The New York Times, kamuoyuna açıklamalarında müttefiklerden daha fazla savunma harcaması talep ederek, özel sohbetlerinde 71 yıllık ittifaktan çekilmekten kelam ederek dört yıldır NATO’yu maksat alan Başkan Donald Trump’ın 3 Kasım’da tekrar seçilmesi halinde niyetini hayata geçirebileceğini öne sürdü.
Gazete, Trump’ın 2. döneminde ABD’yi NATO’dan çıkarmak isteyebileceğine dair Kongre ve Avrupa başşehirlerinde hakim olan telaşa, Trump yönetiminin eski ulusal güvenlik yetkililerinin son dönemde yaptığı ifşaatların tuz biber ektiğini yazdı. Haberde ifşaatların, yine seçilmesi halinde daha güçlenecek Trump’ın yönetimine alması beklenen tecrübesiz ulusal güvenlik grubuyla ABD’nin NATO üyeliğine darbe indirebileceği, hatta son verebileceği yönünde olduğu belirtildi.
Bu türlü bir atağın en büyük global stratejik kaymalardan biri olacağı ikazını yapan Trump yönetiminin eski ulusal güvenlik yetkililerinin bunun Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in hesabına önemli bir zafer olarak yazılacağını öne sürdüğü aktarıldı.
Bunun ilk örneği olarak Trump’ın eski güvenlik danışmanlarından John Bolton’un anı kitabı verildi.
Kitabında Başkan’ın daima olarak NATO’yu terk etmek isteğinden kelam ettiğini aktaran Bolton, geçen ay bir İspanyol gazetesine verdiği demeçte, Trump’ın kasım seçimini beklemeden, ekim ayında bile ikinci görev döneminde NATO’dan çıkma niyetini beyan ederek sürpriz yapabileceğini ortaya attı.
İkinci örnek, The New York Times muhabiri Michael S. Schmidt’in bu hafta yayımlanan kitabından. Kitapta Trump’ın eski Beyaz Saray Genel Sekreteri John Kelly’nin özel sohbetlerinden biri alıntı var. Buna göre emekli general Kelly, yakın etrafına, Beyaz Saray’da karşı karşıya kaldığı en güç görevlerden birinin Trump’ın NATO’dan çıkmasını durdurma eforu olduğunu söyledi. O etraftan biri Kelly’nin bu mealde konuştuğunu teyit etti.
Lakin Trump bugüne kadar kamuoyuna yaptığı açıklamalarda NATO’dan çıkmaktan kelam etmedi. Öbür yandan çarşamba günü 2. Dünya Savaşı’nin bitişinin 75. yıldönümü etkinliğinde yaptığı konuşmada ABD’nin Avrupa ile güvenlik işbirliğini devam ettirmesinden kelam etmedi.
Haberde “son aylarda Washington ve Avrupa’daki güvenlik müesses nizamı, Trump’ın ilk dönemi sona ermeden ittifakın temel ilkelerine meydan okumayacağı çıkarımında bulunarak kısa müddetliğine rahat nefes almıştı. Ancak uzmanlar, başkanlık seçimi yaklaştıkça tasanın büyüdüğünü söylüyor” denildi.
The New York Times’a konuşan Brookings Enstitüsü ABD-Avrupa Merkezi Direktörü Thomas Wright, “Gerçek bir risk var” diyerek ekledi:
“Kelly ve Bolton’dan öğrendik ki, Trump ilk döneminde çok daha ileri gitmek istemiş. Şayet seçimde tümüyle tasdik edildiği, siyasetlerinin halk tarafından kuvvetle desteklendiği hissine kapılırsa, bence aktif şekilde NATO’dan çekilebilir.”
Kongre’nin büyük ihtimalle Trump’ın ittifaktan tümden çıkma gayretini engellemek için harekete geçeğini öngören gazete, lakin uzmanların Trump’ın isterse öbür yollardan NATO’ya neredeyse öldürücü darbe indirebileceği görüşünde olduğunu belirtti.
Bu yollardan birinin Trump’ın NATO anlaşmasının ‘herhangi bir üye ülkeye saldırıyı tüm üye ülkelere yapılmış sayan’ 5. unsurunu zayıflatmak olduğu kaydedildi.
Önceki ABD başkanları 5. maddeyi her üyeyi askeri hücumlardan muhafaza kelamı olarak yorumlamıştı, ta ki Trump’a dek.
Wright, Trump’ın ittifaka sert dilli bir mektup göndererek 5. maddeyi tekrar yorumlaması ihtimalini gündeme getirdi.
Atlantik Kurulu uzmanlarından Jorge Benitez de Trump yönetiminin temmuzda Almanya’dan 12 bin ABD askerini çekme ve Pentagon’un Avrupa Caydırıcılık Teşebbüsü’ne fonları kısma açıklaması yaptığını hatırlattı.
Benitez “Avrupalı yetkililer, olumsuz adımlardaki tırmanışı görüyor ve Trump tekrar seçilirse olumsuz gidişatın devam edebileceğinden katiyetle telaş ediyor” dedi.
