdan artık geçerliliğini yitirmiştir. Sürdürülebilir ve başarılı bir tarım uygulamasında basınçlı sulama sistemi olarak isimlendirilen damlama ve yağmurlama sulama artık tüm dünyada kabul edilen bir sistemdir. Global iklim değişimi tehdidi nedeniyle başka ülkelerde olduğu üzere, Türkiye’de de sulama yatırımlarının önemi her geçen gün artmaktadır. Karık sulama yöntemine oranla, damla sulama yüzde 60, yağmurlama sulama sistemi yüzde 30 civarlarında su tasarrufu sağladığı araştırmalarla ortaya konulmuştur. Ülkemizde son yıllarda tarımda kullanılan suyun yaklaşık yüzde 60’ının israf edildiği düşünüldüğünde bahsin önemi ortaya çıkmaktadır. Su yönetimi ve su kullanımı, toprak-su-çevre ilişkisi ve geleceği planlanmalı ve gelişmelere paralel yönetilmelidir.
– Dünyada iklimsel değişimler ve pazarlardaki çeşitlilikten yola çıkarak örtü altı yetiştiriciliği de giderek talebin arttığı bir trend pozisyonundadır. Türkiye mevcut potansiyeli ve uygulamaları ile örtü altı varlığı bakımından dünyanın 4’üncü büyük ülkesidir. Kesim açısından yeni olağan trendler ortasında gösterilen örtü altı yetiştiriciliğinde üreticiler son dönemlerde yetiştirme tekniklerini geliştirerek daha verimli çeşitler elde etmekte ve kullanmaktadır. Örtü altı yetiştiriciliğinden artık yalnızca zerzevat anlaşılmamakta, çilek, üzümsü meyveler, muz, kayısı üzere çok sayıda meyve üretimi yapılmaktadır. Süs bitkileri de bu alanda çok önemli bir potansiyel barındırmaktadır. Ziraî üretim planlamamızda örtü altı yetiştiriciliği yeni tren olarak planlanmalı ve uygulanmalıdır.
– Tarımda teknoloji kullanımı ve araştırma-geliştirmeye (AR-GE) yöneliş de kaideler gereği ’yeni normal’ bir trenddir. AR-GE artık başka bölümlerde olduğu üzere tarım açısından da stratejik öneme sahiptir. Tarım ve Orman Bakanlığının son yıllarda açtığı AR-GE mükemmelliyetçilik merkezleri bunların en net işaretleri ortasında gösterilebilir. Tarımda AR-GE ve inovasyon geleceğimiz açısından önemli hale gelmiştir. Bilhassa üniversiteler ve araştırma kuruluşları öncelikli çalışma alanlarını bu trende göre planlamalıdır.
– Son yıllarda üreticiden tüketiciye kadar organik tarıma olan yöneliş bu trendi daha güçlü hale getirmektedir. Beşerler artık GDO tehdidi altında olduklarından, ne kullandıklarını ve yediklerini bilmek istemektedir. Genetiği ile oynanmış, birçok riski içinde barındıran besinler yerine tabiatın kendine sunduğu, katkısız, ilaçsız eserler tüketmek istemektedir. Bu nedenle organik tarım artık alım gücü yüksek kısımlarla birlikte alım gücü her geçen gün artan bir kitlenin de tercihleri ortasına girmektedir. Ülkemiz, iklimi, ekolojisi ve sahip olduğu kaynakları ile Avrupa’da ve dünyada önemli organik üretim merkezi olma yolunda önemli avantajlara sahiptir. Bu avantajımızı uygulamaya aktarmalı hem üretici hem de tüketici kitlesini geliştirmeli ve korumalıyız.
– Dünyada iklim tesiri ve hayat standardında ki değişimlere paralel olarak çevreci yaklaşımlar ve biyolojik çeşitliliğe hassaslık artmaktadır. Daha bilinçli bir kamuoyunun varlığı tarımda da daha çevreci, sağlıklı ve kaliteli üretimi teşvik edecektir. Yatırımlarını bu çerçevede gerçekleştiren üreticiler de ’yeni normal’ trende kolay adapte olabilecek ve bu süreçten çıkarlı çıkacaktır. Tarımda yeni trendler üretici kadar besin kesiminin öbür oyuncularını da yakından ilgilendirmektedir. Zira tarım ve besin sanayii, ithalat ve ihracat pazarı da tarımdaki ’yeni normal’e göre şekillenmektedir. Kısaca Türk tarımı klasik telaffuzlardan kurtarılarak kendi kendine yeten ülke pozisyonundan, hitap ettiği bölgesel coğrafyada etkili olan, yönlendiren ve bölgesini besleyen ülke haline dönüştürülmelidir. Türkiye’nin geleceği ‘tarım ve tarıma dayalı sanayidedir’.”
