Kamu bankalarının da iştirakiyle Türkiye’nin son 1.5 yıldaki döviz arzı $100 milyarı geçti

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

LONDRA, 16 Temmuz (Reuters) – TL’nin istikrarlı ve rekabetçi bir seyir izlemesi Türkiye’nin yeni ekonomi siyasetinin temel amaçlarından biri haline gelirken, Merkez Bankası rezervlerinden yapılan döviz satışlarına son dönemde kamu bankalarının kendi bilançolarından yaptıkları satışlar da eklendi.

Kamu bankalarının geçen yıl Aralık ortasında neredeyse sıfır olan net döviz açık konumları Haziran’dan itibaren besbelli artış göstererek Temmuz itibarıyla 8 milyar doların üzerine çıktı https://tmsnrt.rs/3fjWThT. TCMB’ninkiyle birlikte bakıldığında Türkiye’nin 2019 başından bu yana piyasaları müdahaleyi de içeren yekun döviz arzı da 100 milyar doları aşmış durumda.

Bankacılık bölümü 2001 yılındaki buhrandan bu yana, kısa dönemler haricinde döviz açık ya da fazlası durum taşımayı tercih etmiyordu. Fakat tarihi olarak gözlenen bu tercih, bu yıl itibarıyla kamu bankalarında değişti.

BDDK verilerine nazaran kamu bankalarının net döviz açık konumu 22 Mayıs’taki 4.3 milyar dolar seviyesinden 3 Temmuz itibarıyla 8.3 milyar dolara https://tmsnrt.rs/3fjWThT yükseldi. Kişisel bankalarda ise bu nispet son birkaç yıldır 2-3 milyar dolar döviz fazlası seviyesinde bulunuyor. Seviye değişse de genel olarak olumluda ve stabil bir seyir izliyor.

Reuters’a bilgi veren bir bankacılık kaynağı, “TCMB rezervlerinden geçen yıl 30-32, bu yıl 60 milyar dolar satış gerçekleştirdi. Haziran ayında belirginleşmek üzere kamular da bu trende katılmış görünüyor. Bankaların alabileceği açık konum özkaynaklarının %20’si ile sonlandırılıyor. Gelgelelim baktığımızda şu anda kamu (mevduat) bankaları %25’i aşmış durumda. TCMB’nin rezervlerindeki kaybın kuvvetli olması nedeniyle kamunun TCMB’ye bankacılık kanalından destek olduğunu düşünüyoruz. 2001’den beri ilk kere yaşanan bu sürecin devam edip etmeyeceği de çok önemli” dedi.

BDDK bankaların yabancı para net genel döviz konumunun, yasal öz kaynağın %20’si üzerine çıkmasını istemiyor. Düzenlemeler kısa müddetlerle bu sonun aşılmasına müsaade verse de bunun senede altı kereyi aşmaması gerekiyor. Kalkınma ve mevduat bankalarını içeren kamu bankalarının net döviz konumunun öz kapitale nispeti ise 3 Temmuz haftasında %20.7’ye yükselerek ilk kez bu eşiği aştı. Bu orantı bir önceki hafta %16.8 seviyesindeydi.

Kamu bankalarının döviz arzını belirginleştirdiği Haziran ortasından bu yana ise dolar/TL 6.85 etrafında dar bantta neredeyse hareketsiz bir seyir izliyor https://tmsnrt.rs/3gV0K5o.

En önemli kamu bankalarından Halkbank, husus hakkındaki sorulara karşılık vermedi. Vakıfbank ve Ziraat Bankası haber anında şimdi karşılık iletmedi. Merkez Bankası kamu bankaları ile eş güdüm içinde hareket edip etmediği sorusuna haber anında cevap vermedi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) sorulara cevap vermedi.

Bankacılara nazaran TL’deki stabil seyirdeki en önemli etken kamunun döviz arzı. Bankacıların TCMB verilerinden yaptığı hesaplamaya nazaran, Mayıs sonu itibarıyla kamunun TCMB rezervlerinden yaptığı döviz arzı yaklaşık 55 milyar dolar seviyesinde.

TCMB’nin lokal bankalarla gerçekleştirdiği swap anlaşmaları dahil edilince hesaplanabilir hale gelen bu fiyat Goldman Sachs’ın kestirimine nazaran Haziran da dahil edildiğinde 60 milyar dolara ulaşıyor. Geçen yıl da 30-32 milyar doları bulan bu arz, kamu bankalarının da iştirakiyle 2019’dan beri bakıldığında 100 milyar doların çabucak üzerine çıkmış durumda.

Kamunun artan döviz arzının TCMB rezervlerinde negatif tesiri son dönemde bir ölçü yavaşlasa da devam ediyor. TCMB’nin yekun rezervlerinde Şubat ayından Mayıs ortasına kadar yaşanan ve 23 milyar dolara kadar ulaşan düşüş önce durdu sonra rezervler sonlu artış göstermeye başladı.

Lakin verilere nazaran TCMB’nin rezerv kayıplarının azaldığı dönemde ise kamu bankalarının döviz açık durumlarını belirginleştirdiği görülüyor.

TCMB’nin son dönemde TL’deki bedel kaybını sınırlama ve koronavirüs tesirini azaltma ismine attığı adımlar sonrası bankaya ilişkin döviz rezervlerinin sert düşüşle negatife geçmesi, piyasada dış kırılganlıklara yönelik soru işaretlerini artırıyor.

TCMB son yatırımcı içtiması da dahil olmak üzere rezervlerdeki düşüşe ilişkin kapsamlı bir tahlilde bulunmuyor. TCMB Başkanı Murat Uysal içinden geçildiği dönemde rezerv dalgalanmalarının sıradan ve süreksiz olduğunu serbest döviz kuru politikasın bir değişiklik olmadığını belirtiyor.

Tahvil/bono piyasasında yabancı yükünün azalması ve yabancı yatırımcı hissesinin %23’lerden %4’lere kadar sert düşmesinde Türkiye piyasalarına olan inanç eksikliği öne çıkıyor. Son dönemde bu kaygılara TL’deki paha kaybını durdurma amaçlı TCMB rezervlerinden azalış da eklendi. TL yıl başından beri dolar önünde, emsal para ünitelerinden sonlu da olsa daha uygun bir performans gösterse de de son 5 yılda %60 ile gelişmekte olan ülke para ünitelerinden açık ara negatif ayrıştı.

(Redaksiyon Andrew Cawthorne)