Güneş çarpması, uzun saatler boyunca güneşte kalmanın bedenin sıcaklığını en üst düzeye çıkamasıyla ve sıcaklığın düşmemesi sonucunda organların tahrip olmasıyla ortaya çıkan bir durumdur. Genelde 40°C üstünde sıcaklıklarda görülmektedir. Birtakım durumlarda yaşlılar, çocuklar ve hastalar daha alt sıcaklıkta da yaşayabilirler.
GÜNEŞ ÇARPMASININ NEDENLERİ NELERDİR?
Yüksek sıcaklıklarla maruz kalmak
Bu rahatsızlığın en büyük nedeni öğle 12-1 ortası başta tatil bölgeleri olmak üzere, kumsal ve plajlarda vakit geçirmektir. Güneş ışınlarının dik bir açıyla yeryüzüne indiği bu zamanlarda ultraviyole ışınları son derece tehlikeli olabilmektedir. Bu yüzden mecbur kalmadıkça daha geç saatlerde dışarı çıkmak gerekir.
Alkol tüketimi
Yüksek sıcaklıklarda ağır alkol tüketimi, güneş çarpması riskini arttırır. Zira alkol metabolizmayı yavaşlatıp bağışıklık sistemini zayıflatır. Güneş çarpmasının muhtemel etkileri çok daha süratli hissedilebilir. Bunun için yüksek sıcaklıklarda alkole orta verilmeli ve açık havada alkolsüz içecekler tüketilmelidir.
Havasız ortamlarda kalmak
Bilinenin tersine güneş çarpması olayları yalnızca açık yerlerde yaşanmaz. Çok sıcak yerlerde uzun müddetli oturmak da çok büyük bir risk faktörü doğurmaktadır. Uzun müddet su tüketmemek, klimasız ortamlarda vakit geçirmek de tehlikeyi arttıran en büyük ögeler ortasındadır.
Kalın giyinmek
Son olarak sıcak havalarda kalın kumaştan giysiler giymek bedenin direncini düşürdüğü için risk teşkil etmektedir.
GÜNEŞ ÇARPMASININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Baş ağrısı, bulantı, kusma, yüksek ateş, terleyememe, hudut sistemi bozuklukları, ruhsal durum bozuklukları ve bilinç kaybıdır. Havale, teneffüste düzensizlik ve 41 derece üzerinde ateşle birlikte deride kızarıklık da varsa “sıcak koması” görülme ihtimali yükselmektedir.
İleri safhalarda epey tehlikeli olabilen güneş çarpmalarında, önemli oranda hayat kaybı riski olduğu da unutulmamalıdır. Öte yandan, güneş çarpması sonrası iyileşen kişilerin dahi hudut sistemlerinde kalıcı hasarlar oluşabilmektedir. Bu nedenle ilk belirtide teşhis konulması ve kişi bilincini yitirmeden gerekli müdahaleye başlanması gerekmektedir.
Sıcak çarpmasında görülen en bariz belirtiler ise şöyledir;
-Yüksek ateş,
-Kuru, sıcak, ağrılı cilt,
-Şiddetli baş ağrısı,
-Bulantı,
-Kusma ve baş dönmesi,
-Kas krampları,
-Çarpıntı
-Uykuya eğilim,
-Zihin bulanıklığı ve komaya kadar varabilen önemli klinik tablolar görülebilir.
GÜNEŞ ÇARPMASINDAN KORUNMAK İÇİN NELER YAPILMALI?
-Mecbur kalmadıkça güneşin ağır olduğu saatlerde dışarıya çıkılmamalı,
-Terletmeyen ince, açık renkli ve bol giysiler tercih edilmeli,
-Mutlaka güneş gözlüğü, şapka ve şemsiye üzere güneş ışığından koruyacak aksesuarlar kullanılmalı,
-Güneşe çıkmadan yarım saat önce güneş hami kremler sürülmeli
-Günde en az 2,5-3 lt sıvı tüketilmeli (ayran, soda, su vb.)
-Sindirimi kolay hafif yiyecekler tercih edilmeli
-Fırsat buldukça ılık duş alınmalı
-Uzun ve ağır idmanlardan kaçınılmalıdır.
