DÜNYA/İSTANBUL
Türkiye’de mahsusen pandemi periyodunda borsaya artan yerli yatırımcı ilgisi Türkiye Anamal Piyasaları Birliği’nin (TSPB) de gündeminde. TSPB Başkanı Alp Keler, yatırımcının mevduattaki negatif getiri, artan dijital imkanlar ve hükümetin anapara piyasasını destekleyen adımlarıyla farklı yatırım araçlarına ilgi gösterdiğini lisana getirerek mayısta 1.5 milyona ulaşan yatırımcı sayısında artış trendinin haziranda da sürdüğünü vurguladı. Keler, borsada nispeti yüzde 65’lerden yüzde 52’ye gerileyen yabancı yatırımcıların dönüşü için de şunları söyledi: “Bizim piyasaların zenginleşmesi ve derinleşmesi için yerli ve yabancı yatırımcıya gereksinimimiz var. Sahih adımlar atılırsa borsada değerlemenin ucuz olduğu ortamda yabancı gelecektir. Ödünç piyasasının gelişmesi önemli, açığa satış, efektif ve her türlü yatırımcıyı çekecek işleyen bir piyasa olmalı” diye konuştu.
Yatırımcı ana eksene koyulmalı
Varlık piyasasının geleceğinin yatırımcının bilinçlenmesinden geçtiğini söyleyen Keler, yatırımcı ve yatırımcı haklarının ön planda tutulması gerektiğini vurguladı. Kapital piyasası olarak ana eksene yatırımcıyı koyup önce yatırımcı olarak yola çıkılması gerektiğini vurgulayan Keler, “Sermaye piyasası yatırımcılarının arttığı periyoda girdik. Gerek fon gerek pay senedi süreç yapan yatırımcı arttı. Donelere bakıldığında büyümenin BIST100 dışındaki paylarda olduğunu görüyoruz. Bu potansiyeli genele yayılan paylarda de görmemiz gerekiyor, böylelikle daha sağlıklı uzun vadeli derinleşmiş piyasa oluşacak” dedi.
Pay senedi risksiz yatırım değildir
Yatırımcı profilinde de gençlerin öne çıktığını belirten Keler, bunun dünyada da bu türlü olduğunu kaydetti. Kapital piyasasının risksiz olmadığını riskli bir eser olduğuna dikkat çeken Keler, şunları söyledi: “Bireysel yatırımcının riskleri ayrıştırabilmesi bilinçlenmesi gerekiyor. Pay senedi çok âlâ bir yatırımdır lakin pay senedi yatırımının bilinçli yapılması önemli. Yatırım talih işi değil risksiz yatırım diye bir şey yok. Yatırım yaparken sabit getirili yatırım araçlarına nazaran bir ölçü daha fazla risk aldıklarını bilmesi lazım. Tüyo, söylenti, kısa vadede para kazanmaya yönelik yatırımların 2. planda olması gerektiğini düşünüyoruz. Yatırımcılarımıza çok önemli hizmetler düşüyor lakin yalnızca yatırımcılara değil bu işte vazife alan kapital piyasası şirketlerine de çok büyük vazife ve sorumluluklar düşüyor.”
Türkiye borsası ucuz kaldı
Son devirde pay senetleri arasında ayrışma yaşandığını 1 getiride BIST 30 yüzde 8 iken BIST 100 dışı payların yüzde 112 getiri sağladığını kaydeden Keler, bunun genele yayılması gerektiğini vurguladı. Türkiye borsasının değerleme olarak genel olarak dünyadaki tüm ülkelere nazaran ucuz kaldığını söyleyen Kelen, bu piyasadan da yararlanmak isteyen yatırımcılar gördüklerini ve bunun büyük kısmının kalıcı olduğunu düşündüğünü lisana getirdi.
Yeni yatırımcının kalıcı olması için de kol olarak haberlendirme, araştırma, danışmanlık meydanlarına yatımı yapmaları ve gerçek yönlendirmeleri gerektiğini söz eden Keler, “Yabancının satışları 4 milyar dolar civarında satışı laf konusu. Farklı piyasalarda fırsat buldu ve yabancı geri çekebilmek için aktif işlemesi fiyatlama mekanizmasının akıllıca oluşması gerekiyor. Değerleme olarak münâsib olduğumuzu görüyoruz. İçerdeki ve dışardaki yatırımcıya gereksinimimiz var” dedi.
YATIRIMCIYI KORUMAK İÇİN NELER YAPILMALI
TSPB yatırımcının korunması ve kalıcılığının sağlanması için iki ana başlıkta önerilerini sıraladı.
YATIRIMCIYA
Kurum seçerken
– TSPB üyesi bir aracı kurum banka portföy idare şirketlerinde yatırım hesabı aç
– Fiyat encümen ve kesintileri dikkatle incele
– Lisanslı yatırım danışmanlarını tercih et
Yatırım yaparken
– Riskini belirle
– Yatırım stratejisi oluştur
– Farklı araçlardan sepet yap
– Kısa vadeli al-sattan kaçın uzun vadeli yatırım gayeyle
– Arkadaş toplumsal medya tavsiyesi ve tüyo ile yatırım yapma
– Araştırmaları ve KAP açıklamalarını oku
– Lisanslı yatırım danışmanlarına danış
– Yatırımcı haklarını öğren
Yatırım sonrası
– MKK’dan hesabını yönetebileceğini bil
– Hesap haberlerini, şifrelerini paylaşma
– Yetkisiz tavsiyenin cürüm olduğunu bil
– Haber almak için TSPB’ne başvurabilirsin
ÜYELERE
– Meslek ilkelerine etik bedellere uyulmalı
– Eğitimle çalışanları desteklemeli
– Araştırma ve danışmanlık kısmına yatırım yap geliştir, teşvikler sağlanabilir
– Yatırımcıları eğit ve bilgilendir
– Yatırımcının profiline tutarlı olmayan ürünleri öneme
– Yatırımcıyı yanlışsız ve sağlıklı eserlere yönlendirecek teknolojik tahliller üret
– Yatırımcıya kıymet kat, ilişkinde uzun vadeli hareket et
– Piyasanın gelişimini olumsuz etkileyen süreçlere ortam sağlama
– Piyasanın derinleşmesi için sürdürülebilir siyasetlerle hareket et
3.5 milyar dolarlık yatırım riskte
TSPB Başkanı Keler, dünyada sınırlı yatırım fonlarının yani pasif fonların yalnızca MSCI endeksleri içindeki tartıya nazaran yatırım yaptığını hatırlatarak “MSCI’da son yıllarda Türkiye’nin yükünün çeşitli nedenlerden ötürü azaldığını gözlüyoruz. Son periyotta dünyada büyük halka arzların gelmesiyle bir arada oldu bu. Endeks değiştirme açıklaması önemli. Bu endeks sayesinde 3.5 milyar dolar civarında yatırım laf konusu fakat bu yatırımın çıkması derhal olacak bir şey değil. Bu açıklama yakından takip edilmeli” diye konuştu. Bazı ülkelerde de açığa satış yasağının uygulandığını gelgelelim kaldırıldığını kaydeden Keler, açığa satış imkanı verilmesini olumlu gördüklerini tabir etti.
Her 60 bireyden 1’i pay senedi yatırımcısı
TSPB Başkanı Keler’in içtimada yaptığı sunumda verdiği haberlere nazaran yatırımcı sayısı artıyor. Her ay 1 defa süreç yapanların sayısı da geçen yıl mayısta 343 bin iken artık 790 bine çıktı. VİOP’ta her ay bir kez süreç yapan sayısı da 22 binden 30 bine yükseldi. Borsa İstanbul’un değerlemesi konusunda da araştırma yaptıklarını belirten Keler, fiyat kar nispetleri incelendiğinde Türkiye’nin gelişmekte olan ülkeler arasında değerleme olarak ucuz olduğunu belirtti. Şu anda her 6 şahıstan 1 şahısta emeklilik fonu, 20 şahıstan 1’inde yatırım fonu olduğunu söyleyen Kelen, 18 yaş üzeri 1000 TL üzeri pay senedi sahiplerinin ise her 60 kimseden 1 kişi olduğunu belirtti.
