Siyasi krizin durulmadığı Irak’ın sokaklarındaki protestocuların anahtar taleplerinden birini yerine getiren Başbakan Mustafa el-Kazımi, 6 Haziran 2021’de erken seçim yapılacağını duyurdu.
Bağdat Üniversitesi siyaset bilimcilerinden Prof. Kays el-Nuri, erken seçimin ilan edilmesinin esas nedeninin kitlesel protestolar olduğunu belirtti.
Protestoları “El-Kazımi hükümeti için en önemli sorun” diye niteleyen el-Nuri, Irak’ta hükümetin akıbetinin sokaktaki öfke dalgasıyla temaslı olduğunu ve mutlaka bu öfkeyi denetim etme kabiliyetinin bulunmadığını söyledi.
Sokaktaki his seliyle direkt irtibatlı
Siyaset bilimci, “Hükümet Iraklılara çok şey vaat etti ve artık halk vaatlerin yerine getirilmesini talep ediyor. Hükümetin, bilhassa Başbakan Kazımi’nin akıbeti sokakların hislerine bağlı. Seçim ilan edilmesi bunun sonucu” dedi.
Seçimin ordunun iç siyasetteki önemli rolüne son vererek sahneye büsbütün yeni siyasetçiler çıkarması gerektiğini dile getiren uzman, “Ancak adil ve şeffaf seçimlerin yapılması için sağlıklı iç politik duruma muhtaçlık var. Bu, seçmenlere iç ve dış baskıya bakmayarak tercih yapma fırsatını sağlar” değerlendirmesini yaptı.
Dış baskı kaçınılmaz
Siyaset uzmanı Ahmad el-Abyad, seçimlere kesinlikle dış baskının eşlik edeceğini söyleyerek şu yorumda bulundu:
“Elbette, İran ve Suudi Arabistan’ın seçimleri etkilemeye çalışacağını anlamak gerekir. Bunu öncelikle İran yapacak, çünkü bugün Irak’taki durumun neredeyse tamamını etkileyebiliyor. Irak’taki her iktidar partisi yahut koalisyon kesinlikle Tahran’la âlâ ilişkilere sahip olmalı.”
Sonuç tatmin etmezse vatandaş tekrar seçim ister
Birleşmiş Milletler gözlemcilerinin genelde seçimler üzerindeki dış tesire gözlerini kapadığını ve kurul değişmezse bu sefer de kapatacaklarını dile getiren el-Abyad, öteki yandan sokakların adil ve dürüst seçim hakkını savunma yeteneğine sahip olduğunu belirterek şöyle devam etti:
“Halkın son bir yıldaki protestolarda haklarını savunma yeteneğini kaybettiğine inanmak naiflik olur. Şayet sonucu vatandaşları tatmin etmezse yeni seçim talep edeceklerdir ve bu sefer hiçbir dış baskı bunu durduramaz. Iraklıların 5 yahut 10 yıl öncesine kıyasla kendinden daha emin ve daha güçlü hale geldiğini anlamanın zamanı geldi. Şayet adil ve özgür seçimler talep ediyorlarsa istediklerini alırlar.”
Bu seçimler sonrasında Irak’ın değişeceği kesin
Siyaset bilimci Abdül Amir el-Majr, yeni seçimlerin sokaklarla hükümeti uzlaştırma fırsatı olduğunu belirterek şöyle konuştu:
“Adil seçimler yapmanın çok güç olacağını anlamak gerekir. Fakat bu seçimler sonrasında Irak’ın değişeceği kesin! Şayet vatandaşlar seçimlerin sonucunu kabul eder, protestoları başlatmazsa aralıksız protestoların ve iktidardaki çevreler ile sokak ortasındaki güvensizliğin büsbütün geçmişte kalma talihi büyük. Bu, krizlerin üstesinden gelmek ve iç siyasette istikrar sağlamak için çok önemli.”
Sorun, meclisteki konsensüs eksikliği
Nasırcı Parti Sekreteri Abdül Sattar el-Cumayli, erken seçimlerin ilan edilmesinin nedeni olarak sokakların talebinden fazla mevcut meclisteki fikir birliği eksikliğine işaret etti, meclis çalışmalarının konsensüs eksikliğinden etkisiz kaldığını belirtti.
Iraklı siyasetçi, şunları söyledi:
“Erken seçim, meclisteki siyasi bloklar ortasındaki çatışmaların direkt sonucu. Uzun zamandır güvenlik alanındaki krizlerin, ülkedeki politik, ekonomik ve tıbbi sıkıntıların yol açtığı çıkmazı gözlemliyoruz. Konsensüs eksikliği bu sıkıntıları etkili bir şekilde çözmeye müsaade vermiyor. Bu türlü bir hükümete ve bu türlü bir parlamentoya itimat olmadığı için Başbakan yeni seçim ilan etmek zorunda kaldı.”
Irak sokaklarının isteklerine ve taleplerine göründüğü kadar umursanmadığı görüşünü dile getire El-Cumayli, şu yorumu yaptı.
“Hükümet ve meclisin gösterilere ve protestolara büyük önem verdiğini düşünmüyorum, daha fazla bu türlü görünmesini istiyorlar, böylece karar verme sürecini geciktiriyor ve sokakların sesini manipüle ediyorlar. Gösteriler geçmişteki kadar amansızca bastırılıyor, bu da gerçekte kimsenin onları dinleme niyetinde olmadığını gösteriyor.”
