Korona virüs (Covid-19) salgını sebebiyle dünya genelinde tarım eserlerinin ekiminin azalması ve bilhassa kurutulmuş domates pazarında Türkiye’nin rakipleri olan İtalya ve Amerika’nın pandemiden en fazla etkilenen ülkeler ortasında yer alması, salgına karşı aldığı önlemlerle örnek ülke olan Türkiye’ye bu yıl fırsat doğurdu. Manisa’nın Turgutlu ilçesinde de hasat edildikten sonra kurutulan domatesler, İtalya ve Amerika başta olmak üzere, Rusya, Almanya ve İngiltere’ye ihraç ediliyor.
Türkiye’de kurutulmuş domatesin en önemli merkezlerinden biri olan Manisa’nın Turgutlu ilçesinde de hasat edilen domatesler, kurutulmak için serilmeye başlandı. Kurutmalık olarak değerlendirilecek domatesler için erken saatlerde tarlaya gelen işçiler, gün batımına kadar hummalı şekilde çalışıyor. Yaklaşık 15 kilogram yaş domatesten elde edilen 1 kilogram kuru domates, Covid-19 salgını sebebiyle ekim alanı azalan Türkiye’nin en büyük rakibi İtalya ve Amerika başta olmak üzere, Rusya, Almanya ve İngiltere pazarında kilogramı 3 Euro’dan alıcı buluyor.
Dönem sonunda ihracatın 4 bin tona dayanması bekleniyor
Manisa Tarım ve Orman Vilayet Müdürü Metin Öztürk, 2020 yılı Ağustos ayı itibariyle yurt dışına bin 433 ton kurutulmuş domates ihraç ettiklerini söyledi. Öztürk, “Manisa kurutmalık domateste hem üretim alanı hem de üretim ölçüsü manasında Türkiye’de 3. sırada. Dolayısıyla kurutmalık domates Manisa için önemli bir eser. Stantta kurutulmuş domateslerimizi görüyoruz. Kurutma süreci için tarladan gelen domatesler burada işçiler tarafından kesilerek ve tuzlanarak burada kurumaya bırakılıyor. 2020 yılı için 98 bin dekarın üzerinde salçalık ve kurutmalık domates alanımız mevcut. Buradan da 791 bin tonun üzerinde eser beklemekteyiz. Kurutmalık domates gerçekten düzgün de bir ihraç eseri. Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere Rusya, İtalya, Almanya, İngiltere üzere birçok Avrupa ülkesine ihraç edilen eser. Hakikaten ihracatçılarımızda ülkemize katma paha katarak kurutmalık domatesi ihraca husus ediyorlar. Bugün itibariyle kurutmalık domatesi ham olarak yaklaşık 3 Euro’dan ihraç edildiği bilgisine sahibiz. İç piyasada da kurutmalık domates 18 liraları bulan bir fiyatla pazara arz ediliyor. 2020 yılı Ağustos ayı itibariyle bin 433 ton yurt dışına kurutulmuş domates ihraç etmiş durumdayız. Bunun da dönem sonunda 4 bin tonlara çıkarmayı hedefliyoruz” diye konuştu.
Üretici Serden Yel, kurutmalık domatesleri müşterinin de isteğine nazaran tuzlu ya da kükürtlü olarak ürettiklerini kaydetti. Yel, “Sezonumuz burada Turgutlu’da, Ağustos ayında başlar, Eylül’ün ortası üzere biter. Günde yaklaşık 200 tona yakın domatesi hasat ederek, stantta elle keser, tuzlar ya da kükürtleme sürecini yaparız. Yaklaşık bin dönüm üzerinde domates ekiyoruz. Çiftçi alt yapımız var. Başka eserlerle birlikte 4 bin dönüme yakın yer işliyoruz. Bin dönüm ektiğimiz domatesin çabucak hemen tamamı kurutmaya yönelik çeşitlerden tercih ediyoruz. Domates yaklaşık 15 kilogramda 1 kilogram kuru domates elde ederiz. Büsbütün el işçiliğine dayalı bir projedir. Stantta 7 gün kalır, bu 7 gün içerisinde yüzde 15 nemlere düşer. Daha sonra fabrikaya sterilize olmak için sevk edilir. Müşterinin de isteğine nazaran tuzlu ya da kükürtlü olarak üretimi yapılır. Müşterinin talebiyle ya sonuncu ya da yarı mamul olarak satışı gerçekleşir. Firma olarak üretimimizin yüzde 90’ını yurt dışına ihraç ediyoruz. Yüklü olarak Amerika ve Avrupa ülkeleri ile çalışıyoruz. Avrupa ülkeleri ortasından da Almanya ile çok sık çalışıyoruz” diye konuştu.
“İtalya’da üretimde önemli azalış var”
Korona virüs (Covid-19) salgınından dolayı İtalya üzere Avrupa ülkelerinde domates ekimlerinde önemli azalışların yaşandığını belirten Serden Yel, “Satışlarla ilgili biliyorsunuz tüm dünyada bilhassa otel ve restoranların kapanması tüketimi azalttı. Bu 2 aylık süreksiz müddette çabucak hemen hiç sipariş gelmedi desek yeridir. Bizim dünyada ülkeler ortasında rekabet ettiğimiz yerler Amerika ve İtalya’dır. Pandemi müddetince İtalya’da çok önemli meşakkatler oldu. Ekiminde azalışlar oldu. Türkiye’de ekilişte azalmalar olmadı ancak tüketimde önemli bir düşüş olduğu için firma olarak bizi de etkiledi” dedi.
7 milyon Euroluk döviz girdisi
Turgutlu ilçe Tarım ve Orman Müdürü Musa Çallı ise, üretim yaptıklarını 2 bin 500 ton kurutmalık domatesin yaklaşık olarak 2 bin tonluk kısmını yurt dışına ihraç ettiklerini dile getirdi. Çallı, “Turgutlu ilçemizde 250 bin dekar ziraî üretim alanımız var. Yaklaşık olarak 50 bin dekar üzerinde ziraî eser yetiştirilmektedir. Yaklaşık 15 bin dekarında domates yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bu 15 bin dekar yetiştiriciliğinin 3 bin dekarında kurutmalık domates yetiştiriciliği yapılıyor. 3 bin dekarında ise ketçaplık, salçalık, turşuluk üzere sanayi yetiştiriciliği yapılıyor. Geriye kalan 9 bin dekar alan kalıyor. Bu 3 bin dekar kurutmalık domates alanından bu yıl yaklaşık 2 bin 500 ton kurutmalık domates üretimi hedefliyoruz. Bu 2 bin 500 ton kurutmalık domatesin yaklaşık olarak 2 bin tonluk kısmı yurt dışına ihraç ediliyor. Bundan da 7 milyon Euro civarında döviz girdisi ülkemize girmiş olacak. Kurutmalık domates alanında ülke olarak ilk 3 sırada yer almaktayız. Turgutlu olarak ülkemizde Torbalı, Bergama ve Turgutlu olarak ilk üçte yer almaktayız” diye konuştu.
