Erzincan’da ateş, duman ve kavurucu sıcağın altında gün uzunluğu ter döken meşe kömürü işçileri, 2000 rakımlı yaylada mangal kömürü üretmek için gece gündüz mesai yapıyor.
Mardin’den Erzincan’a gelen Temel ailesi, çadırlarda konaklayıp kestikleri meşe odunlarından ateş, duman ve kavurucu sıcağın altında gün uzunluğu ter dökerek mangal kömürü üretiyor. Mardin’in Mazıdağı ilçesinden Erzincan’ın Üzümlü ilçesi Pelitli köyüne gelerek ormanlık toprakta çadırlarda konaklayan Temel ailesi, istifledikleri odunları günlerce yakarak mangal kömürü üreterek ekmek gayreti veriyorlar. Orman İşletme Müdürlüğünce belirlenen alanlarda günün ilk ışıklarıyla mesailerine başlayan aile bireyleri, gün boyunca ateş karşısında ellerine ve yüzlerine bulaşan is ve dumana aldırış etmeden kestikleri meşe odunlarını yakarak mangal kömürüne dönüştürüyor.
“İçten içe yanarak kömüre dönüşüyor“
Meşe ağaçlarının üzeri saman ve toprak örtülü ocaklarda özel bir yöntemle yaklaşık 20 gün içten içe yanmasıyla mangal kömürüne dönüşmesinin akabinde elde edilen kömürler çuvallara doldurup toptancılara satılıyor. Ormanlık alanda yapılan süreçler sırasında yangın çıkmaması ve kömürlerin yanmaması için de gece gündüz nöbet tutuluyor. Kömürleri parçalayıp çuvallara dizen işçiler, ağır duman ve sıcaklık altında günde 13-14 saat çalışıyorlar.
Geçimlerini mangal kömüründen sağlayan mevsimlik işçiler, sabah odun toplayarak başladıkları mesailerini odun kömürü için yaktıkları ateşin başında gece yarısına kadar devam ettiriyor. Mayıs ayından bu yana günün ilk ışıklarıyla başlayan mesaileri gün uzunluğu süren işçiler, ateş karşısında duman ve ise aldırış etmeden meşe odunundan kömür üretiyor. Odunların yaklaşık 20 gün boyunca yakılmasıyla üretilen mangal kömürü daha sonra satışa sunuluyor.
Bu denli uğraşa rağmen emeklerinin karşılığının az olduğunu tabir eden işçiler, “Öncelikle belirlenen alandan odunlarımızı kesip ocağa getiriyoruz, kubbe halinde dizip üstünü topraklıyoruz. Daha sonra ise üzerinden ateş bırakarak 15-20 gün ortasında yakıyoruz. Yakma esnasında yangın çıkmaması için nöbete başlıyoruz. Sırasıyla askeriye nöbeti üzere değişim yapıyoruz. Çok şiddetli bir iş ancak bu mesleğe alıştığımız için yapıyoruz. Mangal kömürü yapmak güç iş, çoluk çocuk ile buraya gelerek ekmek peşindeyiz. Lakin yaptığımız işin karşılığını alamıyoruz. 2 yıl önceki sattığımız fiyatlara bu sene veremiyoruz” dediler.
“Bin türlü zahmetle kömür yapıyoruz”
Çektikleri zorlukları Türkçe bilmediği için Kürtçe olarak dile getiren mevsimlik emekçi bir kadın da, “Ne yapalım ne edelim iş güç yok, küçük çocuklarımızı çadırlara getiriyoruz. Güneşte, tozda, yağmurda, çamurda bin türlü zahmetle kömür yapıyoruz. Kime ne diyelim iş güç bitmiyor, bitseydi kendimizi burada bitirmezdik, çürütmezdik” diye konuştu.
Yaklaşık 2,5 ton odundan 1 tona yakın mangal kömürü elde ediliyor. Hazır hale gelen mangal kömürünün tonu ise 2 bin 500 liradan satışa sunuluyor.
