Teknolojinin gelişmesiyle şahsî veriler de çok önemli bir yana konumlandı. Son dönemin en büyük tartışmalarından biri ise ferdî verilerin olursuz olarak mütemadi toplanması ve işlenmesi. Bu, kimi zaman mütemadi kullandığımız toplumsal medya pratikleri ile oluyor kimi zaman da günlük hayatın işleyişi içerisinde. Fakat kimse bu verileri istediği üzere toplayamaz, kaydedemez ve pazarlayamaz. 2016’da yürürlüğe giren Ferdî Verileri Müdafaa Kanunu’na (KVKK) nazaran kamera yahut ses kaydı alan işletmeler ve kurumlar buna ilişkin bir aydınlatma metni bulundurmak zorunda. Kanuna nazaran bu metin, imgelerin ve verilerin kimin tarafından toplandığını, nasıl koruma edildiği ve vatandaşın olgu sorumlusuna nasıl başvuracağı açıkça belirtilmeli.
ARADIK BULAMADIK
Eksperler ise hem büyük işletmelerin hem de küçük esnafın bu durumu ihlal ettiğini, velev farkında olmadığını söylüyor. Biz de bunu incelemek için ilk olarak Bayrampaşa’da bulunan bir AVM’ye gittik. Imaj ve ses kaydı yapan kameraları gördük fakat aydınlatma metnini aramamıza karşın bulamadık. Işçiye sorduğumuzda ise o denli bir metinden haberlerinin olmadığını belirttiler. AVM’deki mağazalarda da durum farksızdı. Yalnızca AVM’deki market, tüm bilgilerin olduğu aydınlatma metnini girişe asmıştı.
ZAYIF METİNLER
Çarşı esnafın da manzara farksızdı. İstanbul Eyüp’te eczane, bakkal, kasap ve beyaz eşya bayilerinde aydınlatma metnine rastlayamadık. Bu, Üsküdar ve Çekmeköy’de de birebirdi. Bir kaç esnaf, ‘7/24 kamera kaydı yapılmaktadır’ yazısını gösterdi ama mütehassıslar bunun ehliyetsiz olduğunu, işletmelerin para cezaları ile karşı zıdda geldiğini söylüyor. Birçok esnaf ise kayıt altına alınan verilerinin tam olarak nerede saklandığından emin değil.
Yalnızca girdiğimiz bir markette aydınlatma metinleri tüm detayları ile bölge alıyordu.
180 BİN LİRA CEZASI VAR
KVKK kapsamında getirilen zorunlulukların işletmeler ve vatandaşlar tarafından hâlâ tam olarak anlaşılmadığını söyleyen avukat Sefa Karcıoğlu, “Bazı yükümlülükler çok fazla ertelendi. Son olarak pandemi dolayısıyla yeniden ertelemeler oldu. Bunlar daha çok VERBİS ile ilgili. KVKK’nın olgu sorumlularına ilişkin getirdiği en önemli yükümlülüklerden biri de aydınlatma yükümlülüğü. Bu yükümlülük ertelenmedi. Aydınlatma yükümlülüğünün ihlal edilmesi, kanuna iyi bir şekilde aydınlatmanın yapılmaması halinde verilecek idari para cezası 9 bin13 TL ile 180 bin 264 TL arasında. Saklı kamera ve ses kaydı alınamaz. Ayrıyeten kaidelerin oluşması halinde cezası da var. Son olarak Türkiye’de faaliyet gösteren Amazon Türkiye’ye aydınlatma yükümlülüğünü mekanına getirmediği için 100 bin lira ceza kesildi” diye konuştu.
ECZANEYE 60 BİN LİRA ‘YETKİSİZLİK’ CEZASI
Burada en önemli noktanın ferdî verilerin nasıl korunduğu olduğunu söyleyen Sefa Karcıoğlu, “Şirketler elinde çok sayıda done bulunduruyor ve bunların kimileri kişisel nitelikli veriler. Bu verilerin korunması noktasında birtakım yükümlülükler var. Sağlık, biyometrik done, diyaneti bilgiler ve sendika üzere kişisel nitelikli verileri işlemek için açık istek ve ispat gerekiyor. Bunun ihlali durumunda tekrar 1.8 milyon liraya kadar idari para cezası uygulanıyor. Geçtiğimiz günlerde bir eczaneye ‘Medula’ sitemini eşine kullandırdığı için 60 bin lira ceza kesildi. Medula sistemine teşebbüs salahiyeti olmayan eczacının eşi hakkında da savcılığa hata duyurusunda bulunuldu. Bu bütün işletmeler için beğenilen. Farklı departmanlar bile salahiyeti olmayan bilgiye erişemez” formunda konuştu.
