İSTANBUL, 31 Ağustos (Reuters) – Otomobilde artan ÖTV, başta Volkswagen satıcısı Doğuş Oto DOAS.IS olmak üzere ithalatçıların satışlarını baskılaması beklenirken, araç satışlarının yaklaşık yüzde 60’ını ithal araçların oluşturması nedeniyle pazarın da olumsuz etkileneceği varsayım ediliyor.
Binek otomobillerden ne kadar özel tüketim vergisi (ÖTV) alındığını belirleyen fiyat matrahları artırılırken, en alt iki dilim dışında kalan orta sınıf ve ithal araçlardan alınan ÖTV oranları yükseltildi.
Otomobil distribütörleri matrahların artırılmasını memnuniyet verici lakin yetersiz olarak nitelerken, öte yandan vergi oranlarındaki artışın ise pazarın büyümesini zorlaştıracağını belirtti.
Sattığı araçların %90’dan fazlasını yurt içinde üreten Tofaş’ın payları TOASO.IS bugün %2,3 yükselişle 22,6 liraya çıkarken, başta ithal araç satıcısı pozisyonunda olan Doğuş Otomotiv %4 düşüşle 14,98 liraya geriledi. Binek modellerinin neredeyse tamamını ithal eden Ford Otosan FROTO.IS da %2,6 düşüşle 85,5 liraya indi.
Analistler %45 ile %50 vergi dilimine giren araçları üreten binek araç üreticilerinin düzenlemeden daha fazla yarar sağlayacağını söz ederken, Doğuş Otomotiv DOAS.IS üzere orta ve üst sınıf ithal otomobil ithalatçılarının ise düzenlemeden olumsuz etkileneceğini söz ettiler.
İş Yatırım Analisti Esra Süner Şirinel, “Matrah artışı bir manada yerli üreticiye dayanak oluyor. Tofaş’a olumlu yansır, Doğuş üzere ithalatçılara ise olumsuz yansıyacaktır.” dedi.
Pazarda yüklü hissesi olan Doğuş Oto VW Binek Araç, VW ticari araç, Audi, Porsche, SEAT ve Skoda markalarının yetkili satıcısı pozisyonunda.
Yeni taşıt satışlarında alınan ÖTV hem aracın fiyatı hem de motor hacmine göre belirleniyor. Cumartesi günü resmi gazetede yayımlanan düzenlemeye göre Türkiye’de satılan araçların %95’inin yer aldığı 1.600 cc’den küçük motor hacmine sahip araç kategorisinde, matrah hudutları 70.000 liradan 85.000 liraya ve 120.000 liradan 130.000 liraya çıkarıldı.
En alt matrah dilimi olan 85.000 liraya kadar olan ve ikinci alt dilim olan 85,000-130,000 lira aralığındaki araçların ÖTV’si %45 ve %50’de bırakıldı. 1.600 cc’den küçük motorlu fakat 130.000 liradan kıymetli araçların ÖTV’si %60’tan %80’e çıkarıldı.
Matrah bedelleri iki yıldır yükseltilmediği için en alt dilimde yer alan model sayısı azalmıştı. Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) yükseltilen matrahlara karşın en düşük vergi dilim giren model sayısının “son derece kısıtlı” olacağı ve tüketiciler için “mağduriyetlere” yol açacağı ikazında bulundu.
Yatırım Finansman tarafından yayımlanan notta, “Yerli üreticiler ve düşük fiyatlı eserleri olan markaların satışları ve kâr marjları daha dirençli olacak. İthalatçılar ve premium markalar ise en çok etkilenecek olanlar” denildi.
Değişiklik ile motor hacmi 1601-2000 cc ortasında yer alan araçlardan 170,000 TL’ye kadar olanların ÖTV’si %100’den %130’a, 170.000 TL’nin üzerinde bedeli olanlarınki %110’dan %150’ye çıkarıldı.
Motor hacmi 2001 cc’nin üzerindeki araçların ÖTV’si ise %160’tan %220’ye yükseltildi. KDV oranında ise değişiklik yapılmadı.
PAZARDA AŞAĞI YÖNLÜ RİSKLER ARTTI
Son iki yılda TL’deki bedel kaybı ve artan kredi faizleri nedeniyle %50 daralarak yaklaşık 500,000 adede gerileyen otomobil ve hafif ticari araç pazarı, son aylarda koronavirüs salgınına karşın toparlanma eğilimindeydi.
Geçen yılın sonundaki vergi indirimleri ve bankaların taşıt kredisi faizlerini düşürdükleri kampanyalar satışların son iki ayda keskin artmasını sağladığı üzere Temmuz sonu prestijiyle satışlar geçen yıla göre %60 artarak 342.000 adede çıktı. Otomobil üreticileri ve satıcıları da yıl sonu pazar kestirimlerini üst yönlü güncellemişti.
Otomotiv yetkili satıcılarını temsil eden OYDER’in Yönetim Heyeti Başkanı Murat Şahsuvaroğlu, Pazar günü yayımladığı değerlendirmede en alt iki dilim dışında kalan ÖTV oranlarının yükseltilmesinin “araçlara ulaşım maliyetlerinin artması, talepte önemli bir azalma yönünde potansiyel” taşıdığını tabir etti.
Vergi artışı öncesi iç pazarın bu yıl 700,000 adede çıkacağını iddia eden ODD de “yeni ÖTV artışlarının otomotiv iç pazarın(ın) büyümesine” olumsuz tesir yapacağını belirtti.
VERGİ SİSTEMİ DEĞİŞTİRİLMELİ
Türkiye’nin motor büyüklüğü ve satış fiyatına dayalı kademeli motorlu taşıt vergilendirme sistemi ilk yürürlüğe girdiği tarihten beri hem otomotiv dalı hem de tüketiciler tarafından eleştiriliyordu.
ODD Yönetim Heyeti Başkanı Ali Bilaloğlu, değişikliklerin akabinde dün yayımlanan değerlendirmesinde, “Türkiye otomotiv bölümüne uygulanan vergilendirme yapısının tekrar gözden geçirilmesi gereksiniminin bir kez daha ortaya çıktığı görülmektedir.” dedi.
Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış’ın CEO’su Ali Haydar Bozkurt ÖTV düzenlemesinin yeni araç teknolojilerini desteklemekte eksik kaldığına dikkat çekerek, “Mevcut vergi sisteminin artık değiştirilmesi gerekmektedir… (mevcut) sistemin, sıklıkla güncellenmesi muhtaçlığı doğmaktadır… Yeni teknolojilerle donatılmış olan araçlara ulaşabilmesini destekleyecek bir vergi sisteminin vakit kaybetmeden oluşturulması gerekmektedir.” dedi.
