Başta teknoloji meydanında olmak üzere kimi şirketler salgın sona erdikten sonra da çalışanlarının meskenden çalışmayı sürdüreceklerini açıkladı.
Danışmanlık şirketi Küresel Workplace Analytics, 2021’de ABD işgücünün dörtte birinden fazlasının haftanın birkaç günü konuttan çalışacağı varsayımında bulunuyor.
Bu süreç tıpkı zamanda patronların, çalışanların performansını takip etmesini sağlayan kimi tatbik ve programların tasarrufunun arttığı bir devir oldu.
Thomson Reuters Foundation’da mekan alan bir haberde, çalışanın çalışmasını ve verimliliğini gözetleyen araçlar geliştiren Amerikan şirketi Hubstaff’ın kurucusu David Nevogt, Mart ayından bu yana kendilerine yapılan müracaatların üç katına çıktığını belirtiyor.
Lakin bu durum şahsi hayatın saklılığının tehlikeye düşmesi ve gözetim ve takibin istenilmeyen maksatlı tasarrufu ile ilgili telaşların lisana getirilmesine de neden oluyor.
Pandeminin tesiriyle işini kaybetme korkusu yaşayan birçok çalışanın, gözetlenme konusunda isteksiz olsalar da patrona itiraz etmelerinin güç olduğu söz ediliyor.
ABD’de California merkezli siber güvenlik şirketi EFF’nin başkanı Eva Galperin, “Hayır demek giderek zorlaşıyor. Ekonomi bu haldeyken, işsizlik nispeti yüzde 20’lerdeyken gayrı seçeneğiniz var mı?” diye soruyor.
Şirketler bu çeşit programları kullanmalarını temiz nedenlere bağlasa da, şahsi hayatın korunması ile ilgili dertler lisana getiriliyor.
Gelgelelim yolunca yapılması halinde şirketlerin çalışanlarının verimliliğini denetleme hakkına sahip olduğu tabir ediliyor.
Takip hangi koşullarda başlıyor?
Zatî veri-bilgilerin korunması konusunda birçok ülkede şahsi yasalar var. Bu yasalar, insanlar hakkındaki haberlerin anlaşılan bir gaye doğrultusunda yasal, adil, şeffaf tasarrufunu ve gerektiğinden fazla saklanmamasını öngörüyor.
Gözetlemeye başlamadan önce patronların çalışanları bundan haberdar etmesi, bu takibin nedenlerini ve elde edilen olguların nasıl kullanılacağını açıklaması gerekiyor.
İngiltere’de mühendis, yönetici, bilim kişisi ve öbür eksperleri temsil eden Prospect sendikasından Andrew Pakes, beyaz yakalıların gözetlenmesi ile ilgili yeni gözetleme araçları oluşturulduğuna ve bunların gayrı kısımları de kapsayacak halde yaygınlaştırabileceğine dikkat çekiyor.
Pakes, “Teknoloji, ihlal seviyesini ve haddinden fazla gözetleme kabiliyetini öteki boyutlara taşıyor” diyor.
Sendika hizmetlisi, bu çeşit teknolojiler kullanıldığında çalışanların haberdar edilmesi gerektiğine dikkat çekiyor.
Gelgelelim şirketlerin meskenden çalışma düzeneklerini kurmada aceleci davrandıkları bir devirde her şeyi mucibince yapmayabilecekleri ikazında bulunuyor.
“Kamu sıhhati ve esnek çalışma ismi altında, ki bunlar önemli, yeni bir gözetim seviyesine akıllıca uyur gezer adımlarla ilerliyor olabiliriz” diyor.
Neler takip ediliyor?
Forbes’ta bölge alan bir haberde, çalışanların takip edilmesiyle ilgili aksiyonlar şöyle sıralanıyor:
- Klavyede yazılanların denetlenmesi
- İnternet aktivitesinin kaydedilmesi
- Ekran manzarası alınması
- Cihazlardaki kameraların kullanılması
- Hangi çalışanların hangi belgelere ve ne zaman girdiklerinin belirlenmesi
- GPS tekniğiyle çalışanın lokasyonunun tespit edilmesi
- Bilgisayarın boşta kaldığı zamanın yahut bir tatbik yahut programın ne kadar mühletle açık kaldığının ölçümü yoluyla çalışanların verimliliğinin ölçülmesi
Çalışanları gözetleyen programlar da epey çeşitli. Örneğin Slack patrona hususî iletilere erişim imkanı sağlıyor. Ya da Slack’te (veya Facebook, YouTube ve asıl işiniz üzerinde) kaç dakika harcadığınızı ölçen daha karmaşık programlar da var.
Meskenden çalışma devrinde tasarrufu yaygınlaşan Zoom ise ödemeli servisinde, içtima daveti yapan kimseye “dikkat takibi” ismi verilen bir hizmet sunarak içtimaya katılanların 30 saniyeden fazla programdan uzaklaşmalarını tespit etme imkanı sağlıyor. Zoom bunun yalnızca davet yapan kişinin ekran paylaşması halinde aktive olduğunu ve sunumların ne kadar dikkatle izlendiğine dair eğitim çalışmalarında tasarrufunun amaçlandığını belirtiyor.
Hubstaff’ın geliştirdiği program patrona çeşitli gözetleme seçenekleri sunuyor. Bunlar arasında GPS yoluyla personelin konum tespiti, bilgisayar başında fare ve klavye tasarrufunun takibi yoluyla da çalışma suratlarının gözetlenmesi de bulunuyor.
Başkaca çalışanların hangi web sahifelerinde dolaştığı, anlaşılan bir girişimde ne kadar zaman harcadıkları tespit edilebiliyor ve malûm aralıklarla ekran manzaraları alınabiliyor.
Hubstaff, ekran imgesi alınırken kullanıcıya ihtar gittiği ve bu seçeneğin engellenebileceğini söylüyor.
Çalışanlar farkında olmadan arka planda işleyen takip programları için yapılan müracaatların reddedildiğini belirtiyor.
Bilgisayar programcılığı şirketi Sapience, çalışanların bilgisayardaki aktivitelerinin yanı sıra ne zaman çevrim dışı kaldıklarının da belirlenebildiğini belirtiyor.
Araştırma şirketi Gartner’a nazaran, birçok büyük şirket “geleneksel olmayan” gözetleme tekniklerini kullanıyor. Bunlar e-posta tahlilleri, bilgisayar tasarrufu ve çalışanın ofis içindeki hareketlerinin gözlenmesini de içeriyor.
Çalışanların haberi olmadan izlenmesini sağlayan takip tatbiklerinin reklamını yapan kimi programcılık şirketlerinin de olduğu belirtiliyor.
Reuters haberinde bunlardan biri olarak Kanada merkezli Deep Software programcılık şirketine konum veriliyor.
Şirket, Nisan ayında geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran bu çeşit programlar hakkında haber almak için yapılan müracaatların yüzde 70 arttığını söylüyor.
Olguların tasarrufu sorunu
Prospect sendikasından Pakes, yöneticilerin çalışanların verimlilikleri ile ilgili makul taleplerde bulunma hakkı olduğunu, lakin asıl tasaların gözetleme programlarının topladığı haber miktarıyla ilgili olduğunu söylüyor.
Ekran imgelerinin şahsi yazışmaları içerebileceği, ziyaret edilen web sahifelerinden ise çalışanın gebe olduğu, sağlık sorunu olduğu yahut sendika üyesi olduğu üzere haberlerin yöneticiler tarafından elde edilebileceği belirtiliyor.
Elde edilen haberlerin nerede ve nasıl saklandığı, ne için kullanıldığı yahut paylaşıldığı ile ilgili tasalar da lisana getiriliyor.
Deep Software, done paylaşımının kendi programlarını kullanan patronların inisiyatifinde olduğunu, lakin sağlık üzere kimi yerlerde yasal sınırlamalar bulunduğunu belirtiyor.
Hubstaff ise tüm dataların kriptolu olduğunu ve müşterinin seçtiği tıp ve plana bağlı olarak üç yıla kadar saklanabildiğini; bu olgulara yalnızca patron şirket ve yöneticilerin erişebileceğini söylüyor.
