Ağız içerisinde ve etrafındaki ağrılı ve içi su dolu döküntülerle başlayan, takiben avuç içinde ve ayak tabanındaki döküntülerle seyreden el ayak ağız hastalığı hijyenin iyi olmadığı yerlerde daha sık görülüyor.
İlkbahar sonu, yaz ve sonbahar aylarında ortaya çıkan hastalığın bulaş riski yaz aylarında enfekte havuz sularının yutulmasıyla artıyor. Itimat Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Bölümü’nden Uzm. Dr. Zehra Can, el ayak ağız hastalığının belirtileri, teşhis, tedavi ve korunma yöntemleri hakkında bilgi verdi.
El ayak ağız hastalığı nedir
El ayak ağız hastalığının bilhassa tropikal bölgelerde ve hijyenin iyi olmadığı yerlerde yaygın olarak ortaya çıktığını belirten Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Zehra Can, “El ayak ağız hastalığı, en sık 5 yaş altındaki çocuklarda görülen, ancak kimi durumlarda daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde de görülebilen bulaşıcı ve viral bir hastalıktır. Ateş, boğazda kızarıklık, ellerde ve ayak tabanında, ağız içi ve ağız etrafında döküntü ile seyreder. En sık ilkbahar sonu, yaz ve sonbahar aylarında görülür” biçiminde konuştu.
“Havuz sularının yutulması hastalığın bulaşması açısından risk oluşturur”
Virüsün hasta kişilerin ağız ve burun salgılarında, dışkı ve idrarlarında, cilt lezyonlarında bulunduğunu aktaran Uzm. Dr. Zehra Can, “Hastalar öksürme ve hapşırma sonucunda damlacık yoluyla virüsü etrafa bulaştırır. Hasta kişi ile yakın temas etme, öpme, sarılma, lezyonlu deriye dokunma, ortak eşya kullanma sonucunda ya da dışkı ve idrar ile bulaşabilir. Okul, kreş üzere toplu ömür alanları, yazın enfekte havuz sularının yutulması hastalığın bulaşması açısından risk oluşturur. Hastalığa enterovirüs cinsinden koksakivirüs, ekovirüs ve enterovirüsler neden olur. En sık enterovirüs 71 ve koksaki virüs A küme 16 etkendir” sözlerini kullandı.
“Özellikle küçük çocuklar ağızdaki yaralar nedeniyle beslenme zahmeti çekebilir”
Hastalığın, iştahsızlık, kırgınlık, 38-39 derece ateş ve boğaz ağrısı üzere belirtiler ile başladığını söyleyen Uzm. Dr. Can, “Bir iki gün içinde ağız içinde, boğazda ve ağız etrafında ağrılı, içi su dolu döküntüler çıkar. Takiben ayak tabanı ve avuç içinde de kırmızı döküntüler oluşur ve daha sonra bu döküntüler su toplar. Bazen bedenin diğer bölgelerinde de döküntü olabilir. Döküntülere öksürük ve karın ağrısı eşlik edebilir. Kimi durumlarda hastalık yalnızca ağızda yara, bazen de yalnızca cilt döküntüsü formunda seyredebilir. Bilhassa küçük çocuklar ağızdaki yaralar nedeniyle beslenme zahmeti çekebilir” diye konuştu.
“PCR ile virüs izolasyonu sonucunda teşhis konabilir”
Hastalığın teşhisinin genellikle klinik bulgular ile konulduğunu açıklayan Uzm. Dr. Can, “Laboratuvar testi gerekmez. Mevsim, hastanın yaşı, döküntülerin yeri ve özellikleri teşhis konulmasına yardımcı olur. Hastalığın suçiçeği, herpes zoster, beşinci ve altıncı hastalık üzere viral hastalıklardan ayrımı yapılmalıdır. Çok gerektiği durumlarda nazofarenks yani genizden alınan sürüntü, döküntü içinden sıvı ve gayta örneklerinden PCR ile virüs izolasyonu sonucunda teşhis konabilir. Ayrıyeten kanda virüse karşı oluşan antikor cevabına bakılabilir” sözlerini kullandı.
“Hastalar 7-10 gün içinde kendiliğinden iyileşir”
Hastalığın spesifik bir tedavisi ve aşısı bulunmadığını kaydeden Can, “Tedavi hastanın şikayetlerine ve bulgularına göre planlanır. Hastalık genellikle hafif seyreder ve kendi kendine düzelir. Boğaz ağrısı için sprey, ağrı kesici, ateş düşürücü, kaşıntı için antihistaminik, lezyonlar enfekte olursa antibiyotikli kremler kullanılabilir. Ağız içindeki yaralar nedeniyle beslenemeyen çocuklarda; yoğurt, muhallebi, çorba üzere yumuşak ve ılık besinler ile beslenme, bol sıvı tüketimi ve istirahat önerilir. Beslenmesi kötü olan çocuklara hastane ortamında damar yolu ile sıvı tedavisi verilebilir. Hastalar 7-10 gün içinde kendiliğinden iyileşir. Lezyonlar leke ve kabuklanma yapabilir. Bu etkiler zamanla düzelir” açıklamasını yaptı.
“Hasta çocuklar lezyonlar kuruyana kadar okula gönderilmemeli”
Hasta çocukların lezyonlar kuruyana kadar okula gönderilmemesi gerektiğini belirten Can, “Öksürük, hapşırık sırasında ağzını kapatması, mümkünse farklı tuvalet kullanması sağlanmalıdır. Hastalıktan korunmak için hijyen kurallarına uyulmalıdır. Hasta kişilerden uzak durulmalıdır. Eller sık yıkanmalı ve kirli el ile ağız ve yüze dokunulmamalıdır. Hasta bireyle, tabak, bardak, havlu üzere ortak eşyalar kullanılmamalı, öpme ve sarılma üzere yakın temastan kaçınılmalıdır. Tuvalete girdikten sonra, bebeğin bezini değiştirdikten sonra, yemek-mama hazırlamadan önce eller sabunla yıkanmalıdır. Konutta, okul ve kreşlerde kullanılan gereçler, oyuncaklar ve temas eden yüzeyler her gün dezenfekte edilmelidir. Ortam sık sık havalandırılmalıdır. Havuzlar sistemli klorlanmalı ve küçük çocukların havuza girmemesi sağlanmalıdır” halinde konuştu.
