Grip ve zatürre aşıları pandemi ile uğraşta gerekli ve yararlı mı?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Sağlık Bakanlığı Bilim Konseyi Üyesi Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selma Metintaş, grip ve zatürre aşılarının pandemi ile gayrette gerekli, yararlı olduğu tartışmalarını kıymetlendirdi.

Metindaş, COVID-19 pandemisine neden olan SARS-CoV-2’ye özgün, virusün beşere bulaştığında hastalık yapma tesirini azaltacak, ortadan kaldıracak bir aşının pandeminin sonlanmasını sağlayacağını belirtti. Beşerde itimatla kullanılabilecek aşılar için itimat verici çalışmalar olsa da, aşıların seri üretime geçip kullanılabilir olması vakit alacağını anlatan Prof. Dr. Selma Metintaş, “Doğrudan COVID-19 aşısından yakın zaman içinde umut olmayınca, kimi uzmanlar, SARS-CoV-2 ile karşılaşınca kişinin immün sisteminin (bağışıklık siteminin) güçlü bir karşılama yapabilmesine, böylelikle hastalığın hafif geçmesinin sağlanabilmesine katkı sağlayacak bir bağışıklık karşılığı geliştirilebilir mi diye hala kullanılan kimi aşıların insanlara yapılmasının faydalı olabileceğini tartışıyorlar. Tüberküloz aşı yenilenmesi, difteri, tetanoz, inaktif polyo aşıları üzere. Bu değerlendirmeler yalnızca tartışma seviyesindedir, doğrulayıcı hiç bir çalışma ya da ispat yoktur. Kolay ulaşılabilir durumda olan, hala muhakkak niyetle kullanılan “grip” (influenza) aşısı ve zatürre (pnömoni) aşısı toplum içinde, bilhassa COVID-19 tasası yüksek olan kişiler ortasında yaygın biçimde konuşulmaya başlandı. Mevzunun toplum sıhhati ve ekonomik olarak önemli olduğunu düşünüyorum” diye belirtti.

’COVID19’a karşı grip ve zatürre (pnömoni) aşısı olalım mı? Grip ve zatürre aşısı COVID 19’dan korur mu, ya da hafif geçirmemizi sağlar mı?’ sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Selma Metintaş, açıklamasını şöyle sürdürdü;

“Grip virus nedenli bir hastalıktır. Bireyden bireye hava yoluyla kolay geçer. Hastalıkta ölüm oranı yaklaşık 1/1,000’dir. Grip, temel olarak yaşlılarda ve bağışıklık sistemini etkileyen kronik hastalığı olan kişilerde ölüme neden olur. Grip aşısı, öncelikle 65 yaş üstü yahut kronik hastalığı olan, bağışıklık sistemi yetersiz olan kişiler grip geçirirken, grip nedenli ölüm riskini azaltmak için yapılır. Grip aşısı, grip olmamızı engellemez, lakin hastalığın hafif geçmesini sağlayabilir. Bu nedenle grip aşısı yaşlılara ve kronik kalp/akciğer hastalığı olanlara, bağışıklık sistemi bozuk olanlara ya da bağışıklık sistemini etkileyen ilaçlar kullananlara, hamilelere yapılır. Toplumsal güvenlik sistemi bu küme kişilere aşıyı fiyatsız temin etmektedir. Ayrıyeten, grip olunca iş gücü azalacağından, iş gücünün etkilenmemesi için gribe yakalanma riski yüksek olan mesleklerde çalışanlara, hastalığın hafif geçmesini sağlamak, böylelikle iş gücü kaybını azaltmak gayesiyle da yapılabilir, örneğin bankacılara, öğretmenlere, sağlık işçisine Grip aşısı influenza salgın döneminde salgını kırmak için amaçta olan popülasyonlara da yapılır. Grip aşısı, COVID-19’a karşı etkili değildir. Lakin grip aşısı COVID pandemisi sırasında kullanılabilir. Grip (Influenza) ile COVID-19 birebir anda olursa, influenzanın hafif geçmesini, ölüm riskinin azalmasını sağlamak, böylelikle iki hastalığın neden olacağı ortak ölüm riskinin sinerjik tesirinden korunmak için grip aşısı olabiliriz. Bu nedenle COVID-19 pandemisi sırasında grip aşısı beşerlerle teması fazla olan herkese tavsiye edilir.

COVID-19, zatürre (pnömoni) yapıyor ve ağır hastalığı yahut ölümü zatürre üzerinden gerçekleştiriyor. Bu türlü olunca “zatürre aşısı” kulağa çok cazip geliyor. Zatürre (pnömoni) aşısı, bir bakteri olan Streptococcus pneumonia’nın kimi alt tiplerinin pnömoni yapmasını engellemek için kullanılır (Dikkat edelim COVID etkeni virüstür). Bu bakteri nedenli pnömoniler aslında toplumda sık görülürler, lakin sağlıklı, olağan kişilerde hem kolay tanınır, hem kolay tedavi edilirler, ölüm oranları epeyce düşüktür. Zatürre (pnömoni) aşısı 65 yaş üzerinde olan yaşlılarda yahut kimi kronik özel durumlarda (kronik obstrüktif akciğer hastalığı, kronik kardiyovasküler ve nörolojik hastalıklar, diyabet, dalağı olmama, kronik böbrek yetmezliği, kalp yetmezliği) yapılmalıdır. Zira bu kümelerde bu pnömonin tedavisi güçleşebilir, ölüm oranı artabilir. Zatürre aşısının COVID-19’u önlemek, hastalığın hafif geçmesini sağlamak ya da tedavi etmek yönünde yararı yoktur, üstte örnek verdiğim riskli kümeler dışında kullanılmasına gerek yoktur.

SARS-CoV-2, kendi başına çok özel, kendine mahsus bir zatürre (viral pnömoni) yaparak ölüme sebep olabilir. Bu zatürrenin bakteri zatürreleriyle hiç ilgisi yoktur. Alışılmış COVID-19 olup da uzun mühlet ağır bakımda yatanlarda ve bilhassa teneffüs aygıtına bağlananlarda hastane içi zatürre gelişebilir. Ancak o zatürreler de farklı bakterilerle olur. Bugün kullanılan zatürre aşısı o bakterilere etkili değildir. Bu noktada aman dikkat! Grip aşısı tamam, ancak pnömoni aşısı risk kümelerinin dışında önerilmemelidir. Memleketimizin kısıtlı kaynaklarını tam da bu dönemde boşa harcamamak gerekir.”