İZMİR (İHA) –Pandeminin en çok etkilediği kesimlerden madencilik kesimi, son bir buçuk aydır çarkların dönmesiyle bir arada toparlanma sürecine girdi. Maden Platformunda yer alan sivil toplum kuruluşları başkanları, pandemi sonrası birlik beraberlik iletisi verdi.
2019 yılında 4,3 milyar dolar dövizi Türkiye’ye kazandıran madencilik dalı, pandeminin en çok etkilediği kesimlerden biri oldu. Kesim son bir buçuk aydır çarkların dönmesiyle birlikte toparlanma sürecine girdi. Maden platformunda yer alan Sivil Toplum Kuruluşlarının (STK) Başkanları, Ege Maden İhracatçıları Birliği konut sahipliğinde pandemi sürecinin etkilerini, kesimin beklentilerini, sıkıntılarını ve tahlil önerilerini konuşmak için masaya oturdu, birlik ve beraberliğe devam iletisi verdi.
“El ele omuz omuza çalışarak ortak akılla üretmek şiarımız olacak”
Madenin tüm ihraç eserlerinin ham hususu olduğunun altını çizen Ege Maden İhracatçıları Birliği Başkanı Mevlüt Kaya, STK başkanları olarak bölüme itimadın artırılması ve madenciliğin insan hayatının her alanına dokunan bir bölüm olduğunun vurgulanmasında görüş birliğine vardıklarını söyledi. Kaya, “Türkiye, Mart ayının sonlarına yanlışsız pandemiyi hissetmeye başladı. Biz ise ihracatımızın yüzde 50’sini gerçekleştirdiğimiz Çin’in kitlenmesi nedeniyle bunu 3 ay öncesinden hissettik. Önemli bir gayret göstererek en az hasarla bu süreci atlatmak için gayret ettik. Tıpkı zamanda kısa çalışma ödeneği, kamu bankalarının çok düşük sayılarla kredi imkanları, Eximbank’ın mevcut kredileri ötelemesi üzere dayanaklar dala hakikaten nefes aldırdı. Son bir buçuk aydır çarkların yavaş yavaş dönmeye başlamasıyla pandemi döneminde yerli ve milli eserlerin önemi daha çok fark edildi. Bölümümüzün daha da güçlü bir şekilde canlanması için, amaçlarımıza daha sağlam adımlarla ulaşmak için ekip ruhuyla hareket ederek yenilenmeli ve tazelenmeliyiz. Yeni olağanla birlikte yeni bir atılım dönemine başlıyoruz. Etrafa hassas, dünya standartlarında madencilik yapabilen kapasitemiz, insan kaynağımız, teknolojimizle her bir insanımızın sesine kulak kabartarak dün olduğu üzere yarın da el ele omuz omuza çalışarak ortak akılla üretmek şiarımız olacak” dedi.
Yeni maden kanunu çağrısı
Şu anda yürürlükte olan ve yıllar içinde yapılan onlarca değişiklik ile yıpranmış Maden Kanunu’nun her unsurunun madenciliğin önünde bir engel olarak durduğunu savunan Kaya, dalın önünü açacak ve büyütecek yeni bir maden kanunu çalışmalarının sürat kazanmasını istediklerini söyledi. Madenciliğe ceza, mali yaptırım, başka bakanlıkların mevzuatı ve bürokrasiden öbür bir yükümlülük getirmeyen mevcut Maden Kanunu’nun geçen 34 yıl içinde 4’ü esaslı olmak üzere 23 defa değişikliğe uğradığını tabir eden Kaya, yeni kanun çalışmasının tüm bunlardan arındırılarak hazırlanmasının ülkemiz madenciliği için çok büyük öneme sahip olduğunu söyledi.
Kaya, Türkiye’nin yeraltı kaynaklarının, yer bilimleri öğretileri temelinde etrafa hassas bir şekilde üretilerek ekonomiye kazandırılması, istihdamın artırılması, kaynaklarımızı günümüz şartlarının yanı sıra gelecek nesillere de aktarılmasının öncelikli amaçları olduklarını söyleyerek, hazırlanacak yeni Maden Kanunu Çalışmaları için dal STK’ları olarak altına imza attıkları metni açıkladı.
Maden STK’ları yeni kanun için metin imzaladı
Maden STK’larının yeni kanun için imzaladıkları metinde, “Yeraltı kaynaklarımızın korunarak ruhsat garantisinin sağlanması. Kanunun amaçları ortasında yer almalı. Madencilik dalından elde edilen devlet gelirinin artırılması için, daldan alınan vergi ve devlet hakkının artırılması yerine, yatırım ve üretimi artıracak, istihdamı artıracak düzenlemeler olmalı. Ruhsat düzenlendikten sonra, öteki kurum ve kuruluşlar tarafından getirilecek mümkün kısıtlamalar karşısında, Maden Kanununda, ruhsat hukukunu koruyan ve muhtemel dış etkilere karşı ruhsat teminatını kesin olarak sağlayan düzenlemeler sağlanmalı. Maden üretimi ile direkt ilgisi olmayan, yükleme, tesis/fabrika maliyetleri, ihracat sarfiyatları üzere kalemlerden Devlet hakkı alınması önlenmeli. Milletlerarası uygulamalarda olduğu üzere ulusal maden kaynak rezerv raporlama sisteminin, yatırımcının muhtaçlığına bağlı olarak borsada süreçleri, banka kredisi üzere gibisi durumlarda işletilmesini sağlayarak mecburilik olmaktan çıkarılmalı, dünya ülkelerindeki üzere gönüllülük temelinde olmalı. Orman arazi müsaade bedellerine getirilen yüzde elli indirimin, bir sefere mahsus olmak üzere on yıl boyunca tüm ruhsatlara uygulanarak haksız rekabetin önüne geçilmeli. Kanunun Uygulanmasına dair Yönetmeliğin, üretim teknolojisinden kullanım yerlerine kadar büyük farklılık gösteren maden kümeleri ve bentlerine nazaran farklı başka düzenlenmeli. Ruhsat ve müsaade süreçleri öngörülebilir müddette sonuçlandırılmalı, süreç şeffaf olmalı. Vergi Borcu yoktur yazısı ve gibisi üzere belge eksikliklerinden dolayı uygulanan ruhsat iptallerinden vazgeçilmeli. ETKB ve MAPEG yetkilerinin artırılarak tek merci tek müsaade ilkesi güçlendirilerek uygulamaya geçirilmeli. Son yıllarda öngörülemez oranlarda artırılan Devlet hakkı, ruhsat bedeli, orman arazi müsaade bedeli üzere bedeller yabancı ülkeler baz alınarak makul düzeylere indirilmeli. Valilik, Mahallî Belediye ve Köy Hukuksal kişiliklerine Devlet Hakkından hisse verilerek madenciliğe sahip çıkılması sağlanmalı” tabirleri yer aldı.
“Ruhsat garantisi şart”
Mevlüt Kaya, ruhsat periyodu, rödövans, arama ve işletme ruhsatı, ruhsat temdidi, işletme müsaadesi üzere süreçlerin evvelden olduğu üzere MAPEG içinde sonuçlandırılması gerektiği görüşünü dile getirirken, Maden Kanunu’na nazaran ruhsat sahiplerinden ruhsat bedeli ismi altında yüksek bedeller talep edildiğini, ruhsat bedeli ve devlet hakkının makul düzeylere çekilmesini temenni ettiklerini söyledi.
